پس از درجا زدن‌‌‌‌‌‌های پی‌‌‌‌‌‌درپی دماسنج بورس، روزدوشنبه این نماگر به‌سختی توانست وارد محدوده سبز شود. رشد ناچیز ۰۲/ ۰درصدی شاخص کل در این روز سبب شد ارزش معاملات خرد سهام در بورس تهران همچنان در سطوح ناامیدکننده‌ای قرار بگیرد. این روند در معاملات هفته‌های گذشته شرایطی را به وجود آورده که همزمان با تداوم افت نماگرهای سهامی، سرمایه‌گذاران نظاره‌گر خروج پول حقیقی ‌‌‌‌‌‌از بازار نیز بوده‌اند. از ابتدای مهرماه شاخص‌کل بورس تهران افت ۵۳/ ۲‌درصدی را به ثبت رساند اما شاخص هم‌وزن وضعیت نسبتا بهتری داشت و با کاهش ۲۵/ ۱درصدی مواجه شد. البته باید این موضوع را در نظر گرفت که بازارهای موازی نیز به دلیل تغییر ریل سیاستگذاری‌های اقتصادی به منظور کنترل تورم در وضعیت مشابهی به سر می‌برند.

آمارهای ۶ماهه نیز حاکی از آن است که قیمت دلار در جریان مبادلات بازار آزاد ارز با رشد ۱/ ۳‌‌‌‌‌‌‌درصدی مواجه ‌‌‌‌‌‌‌شده و همچنان در کانال ۴۹‌‌‌‌‌‌‌هزار‌‌‌‌‌‌‌ تومان در نوسان است. سکه امامی نیز به دلیل کند شدن نبض انتظارات تورمی در نیمه اول سال ‌جاری، با افت ۷۴/ ۹‌‌‌‌‌‌‌درصدی همراه شده‌ که به نظر می‌رسد علاوه بر این مهم، فلز زرد در سال‌ جاری در مسیر تخلیه حباب حرکت کرده است. عدم‌مطلوبیت آمار و ارقام مندرج در همه بازارهای دارایی در کنار ریسک‌های حاکم بر بازار، افت بیشتر شاخص‌های سهامی را در هفته‌های گذشته رقم زده است. با‌این‌حال به ‌نظر می‌رسد افزایش ریسک‌‌‌‌‌‌های انتظاری در کنار چشم‌‌‌‌‌‌انداز کاهشی قیمتی در بازارهای رقیب بتواند سبب تداوم ‌‌‌روزهای رکودی بازار سرمایه شود. بررسی‌های آماری نیز بر این نکته تاکید می‌کند که هم‌زمان با ورود به نیمسال دوم، ارزش معاملات خرد نیز اکنون در محدوده ۴هزار میلیارد ‌تومان قرار دارد.

از سوی دیگر این روزها بازار بیش از هر زمان دیگری از نبود نقدینگی و ضعف شدید تقاضا در بازار رنج می‌‌‌‌‌‌برد؛ این در حالی است که اغلب سهام بازار در ارزنده‌‌‌‌‌‌ترین وضعیت قیمتی خود هستند؛ با‌این‌حال ترس سرمایه‌گذاران در خصوص ریسک‌های مرتبط با بازده بازار مذکور نمی‌گذارد پول با فراغ بال وارد گردونه معاملات شود. بنابراین چالش‌‌‌‌‌‌های اقتصادی دولت در راستای کنترل تورم به طور مشخص حاشیه سود شرکت‌ها را مورد هدف قرار داده و مسبب افزایش تردیدها در خصوص افزایش بهای تمام‌شده شده است.

دستوری‌بودن نرخ فروش برخی محصولات و کاهش سرمایه ‌درگردش شرکت‌ها در حالی موج جدیدی از فراری دادن سهامداران عمدتا حقیقی را به دنبال داشته که به نظر می‌رسد سریال حواشی‌‌‌‌‌‌ مربوط به درگیری‌‌‌‌‌‌های رخ‌‌‌‌‌‌داده میان وزارتخانه‌های مختلف با بورس‌ کالا در ماه‌های گذشته یکی از عوامل تشدید‌کننده تردیدها باشد. در‌حال‌حاضر برخی شرکت‌ها و صنایع با ابهامات بیشتری در خصوص تردیدهای سیاستگذاری‌ها مواجه هستند. گروه‌های خودرویی، سیمانی‌‌‌‌‌‌ها، فولادی‌ها و پتروشیمی‌‌‌‌‌‌ها طی ماه‌های گذشته درگیر حواشی قابل‌توجهی بوده‌اند، به همین دلیل نتوانستند هواداران خود را راضی کنند.

اختلافات به‌وجود‌آمده میان برخی وزرا و اظهارات ناگهانی آنان سبب شده با توجه به وزن سنگینی که در بازار سهام دارند، اثر منفی بر دادوستد‌‌‌‌‌‌های بورسی بگذارند. یکی از موضوعاتی که همواره مورد انتقاد فعالان اقتصادی، به‌ویژه اهالی بازار سرمایه، بوده بی‌توجهی به روندهای بلندمدت اقتصاد کلان و سیاستگذاری براساس هدف‌گذاری متغیرهای اقتصاد کلان است. این مهم اکنون پازل مفقودی در سیاست‌های اقتصادی طی ۳ سال‌ گذشته بوده و با وجود آنکه به‌کرات از سوی سرمایه‌گذاران مورد انتقاد واقع شده است، اما این مساله همچنان از توجه نهادها و سیاستگذاران مربوطه خارج بوده است.

نرخ شاخص ارزی و نوسانات دائمی این متغیر مهم و عبور پرمشقت اسکناس آمریکایی از کانال ۵۰هزار تومان در معاملات هفته‌های گذشته از یک نکته قابل‌توجه پرده برمی‌دارد و اینکه وابستگی صنایع بورسی به نوسانات نرخ دلار همچون سیگنالی تعیین‌کننده در روند بازار سهام است. «سیگنال‌های منفی منتشرشده در روز‌های اخیر در راستای کاهش انتظارات تورمی، بر نااطمینانی‌های موجود در فضای بازار افزوده است. کم‌تحرکی این محرک موثر را می‌توان به عنوان نقطه‌ای تاریک در روند افزایشی سهام در کوتاه‌مدت نام برد. از این منظر با بررسی رفتار معامله‌گران می‌توان این‌طور استنباط کرد که همان‌طور که با تغییر جو روانی حاکم بر بازار ممکن است ورق معاملات بورسی تا حدودی به سمت تقاضا برگردد، به دلیل عدم‌اطمینان بیش از حد سرمایه‌گذاران به ادامه سیاستگذاری‌های اقتصادی، احتمال خروج بیشتری از سهامداران با نگاه کوتاه‌مدت وجود دارد.

اگرچه تجربه نشان می‌دهد هرگاه سیاستگذار تصمیم گرفته نرخ ارز را در سطوحی پایین‌‌تر از نرخ تعادلی حفظ کند و اجازه ندهد بار سنگین نرخ‌‌های بالای تورم، نرخ‌‌های بالای رشد نقدینگی و نرخ‌‌های پایین رشد اقتصادی روی نرخ ارز تخلیه شود، «فنر ارزی» شکل گرفته است. به همین دلیل سیاست فوق معمولا دوام چندانی نداشته است. به این ترتیب وقتی اقتصاد با شوک‌های داخلی و خارجی مواجه می‌شود، شوک جدید وضعیتی را به وجود می‌آورد که در نهایت نرخ ارز چاره‌ای جز مواجهه با جهش ندارد. به طور کلی آنچه از وضعیت بازار سهام قابل‌رویت است، این است که به‌مرور و با انتشار گزارش‌های ۶ماهه توسط شرکت‌های بورسی و فرابورسی، شاید بازار نسبت به این گزارش‌ها واکنش مثبتی نشان داده و به صورت محدود برای چند روز در برخی نماد‌ها رشد دیده شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد علت کم‌رمقی مردم برای فعالیت در این بازار ناشی از عوامل ذکر‌شده است. حتی گزارش‌های خوب منتشرشده در قالب ۶ماهه نیز که روی تارنمای کدال قرار می‌گیرند، بعید است به صورت جدی بتوانند نظر فعالان بازار را نسبت به آینده بورس تغییر دهند.