نقش چین در بازارهای کالایی برای ۲۰۲۳ تقویت می‌شود

صعود ناپایدار کامودیتی‏‏‌ها در سایه بحران

دنیای‌اقتصاد - راضیه احقاقی : فلزات آهنی و غیرآهنی هفته ابتدایی سال ۲۰۲۳ را افزایشی آغاز کردند؛ این در حالی بود که انتظار می‌‌‌رفت با نزدیک‌شدن به زمان آغاز تعطیلات سال نوی چینی و افزایش تعداد مبتلایان به کرونا در این کشور، از نرخ این محصولات کاسته شود؛ اما انتشار خبری از بلومبرگ مبنی بر کاهش نظارت بر بازار املاک چین زمینه رشد بهای فلزات را فراهم کرد. با وجود این، برخی تحلیلگران با در نظر گرفتن سیگنال‌‌‌های کاهشی حاکم بر بازار، این جریان مثبت قیمتی را پایدار نمی‌‌‌دانند. در عین حال افت بهای انرژی در دنیا از عقبگرد بهای سایر کامودیتی‌‌‌ها حمایت می‌کند. ظرف سال گذشته میلادی بازارهای مالی و کالایی دنیا با سیگنال‌‌‌های منفی از جمله افزایش عدم‌اطمینان جهانی، افزایش ناآرامی اجتماعی، افزایش نرخ بهره و کاهش فعالیت‌‌‌های تولیدی و تضعیف رشد اقتصاد مواجه شدند. اگرچه از میزان اغلب این شاخص‌‌‌ها کاسته شده؛ اما همچنان وضعیت دنیا به حالت طبیعی بازنگشته است و ریسک بروز بحران در بازارهای کالایی وجود دارد.

نوسان در رینگ کالایی ادامه‌دار می‌شود

نوسان بازارهای کالایی ظرف هفته ابتدایی سال 2023 شدت گرفت. در شرایطی که انتظار می‌‌‌رفت، افزایش تعداد مبتلایان به کرونا در چین، در آستانه شروع تعطیلات سال نوی چینی زمینه افت بهای کامودیتی‌‌‌ها را فراهم کند، انتشار اخباری مبنی بر کاهش نظارت دولت چین بر بازار املاک زمینه رشد بهای فلزات آهنی و غیرآهنی، نفت و سایر کامودیتی‌‌‌ها را فراهم کرد. به این ترتیب، در شرایطی که کامودیتی‌‌‌ها سال 2022 را با ناآرامی‌‌‌های متعددی به پایان رساندند، به نظر می‌رسد پیش‌بینی‌ناپذیر بودن این بازار در سال‌جاری میلادی نیز ادامه‌‌‌دار شود.

در حالی که واکسیناسیون موفق در مقابل شیوع کرونا در سال 2021 باعث شده بود تا امیدواری‌‌‌های جدی به بازگشت اقتصاد جهانی در سال 2022 شکل بگیرد، جنگ روسیه و اوکراین و تبعات اقتصادی آن، غیرقابل کنترل‌شدن صعود تورم جهانی به‌‌‌خصوص در حوزه محصولات غذایی و انرژی و در ادامه سیاست‌‌‌های انقباضی اتخاذشده از سوی بانک‌های مرکزی دنیا، بروز ناآرامی اجتماعی در نقاط مختلف و استمرار سیاست کرونا صفر در چین و اعمال محدودیت‌های قرنطینه‌‌‌ای در این کشور مانع از آن شدند که این رشد اقتصادی محقق شود. در عین حال، سایه بحران انرژی اروپا همچنان بر اقتصاد جهانی سنگینی می‌کند. اروپا از پس تامین انرژی زمستان جاری برآمد و بهای گاز طبیعی ظرف روزهای ابتدایی ژانویه 2023 به کمتر از نرخ آن در زمان مشابه سال قبل رسید؛ اما بحران انرژی هنوز پایان نیافته است. در عین حال سیگنال تصمیمات فدرال‌رزرو به بازارهای کالایی همچنان ادامه دارد. به این ترتیب بحران کالایی‌‌‌ها در سال‌جاری ادامه‌‌‌دار می‌شود.

حمایت به سبک چینی

بلومبرگ در گزارشی که روز جمعه ششم ژانویه منتشر کرد، از عقب‌‌‌نشینی احتمالی دولت چین از نظارت بر بازار املاک در این کشور به‌منظور جذب نقدینگی به این بخش و حرکت بخش اقتصاد خبر داد. به نظر می‌رسد دولت چین در حالی که با افزایش تعداد مبتلایان به کرونا روبه‌روست و برای جلوگیری از تبعات منفی اقتصادی اوج‌‌‌گیری مجدد کرونا در این کشور به دنبال حمایت از بخش ساخت‌‌‌وساز است، پس از انتشار این خبر در بازه روزانه مس 18/ 2درصد، سنگ‌‌‌آهن 16/ 2‌درصد و فولاد 4/ 1‌درصد گران شد. با وجود این، بلومبرگ در گزارش خود بر کاهش تقاضا برای کامودیتی‌‌‌ها ظرف هفته‌‌‌های پیش‌رو و تا پایان سه‌ماه ابتدایی سال 2023 تاکید دارد.

آغاز تعطیلات سال نوی چینی به شکل سنتی زمان کاهش تقاضا و در نتیجه افت نرخ در بازارهای کالایی است. در عین حال با توجه به کاهش محدودیت کرونایی در چین احتمال جهش تعداد مبتلایان به کرونا در این کشور پس از تعطیلات سال نوی این کشور وجود دارد. مجموع این موارد مانع اثرگذاری مثبت و قابل ملاحظه سیاست‌‌‌های حمایتی چین از بازار املاک و مستغلات بر تقاضای کامودیتی‌‌‌ها و در نتیجه رشد بهای آنها در میان‌مدت خواهد بود.

سیگنال کاهشی انرژی برای کامودیتی‌‌‌ها

نفت‌خام، سال 2023 را با کاهش تقاضا و در نتیجه افت نرخ آغاز کرد. تضعیف بهای انرژی سیگنالی پیش‌نگر از افت بهای سایر کالاهای پایه خواهد بود. افت بهای انرژی زمینه کاهش هزینه تولید و حمل سایر محصولات را فراهم کرده و از این منظر این کاهش نرخ تاثیر خود را بر سایر بازارهای کالایی نشان می‌دهد.

در عین حال فروکش‌کردن تقاضا در حوزه انرژی منعکس‌‌‌کننده احتمال کاهش رشد اقتصادی دنیا و بروز رکود بوده و انتظار می‌رود سایر کامودیتی‌‌‌ها نیز پس از نفت به این سیگنال منفی واکنش نشان دهند و ارزان شوند. در عین حال با وجود آغاز زمستان، از نرخ گاز طبیعی در دنیا با محوریت بازارهای اروپایی کاسته شده است. این موضوع با کاهش واهمه از کسری عرضه نسبت به تقاضا، زمینه افت بیشترتقاضا در این بازار را فراهم می‌کند که این موضوع نیز سیگنالی کاهشی برای سایر بازارهای کالایی با محوریت محصولات صنعتی به همراه خواهد داشت. البته بلومبرگ در گزارش خود تاکید دارد که بحران انرژی دنیا هنوز به پایان نرسیده است. همچنان نرخ گاز طبیعی در اوج قیمت خود پس از سال 2021 و تقریبا سه‌برابر میانگین بهای فروش آن در بازه 10ساله است.

مواجهه بازارها با عدم‌قطعیت و ناآرامی در 2023

شاخص عدم‌قطعیت جهانی (World Uncertainty Index) در سال 2022 و با جنگ روسیه و اوکراین افزایش یافت. میزان این شاخص برای سه‌ماه دوم سال 2022 به بیشترین میزان پس از نیمه ابتدایی سال 2020 و زمان اوج‌‌‌گیری کرونا در دنیا رسید. ظرف نیمه دوم سال 2022 از میزان این شاخص کاسته شد؛ اما همچنان این شاخص عدم‌قطعیت در نرخی بالاتر از میزان معمول ظرف سال‌های اخیر قرار دارد. افزایش عدم‌قطعیت جهانی، از میزان ریسک‌‌‌پذیری سرمایه‌گذاران جهانی کاسته و فعالان بازار را به سمت دارایی‌‌‌های امن سوق می‌دهد. این موضوع با تضعیف تقاضای سرمایه‌‌‌ای در بازارهای کالایی، سیگنالی کاهشی برای این محصولات به همراه دارد.

شاخص ناآرامی اجتماعی سیگنال منفی دیگر اثرگذار بر بازارهای جهانی است که ظرف سال 2022 افزایش یافت. در حالی که شیوع کرونا و واهمه از این بیماری باعث شده بود تا ناآرامی اجتماعی در نقاط مختلف دنیا کاهش یابد، از سال 2022 و با فروکش‌کردن شیوع کرونا مردم معترض به خیابان‌‌‌ها بازگشتند. البته همچنان واهمه از بیماری کرونا در نقاط مختلف دنیا پابرجاست و سطح ناآرامی اجتماعی در نرخی کمتر از سال 2022 قرار دارد. افزایش ناآرامی اجتماعی سیگنال منفی دیگر برای اقتصاد جهانی است که از سویی مسیر رشد اقتصادی را کند کرده و از سوی دیگر زمینه افت نرخ در بازارهای کالایی را فراهم می‌کند.