واکنش ایران به خروج احتمالی آمریکا از برجام
ظریف: همه گزینهها روی میز است
عکس: AFP
در همین ارتباط، مصاحبه وزیر خارجه ایران در برنامه «Face the Nation» شبکه «سی‌بی‌اس» با سوالی درباره مواضع ضد برجامی رئیس‌جمهور آمریکا و واکنش تهران به خروج احتمالی واشنگتن از آن آغاز شد. محمدجواد ظریف گفت: «در ۱۴، ۱۵ ماهی که از زمان آغاز به‌کار ریاست‌جمهوری ترامپ گذشته است، او متعهد به توافق (برجام) نبوده است. او و دولتش به هر اقدامی مبادرت کردند تا اطمینان یابند ایران از مزایای اقتصادی توافق بهره‌مند نشود. اگر رئیس‌جمهور ترامپ تصمیم رسمی برای خروج از توافق بگیرد، آن موقع تصمیماتی که در داخل و خارج از برجام برای ما مهیا است، اتخاذ خواهیم کرد. همان‌طور که آمریکا عادت دارد بگوید، همه گزینهها (برای ایران) روی میز است.»
محمدجواد ظریف افزود: «اول از همه باید گفت که (خروج از برجام) به انزوای آمریکا در جامعه بین‌المللی خواهد انجامید. دلیل اینکه رئیس‌جمهور ترامپ در این ۱۵ ماهه با وجود اینکه این توافق را دوست نداشته از آن خارج نشده آن است که همگان به دولت او توصیه کرد‌ه‌اند که این یک توافق دوجانبه بین ایران و آمریکا نیست و جامعه بین‌المللی خروج از آن را نشانه‌ای از این موضوع خواهد دید که آمریکا یک شریک قابل اتکا نیست. در نتیجه از منظر حضور آمریکا در جامعه بین‌المللی، واکنش این جامعه برای آمریکا خوشایند نخواهد بود و همان‌طور که قبلا گفتم، ایران گزینه‌‌های بسیاری دارد و این گزینهها (برای آمریکا) خوشایند نیستند.»
ظریف در هشداری به آمریکا گفت: «اگر مزایای توافق برای ایران شروع به از بین رفتن بکند، در آن صورت هیچ دلیلی برای باقی‌ماندن ایران در توافق باقی نمی‌ماند، چون برای ما قابل قبول نیست که توافق یک‌جانبه‌ای داشته باشیم.» در ادامه این گفتوگو«مارگارت برنان» خبرنگار و مجری آمریکایی درباره تلاش متحدان اروپایی آمریکا برای «رفع برخی از نگرانی‌‌های رئیس‌جمهور ترامپ» سوال کرد و پرسید: «آیا شما چنین چیزی را قبول خواهید کرد؟» وزیر خارجه ایران در جواب گفت: «نه قبول نخواهیم کرد چراکه مهم است اروپایی‌‌ها، آمریکا را به تبعیت از توافق مقید کنند. برای اینکه ایران به توافق پایبند است و این آمریکا بوده است که پایبند نبوده است. ببینید رئیس‌جمهور ترامپ به روشنی و صراحت بیان کرده است که در تلاش برای بازداشتن شرکای اقتصادی ما از تعامل با ایران است و این موضوع، نقض صریح توافق است. به نظر من اگر اعضای اروپایی توافق هسته‌ای و به‌طور خاص سه کشور اروپایی می‌خواهند کاری بکنند باید توافق را پایدار کنند و برای چنین کاری نباید به درخواست‌‌های اضافی آمریکا بپردازند بلکه باید آمریکا را به تعهداتش در توافق مقید و پایبند کنند.»
مجری شبکه «سی‌بی‌اس» سوال کرد: «آیا شما می‌گویید که اگر آمریکا توافق برجام را از بین ببرد، هیچ کشوری خواه کره‌شمالی یا کشوری دیگر نخواهد توانست با آمریکا به توافق برسد؟» ظریف جواب داد: «کشور‌ها تصمیمات خاص خودشان را می‌گیرند، اما این واضح است که چنین کاری یک سابقه و رویه بسیار بد خواهد بود و این پیام را به جامعه بین‌المللی خواهد داد که طول و دوام هر توافقی به دوره ریاست‌جمهوری (یک رئیس‌جمهور در آمریکا) بستگی خواهد داشت و این سبب خواهد شد که قبل از آغاز هر مذاکر‌ه‌ای با آمریکا، دیگران درباره این مذاکره با تعمق زیادی فکر کنند چرا که مذاکرات، شامل بده‌بستان است و افراد حاضر نخواهند بود در صورتی که بستان‌‌هایشان موقتی باشد، امتیاز بدهند.»
او در ادامه گفت: «ما گزینه‌‌های زیادی داریم و آماده این گزینهها هستیم از جمله گزینهها شامل ازسرگیری فعالیت‌‌‌های هسته‌ای‌مان با سرعت بسیار بیشتر است و همه این گزینهها در داخل خود توافق هم درنظر گرفته شده است. این گزینهها آماده اجرایی شدن است و ما هر زمان که مناسب بدانیم تصمیم ضروری را در این باره خواهیم گرفت.» دیپلمات ارشد ایران افزود: «مشخص است که بقیه کشور‌های جهان نمی‌توانند از ما بخواهند که یک توافق یک‌جانبه و یک‌طرفه را اجرا کنیم؛ توافقی که تا همین حالا هم (توسط آمریکا) نقض شده است.» در تایید اظهارات ظریف، خبرنگار وبگاه «المانیتور» نیز در توئیتر خود به نقل از ظریف گفت که وزیر خارجه احتمال ماندن ایران در برجام در صورت خروج آمریکا را بسیار کم توصیف کرد. باربارا اسلاوین با اعلام این خبر نوشت: «ظریف به جمعی از خبرنگاران گفت که در صورت خارج شدن آمریکا از برجام حتی اگر دیگر شرکا باقی بمانند، بسیار غیرمحتمل است که ایران در آن باقی بماند.»
آخرین تلاش‌های مکرون
سخنان ظریف در شرایطی است که رئیس‌جمهور فرانسه امیدوار است در دیدار آتی خود با همتای آمریکایی بتواند دونالد ترامپ را به عدم خروج از برجام متقاعد کند. به گزارش خبرگزاری تسنیم، روزنامه «لیبراسیون» فرانسه یکی از عناوین خود را به ملاقات آتی «امانوئل مکرون» رئیس‌جمهوری فرانسه با «دونالد ترامپ» در روز دوشنبه ٢٣ آوریل اختصاص داده است.
براساس گزارش رادیو فرانسه، «لیبراسیون» نوشته است که به‌رغم آنکه این دو رئیس‌جمهور نگرش‌هایی متفاوت دارند، اما رابطه‌ای بسیار نزدیک داشته و دو یا سه بار در ماه با هم تماس تلفنی برقرار می‌کنند. رئیس‌جمهوری فرانسه در ملاقات با همتای خود در ایالات‌متحده آمریکا در روز دوشنبه ٢٣ آوریل، امیدوار است که بتواند توافق هسته‌ای برجام را با ایران نجات دهد. به نظر می‌رسد «امانوئل مکرون» یکی از معدود افرادی است که توانایی متقاعد کردن «دونالد ترامپ» درخصوص عدم خروج وی از توافق هسته‌ای برجام با ایران را دارد.
رئیس‌جمهوری آمریکا پیش از این اولتیماتوم داده بود که اگر تا تاریخ ١٢ ماه مه سال‌جاری، اصلاحاتی در توافق‌نامه برجام لحاظ نشود، از این توافق‌نامه بین‌المللی به‌طور یک‌جانبه خارج خواهد شد. از فوریه گذشته، روسای جمهور کشور‌های فرانسه، انگلیس و آلمان با همتای آمریکایی خود مذاکرات فشرده‌ای داشته‌اند تا وی را به ماندن در توافق‌نامه برجام ترغیب کنند. در این راستا کاخ الیزه اعلام کرده است که هدف اصلی این ملاقات این است که «امانوئل مکرون» با شیوه‌ای کاملا مختص به خود، دولت واشنگتن را برای ماندن در توافق‌نامه برجام مجاب کند.
روزنامه «لوموند» نیز یکی از عناوین خود را به دیدار آتی رئیس‌جمهوری فرانسه «امانوئل مکرون» با رئیس‌جمهوری آمریکا در تاریخ ٢٣ تا ٢٦ آوریل اختصاص داده است. «لوموند» نوشته است از زمان پیروزی «دونالد ترامپ» در انتخابات ریاست‌جمهوری، این نخستین بار است که رئیس‌جمهور یک کشور خارجی به دیدار وی در ایالات‌متحده آمریکا می‌رود. «لوموند» می‌افزاید با وجود دیدگاه‌های متفاوت این دو رئیس‌جمهور، طی یک سال گذشته رشته‌ای از اعتماد سیاسی و شخصی میان آنها برقرار شده است. «لوموند» می‌نویسد که «امانوئل مکرون» طی این دیدار قصد دارد «دونالد ترامپ» را به باقی‌ماندن در توافق هسته‌ای برجام با ایران، ترغیب کند.
پیشنهاد ترامپ برای دیدار با روحانی
در ادامه مصاحبه ظریف با شبکه سی‌بی‌اس خبرنگار آمریکایی از پیشنهاد ترامپ برای دیدار با رئیس‌جمهوری ایران در سازمان ملل سوال کرد و نظر ظریف را جویا شد، که وزیر خارجه گفت: «او (ترامپ) یک نطق بسیار منفی و توهین‌آمیز در مجمع عمومی سازمان ملل ایراد کرد و درحالی‌که داشت این سخنان را می‌گفت آنها (آمریکایی‌‌ها) با ما تماس گرفتند. از نظر ما، اولین شرط لازم برای هر دیدار دوجانبه، احترام متقابل است و اگر رئیس‌جمهور (آمریکا) آماده اقدام در این زمینه و نشان دادن احترام متقابل نباشد، در آن صورت چنین دیداری نتایج مثبتی ایجاد نخواهد کرد.» خبرنگار آمریکایی سوال کرد: «رئیس‌جمهور روحانی نظرش درباره رئیس‌جمهور ترامپ چیست؟» که وزیر خارجه ایران در جواب گفت: «شما باید از خودش بپرسید.»
انتصاب پمپئو
مارگارت برنان خبرنگار آمریکایی درباره تعیین «مایک پمپئو» به‌عنوان وزیر پیشنهادی جدید آمریکا سوال کرد و نظر وزیر خارجه ایران را جویا شد. ظریف جواب داد: «هر نشانه‌ای که آمریکا درحال ارسال است خواه تعیین مقام‌‌ها باشد خواه بیانیه‌‌ها، به ما و جامعه بین‌المللی نشان می‌دهد که آمریکا درباره تعهدات بین‌المللی خود جدیتی ندارد.» خبرنگار آمریکایی از ظریف سوال کرد آیا شما خواهید توانست با «پمپئو» کار کنید؟ ظریف پاسخ داد: «همان‌طور که پیش‌تر گفتم، لازمه هر تعامل بین‌المللی، احترام متقابل است. باید منتظر ماند و دید که چه پیش می‌آید.» او در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار آمریکایی که پرسید آیا شما تا به حال با مایک پمپئو دیدار داشته‌اید، گفت: «نه من دیداری نداشته‌ام.»
وزیر خارجه ایران درباره اعتراف اخیر «مایک پمپئو»، مبنی بر اینکه ایران به دنبال سلاح هسته‌ای نبوده نیز گفت: «این حرف پمپئو در جلسه استماع کنگره که گفته برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است، بوده و خواهد بود، اعترافی دیرهنگام است، اما نشان می‌دهد که وجود تحریم‌‌ها هیچ دلیل واقعی نداشته است.» در ادامه این مصاحبه، از مواضع پیشین پمپئو درباره لزوم حمله به ایران و حمایت او از «تغییر رژیم» در ایران سوال شد. وزیر خارجه ایران گفت: «به نظر من، آمریکا هرگز ایده تغییر رژیم در ایران را ر‌ها نکرده است و حالا آنها با صراحت بیشتر دارند این موضوع را اعلام می‌کنند اما موضوع آن است که آنها به دیکتاتور‌هایی در منطقه ما عادت کرد‌ه‌اند که به حمایت آنها متکی بود‌ه‌اند. همان‌طور که رئیس‌جمهور ترامپ اخیرا گفت که آنها بدون حمایت آمریکا بیش از دو هفته دوام نخواهند آورد و این نوع رژیمی است که آنها به آن خو و عادت کرد‌ه‌اند. برای آنها (آمریکایی‌‌ها) این موضوع که در ۴۰ سال اخیر قادر به تاثیرگذاری بر تصمیم مردم ایران نبود‌ه‌اند، چیز بسیار جدیدی است. ببینید برای ۸ سال یک جنگ به ایران تحمیل شد و تمام جامعه بین‌المللی در آن از صدام حسین حمایت کرد. افراد نباید تاریخ را فراموش کنند.»
ظریف افزود: «این یک توهم است (سرنگونی جمهوری اسلامی ایران، توهمی بیش نیست). حالا این موضوع تاسف‌برانگیزی خواهد بود، اگر کسی در کاخ سفید چنین توهمی را به‌عنوان یک گزینه احتمالی بررسی کند. از نظر من، این موضوع برای آمریکا خطرناک، هدر دادن وقت و هزینه خواهد بود. البته از آنجا که ما متکی به مردممان هستیم و ایرانی‌‌ها منبع اصلی ثبات‌مان و نقطه قوتمان بود‌ه‌اند، نباید نگران چنین موضوعی باشیم. همان‌طور که گفته‌ام، آنها (آمریکایی‌‌ها) ما را با متحدانشان اشتباه گرفته‌‌اند، چه متحدان قبلی‌شان در ایران (رژیم پهلوی) و چه متحدان کنونی‌شان در منطقه. خود رئیس‌جمهور ترامپ گفته که آنها بدون حمایت آمریکا دو هفته بیشتر دوام نمی‌آورند.»
ارتباط اعتراضات ایران با برجام
خبرنگار آمریکایی سوالی درباره برخی اعتراض‌‌ها در داخل ایران به شرایط اقتصادی پرسید و نظر ظریف را درباره ادعای مقام‌‌های آمریکایی درباره اینکه تهران چار‌ه‌ای جز پذیرش شرایط درخواستی واشنگتن درباره برجام ندارد جویا شد، وزیر خارجه ایران جواب داد: «اول از همه باید بگویم که شما هم در آمریکا اعتراضات و تظاهرات دارید. اغلب دموکراسی‌‌ها و اغلب کشور‌های دارای فرآیند سیاسی، دارای اعتراضات و تظاهرات هستند و هیچ‌کس این تظاهرات‌‌ها را پایان حکومت و دولت نمی‌داند، مگر اینکه بخواهید از توهمات لذت ببرید. ما در حال دیکته کردن هیچ چیزی (درباره برجام) نیستیم. ما فقط داریم به تعهداتمان در توافق پایبندی می‌کنیم. این آمریکا است که خوا‌هان دیکته کردن امور به دیگران است. به عملکرد آمریکا در منطقه ما نگاه کنید، عملکردی که روشن و خوب نیست. آمریکا بهتر است نگاهی دیگر به منطقه ما بیندازد و اشتبا‌هات گذشته‌اش را ببیند و تلاش کند آنها را تکرار نکند.»
تبادل زندانیان
در ادامه خبرنگار سی‌بی‌اس از موضوع زندانیان آمریکایی-ایرانی در ایران سوال کرد و اینکه آیا تهران آمادگی مذاکره با دولت ترامپ درباره آزادی آنها را دارد؟ ظریف ضمن تاکید بر استقلال قوه قضائیه در ایران، هر گونه مذاکره با آمریکا را منوط و مشروط به «احترام متقابل» دانست. خبرنگار سوال کرد: «منظور شما چیست؟ شما می‌خواهید شاهد چه باشید؟» ظریف پاسخ داد: «احترام گذاشتن. شما در مذاکراتی وارد نمی‌شوید که در آن برای یک کشور و مردمش، بی‌احترامی وجود داشته باشد. وقتی که کشوری علنا ادعا‌هایی علیه کشور دیگر مطرح می‌کند از جمله توهم تغییر رژیم را بیان می‌کند، در چنین صورتی، جا و فضا برای یک مذاکره واقعی وجود ندارد.» وزیر خارجه ایران در پاسخ به سوالی درباره اینکه واشنگتن قبلا پیشنهادی درباره مذاکره برای تبادل زندانیان داده، تاکید کرد: «این یک پیشنهاد نبود، بلکه یک مطالبه (دستوری) بود. قبل از آنکه شما مطالبه‌ای داشته باشید، آمریکا باید یاد بگیرد چطور با دیگر ملت‌‌های مستقل رفتار کند. مخصوصا کشور‌هایی که برای تداوم حیات خود به آمریکا وابسته نیستند و می‌توانند بدون حمایت آمریکا زندگی کنند نه فقط ۲ هفته بلکه ۴۰ سال.» ظریف گفت تا زمانی که واشنگتن رویکرد خود در قبال تهران را تغییر ندهد، احتمال مذاکره برای تبادل زندانی بین دو کشور وجود ندارد.
سوریه
در ادامه مصاحبه، درباره حمله اخیر سه کشور غربی به سوریه به بهانه سلاح‌‌های شیمیایی سوال شد. خبرنگار آمریکایی سوال کرد: «آیا ایران درباره استفاده از سلاح‌‌های شیمیایی در سوریه ساکت خواهد بود؟» وزیر خارجه ایران جواب داد: «نه ما سکوت نمی‌کنیم و سکوت نخواهیم کرد اما آمریکا نمی‌تواند بگوید که آنها در این باره خط قرمز دارند.» ظریف در ادامه تاکید کرد که باید درباره استفاده از سلاح‌‌های شیمیایی در سوریه، یک تحقیق بین‌المللی و بی‌طرفانه انجام گیرد و آمریکا و دیگر کشور‌ها مجاز به انجام اقدامات مغایر با قوانین بین‌المللی و سازمان ملل نیستند. او در پاسخ به این سوال که آیا ایران با بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه درباره عدم استفاده از سلاح‌‌های شیمیایی صحبت کرده است، این‌طور جواب داد: «مخالفت ما با استفاده از سلاح‌‌های شیمیایی برای همگان روشن است و مخالفت ما با این موضوع، هیچ قید و شرطی ندارد.»
رهبران جوان منطقه به عقل سلیم برگردند
خبرنگار آمریکایی در سوالی جهت‌دار از ظریف پرسید: «باید برای شما ناخوشایند باشد که استفاده از بمب‌‌های بشکه‌ای و سلاح شیمیایی در سوریه توسط رژیم را شاهد باشید؟» وزیر خارجه ایران در پاسخ گفت: «برای ما، دیدن تداوم خونریزی در منطقه به‌خاطر اینکه در منطقه ما برخی رهبران جوان و جاه‌طلب معتقد به پیروزی نظامی در یمن هستند، ناخوشایند است. آنها معتقدند که می‌توانستند ظرف دو هفته در یمن به پیروزی نظامی برسند و آنها اعتقاد دارند که می‌توانستند بشار اسد را ساقط کنند.» مجری آمریکایی گفت: «شما دارید درباره عربستان سعودی حرف می‌زنید.» ظریف گفت: (بله عربستان سعودی) و شرکایش که اعتقاد داشتند می‌توانند ظرف سه هفته بشار اسد را ساقط کنند و ما در حال وارد شدن به پایان هفتمین سال از درگیری و جنگ در سوریه و چهار ساله شدن جنگ و درگیری در یمن هستیم. به نظر من، این توهمات باید پایان یابد. هیچ راه‌حل نظامی برای بحران‌های منطقه ما وجود ندارد. باید دیگران خواسته مردم سوریه و یمن را بپذیرند. مردم این کشور‌ها باید دور میز نشسته و به یک راه‌حل سیاسی برسند.
ایران خواستار چنین راه‌حلی بوده است. ما از فرآیند سوچی حمایت کرد‌ه‌ایم و به این کار ادامه خواهیم داد اما دیگران در تلاش برای از بین بردن، ممانعت و نابودی این فرآیند هستند. به نظر من اکنون زمان آن فرا رسیده که آنها به عقل سلیم برگشته و راهکار و نتیجه سیاسی را بپذیرند. آنها باید این موضوع را که می‌توانند از آمریکا برای تغییر دادن واقعیات سیاسی روی زمین استفاده کنند، ر‌ها کنند.» خبرنگار آمریکایی گفت: «این نگرانی وجود دارد که در صورت خروج آمریکا، ایران مشاوران و جنگجویان بیشتری به سوریه اعزام خواهد کرد.» که ظریف در جواب تصریح کرد: «ایران متعهد به اعزام مشاوران به منظور جنگ با افراطی‌گری و تروریسم شده است. ما این کار را در سوریه، عراق و کردستان عراق کردیم. این سیاست پایدار بوده که ایران در منطقه دنبال کرده است. سیاست ما ثابت‌قدم بوده است. به نظر من، آمریکا در تلاش برای پیدا کردن بهانه برای پایان ندادن به این کابوس (حضور نظامیان آمریکایی در سوریه) است.»
جنگ در منطقه
خبرنگار آمریکایی درباره «نگرانی» رژیم صهیونیستی درباره حضور ایران در سوریه و حمله اخیر این رژیم به «یک پایگاه ایران» سوال کرد و پرسید: «آیا منطقه درحال سوق یافتن به سمت جنگ منطقه‌ای است؟» که ظریف جواب داد: «من اعتقاد ندارم که ما درحال سوق یافتن به سمت یک جنگ منطقه‌ای هستیم، اما این را اعتقاد دارم که متاسفانه اسرائیل همچنان در حال ادامه نقض قوانین بین‌المللی است و این کار‌ها را با امید به مصونیتی انجام می‌دهد که در حمایت آمریکا آن را می‌بیند و در تلاش برای مخفی نگه داشتن خود است.» او در جواب به سوالی دیگر درباره حمله این رژیم «به پایگاه ایران در سوریه» و احتمال تشدید تنش‌ها گفت: «آنها با نقض حریم هوایی و حاکمیت سرزمینی سوریه درحال تشدید تنش هستند.»
ارسال نظر