بورس در فاز اصلاح
اصلاح همچنان در صنایع و شرکتهای عمدتا سنگینوزن بورس تهران بهوضوح نمایان بوده و نشانههایی در جهت بازگشت به مدار صعود بهچشم نمیخورد. به باور برخی از فعالان بورسی به دلیل اینکه طی چند وقت گذشته و بهخصوص در دورهای که صندوق توسعهملی بهصورت مستقیم به گردونه معاملات سهام در بورس ورود پیدا کرد، صنایع تاثیرگذار هم در جهتدهی به شاخصکل همگام با تزریق منابع تازه به بخش مولد اقتصاد کشور شروع به رشد کردند. حال مدتی پس از این اقدام که خبری از ورود مجدد منابع مالی جدید به شرکتها نیست شاهد اصلاح مداوم و ملایم در این زمینه هستیم. اینکه نقطه پایان اصلاحات بورس کجاست، دقیقا مشخص نیست. در این زمینه برخی از اهالی بازار معتقدند که ورود صندوق توسعهملی در جهت حمایت از بورس، تزریق منابع صندوق تثبیت بازار سرمایه با عنوان حمایت از جریان دادوستدها و غیره در حقیقت مواردی هستند دستوری که مانع از تکمیل نوسانهای مختلف در بورس میشوند. بر کسی پوشیده نیست که دخالت در عرضه و تقاضا چه با رویکرد حمایتی و چه با رویکرد کنترل و مدیریت در هر حالت همان دخالتی خواهد بود که میتواند جهت بازار را برای مدتی با تشدید طرف تقاضا یا تعمیق سمت عرضه منحرف کند. در کنار این موارد دامنهنوسان که بهصورت کاملا تبعیضآمیز نسبت به شرکتهای متفاوت در بازار سهام با رویکردی جدید اعمال میشود، دیگر موضوعی است که از دخالت نهاد ناظر بازار با دستی نامرئی در جریان معاملات حکایت دارد. در این میان هستند معاملهگرانی که با مقایسه بورسهای پیشرفته در دنیا و بورس ایران نسبت به وضعیت موجود در سهام، اظهار نارضایتی میکنند. آنها میگویند با گذشت ۵۵۹ روز معاملاتی (از ۲۰ مرداد سال۱۳۹۹ تاکنون) همچنان قیمت اغلب سهمها و شاخصهای سهامی با سقف تاریخی خود در تاریخ مذکور فاصله دارند، به باور آنها این رویداد برای بازار سهام مطلوب نیست. این قشر از فعالان بورسی معتقدند اعمال محدودیت دامنهنوسان در معاملات بورس مانع از تخلیه بازار شدهاست. بهعبارتی ایجاد فرسایش چه در بعد خرید و چه در بعد فروش سهام بهصورت دستوری از سوی مقام ناظر بازار نهتنها باعث آبشدن سرمایه سرمایهگذاران شده، بلکه زمینه فرار سایر معاملهگران بورسی را نیز از گردونه معاملات ایجادکردهاست؛ این در حالی است که در بورسهای پیشرفته در سطح جهان این حجم از ریزش میتواند حتی طی یک روز معاملاتی به پایان برسد و از روزهای بعدی معاملهگران با رویکردی تازه اقدام به ورود و حمایت از سطوح مطلوب و ارزنده قیمتی سهام متنوع کنند. حال رویکرد غلط سازمان بورس و اوراقبهادار در این زمینه چه زمانی تصحیح خواهد شد و به نفع جامعه ۵۰میلیون نفری سرمایهگذاران تغییر مسیر خواهد داد، به هیچعنوان مشخص نیست. به هرترتیب در معاملات پانزدهمین روز از آذر ماه شاخصکل هموزن که از تمام نمادهای معاملاتی به یک میزان تاثیر میپذیرد توانست با یکهزار و ۶۱۶ واحد رشد معادل ۳۹/ ۰درصد افزایش همراه شود. حال مدتی میشود که شاخصکل هموزن نسبت به شاخصکل بورس اوراقبهادار تهران در یک واگرایی مثبت قرار گرفتهاست. توجه بورسبازان به شرکتهای کوچک و متوسط بورسی بهوضوح در آمار و ارقام شاخصکل هموزن نمایان است. در عینحال روز گذشته ۵۰میلیاردتومان خروج پول حقیقی از تالار شیشهای سعادتآباد بهثبت رسید. هرچند این رقم در مقایسه با روزهای گذشته کمتر بود اما در جای خود نشان از تداوم خروج سرمایهگذاران خرد دارد. در چهارمین روز معاملاتی هفتهجاری نیز ارزش معاملات خرد بورس تهران به رقم ۲هزار و ۱۵۶میلیارد تومان رسید. حال تقریبا ۱۰ روزی میشود که افت و خیز این معیار بورسی حول رقم ۲هزارواحدی بهصورت تکرار شونده در حال رویدادن است. در یکصد و هفتادمین روز معاملاتی بورس از ابتدای سال۱۴۰۱ تاکنون ۸۳ روز شاخصکل مثبت بودهاست و در مابقی روزها شاهد نزول این دماسنج در تالار شیشهای بودیم. خروج معاملهگران و بعضا کوچ سرمایه به سایر بازارهای مالی را میتوان از اقدامات معاملهگران در جهت حداقل حفظ ارزش سرمایه درنظر گرفت. رشد قیمت سکه در چند وقت اخیر و ثبت رکوردهای جدید میتواند نشاتگرفته از ورود پول جدید در این حوزه باشد. ارزیابی وضعیت بازار ارز نیز حاکی از آن است که دیروز دلار نیمایی تا سطح ۲۹هزار و ۵۱۲تومانی پیشروی داشت و فاصله آن با نرخ بازار آزاد ۶/ ۲۲درصد شد.