وقت جراحی بعدی وام مسکن
این افزایش سقف اتفاقا برای نوعی از تسهیلات که آنی قابل دریافت است تصویب شده است. هر چند دریافت آنی این تسهیلات که «تسهیلات اوراق» نام دارد مستلزم خرید امتیاز اوراق از دارندگان اولیه آن است اما وامهای جدید در مقایسه با وامهای قبلی، تا حدودی بهخصوص در برخی شهرها باعث افزایش قدرت خرید مسکن خواهد شد. آخرین بار که سقف تسهیلات اوراق مسکن افزایش پیدا کرده بود مهر سال ۹۴ بود و از آن زمان تاکنون اگر چه قیمت مسکن در تهران حداقل ۳ برابر شده اما تا همین هفته پیش، فکری برای بهروزرسانی ارزش از دست رفته تسهیلات خرید مسکن نشده بود. اکنون با جراحی صورت گرفته در بازار وام اوراق مسکن، قدرت خرید تسهیلات در تهران به حداقل ۱۰ مترمربع رسیده و در شهرهای کوچک از ۱۰۰ مترمربع نیز عبور کرده است. به این ترتیب، وام اوراق در شهرهای کوچک یک تکیهگاه قوی و حلقه اتصال اساسی برای متقاضیان خرید مسکن جهت دستیابی به خانه موردنظر به حساب میآید. اما آیا با این جراحی، در وضعیت فعلی امکان استفاده از این حلقه و رسیدن به بازار خرید خانه از همه نظر فراهم است؟
پاسخ منفی است. بازار وام خرید مسکن در این مرحله به جراحی دوم نیاز دارد که تکیهگاه فراهم آمده برای دهکهای متوسط قابل بهرهبرداری و استفاده شود.
ماجرا از این قرار است که اگر چه قدرت پوششی وام خرید مسکن در شهرهای کوچک و متوسط به میزان چشمگیر و معادل مساحت کامل یک خانه، تقویت شده است اما متقاضیان مسکن برای استفاده از این وامها مشکل «ناتوانی در پرداخت قسط تسهیلات» را دارند. قسط مبالغ جدید وامهای خرید مسکن در شهرهای کوچک ماهانه حداقل ۲ میلیون تومان است. این رقم با حداقل دستمزد ماهانه حقوقبگیران برابری میکند و از این منظر امکان پرداخت قسط برای بخش زیادی از فاقدین مسکن در شهرهای کوچک و متوسط و حتی شهرهای بزرگ وجود ندارد. در استطاعت نبودن قسط ماهی ۲ میلیون در شرایطی کاملا مشخص میشود که میانگین اجارهبهای مسکن در شهرهای کوچک و متوسط مورد مقایسه قرار بگیرد.
طبق آمارهای رسمی متوسط اجاره مسکن در شهرهای با جمعیت متوسط و کوچک ماهانه حدود یک میلیون تومان است. از آنجا که اجارهنشینها در همین وضعیت با چالش تامین هزینه اجارهنشینی روبهرو هستند، به نظر میرسد پرداخت ۲ برابر این رقم برای قسط تسهیلات خرید مسکن، کار را برای آنها سختتر کند.
جراحی دوم در بازار وام خرید مسکن میتواند این نارسایی در پرداخت قسط را درمان کند و وامها را به اصطلاح توانپذیر کند. در قالب این جراحی، مدت بازپرداخت تسهیلات خرید مسکن میتواند به ۲۰ سال افزایش پیدا کند و ضریب پلکانی افزایش اقساط در بلندمدت نیز بهگونهای تعریف شود که در شروع پرداخت قسط، مبالغ خیلی پایینتر باشد.