عقبگرد قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمیایی بورس‌کالا از رشد شتابان هفتگی
سیگنال افت نرخ به بازار پلیمرها
از بین دو متغیر اصلی معادله کشف نرخ پایه محصولات پلیمری و شیمیایی، بهای جهانی این محصولات طی هفته‌‌‌های اخیر سکاندار اصلی این بازار بوده است که با رشد شتابان خود، تکانه‌‌‌های محدود و کاهشی بهای ارز را بی‌‌‌اثر کرد. در جریان قیمت‌های پایه اعلامی روز گذشته، هنوز هم برخی از گریدهای محصولات پلیمری و شیمیایی با افزایش قیمت پایه متاثر از رشد بهای جهانی همراه شدند، اما سایر محصولات کاهش نرخ را تجربه کردند تا نمایی از ترکیب دو رنگ سبز و قرمز را در دومین هفته آبان ماه به تصویر بکشند.
قیمت مبنای دلار که از میانگین هفتگی خرید و فروش بهای نیمایی دلار به دست می‌‌‌آید، به میزان 23هزار و 196تومان محاسبه شد که نسبت به قیمت‌های 9آبان، افت 23/ 0درصدی را به ثبت رساند. این میزان افت قیمت محدود ارزیابی می‌شود، اما در کنار کاهش بهای دلاری مواد اولیه پتروشیمیایی در بازارهای جهانی توانست اثر کاهشی مضاعفی را بر قیمت‌های پایه بخش عمده محصولات این گروه منعکس کند. در بین پلیمرهای بورس‌کالا بیشترین رشد قیمت پایه مربوط به پلی‌اتیلن سبک خطی است. بهای جهانی این گرید پلیمری نسبت به هفته ماقبل آن 46دلار رشد داشت و در هفته جاری با احتساب 95درصد فوب خلیج‌فارس نرخ دلاری آن، به میزان 1371دلار به ازای هر تن محاسبه شد. در مقابل پلی‌وینیل کلراید (PVC) با بیشترین افت نرخ جهانی (بیش از 100دلار کاهش قیمت به ازای هر تن) بیشترین کاهش نرخ پایه را به خود اختصاص داد.
در میان شیمیایی‌‌‌های بورس‌کالا نیز شرایطی مشابه قیمت‌های پایه محصولات پلیمری نمایان است؛ به طوری که تعداد کمی از مواد اولیه محصولات شیمیایی تحت‌تاثیر رشد قیمت‌های جهانی، با افزایش بهای پایه اعلام شدند. گاز پروپان با 5/ 8درصد رشد نرخ پایه در هفته جاری عرضه می‌شود که به سبب صعود 70دلاری بهای این محصول در معاملات جهانی، چنین افزایشی در نرخ پایه آن رقم خورده است. در مقابل منواتیلن گلایکول با افت 5/ 4درصد بهای پایه در هفته جاری با نرخ 14هزار و 775تومان عرضه می‌شود. این در حالی است که بیشترین کاهش در بهای دلاری محصولات شیمیایی مربوط به کریستال‌ملامین است که افت نرخ 126دلاری را نسبت به هفته ماقبل تجربه کرد.
از رشد شتابان بهای نفت کاسته شد
پس از اینکه سران اوپک و متحدانش توافق کردند، میزان تولیدات خود را از ماه دسامبر به میزان 400هزار بشکه در روز افزایش دهند و فشارهای آمریکا را برای آرام کردن بازار نادیده گرفتند، قیمت نفت برنت روز جمعه به بالای 82دلار در هر بشکه رسید. در شرایطی که بهای شاخص نفت برنت بیش از یک‌درصد از قیمت خود را طی معاملات هفتگی از دست می‌دهد، ذخایر نفت ایالات‌متحده آمریکا در حال افزایش است و در تازه‌‌‌ترین اخبار، کاخ‌سفید از استفاده طیف کاملی از ابزارها برای کاهش بهای نفت خبر داده است.
علاوه بر این، خبرها حاکی از آن است که تولید نفت عربستان‌سعودی در ماه دسامبر به 10میلیون بشکه در روز خواهد رسید که بیشترین میزان از زمان شروع پاندمی کووید-19 است. ایران نیز اعلام کرد که مذاکرات با قدرت‌‌‌های جهانی را در اواخر ماه میلادی جاری با هدف احیای توافق هسته‌‌‌ای ایران از سر خواهد گرفت. از این‌رو نفت‌خام برنت در آخرین معاملات هفته گذشته خود با بهای 82دلار و 42سنت مورد دادوستد قرار گرفت که از رشد روزانه 33/ 2درصدی حکایت دارد. همسو با بهای نفت، معاملات آتی نفتا به رشد بهای شتابان خود ادامه داد و بیش از 752دلار در هر تن معامله شد که بالاترین سطح از اکتبر 2014 بود. بازار این محصول، افزایش قیمت نفت را دنبال کرد؛ زیرا چشم‌‌‌انداز تقاضای مثبت در آستانه فصل زمستان و عرضه محدود جهانی، قیمت‌های بالاتر را تضمین می‌کند. بنابراین روز 5 نوامبر، نفتا با افزایش 13دلار به ازای هر تن، رشد قیمتی نزدیک به 2درصد را تجربه کرد.
عرضه بی‌‌‌رمق محصولات پلیمری در بورس کالا
تالار فیزیکی بورس کالا طی هفته گذشته میزبان 84هزار و 949تن انواع محصولات پلیمری بود که نسبت به هفته ماقبل رشد نزدیک به 3درصدی را تجربه کرد، اما هنوز هم میزان عرضهها بیش از 4درصد از متوسط حجم عرضه هفتگی این بازار کمتر بود. بررسی‌‌‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد، در 6ماهه ابتدای سال‌جاری، میزان عرضه تنها متغیر باثبات این بازار به شمار می‌‌‌رفت. بنابراین از میان دو نیروی اصلی معاملات، یعنی عرضه و تقاضا، حجم عرضه تاثیر به‌نسبت کمتری بر حجم معاملات داشت؛ چرا که ثبات حجم عرضه در کنار تامین نیاز بازار بیش از مقدار کف عرضه تعیین‌شده در نیم‌سال اول سال‌جاری، دو عامل اصلی برای آرامش بازار به جهت تضمین دسترسی به مواد اولیه به شمار می‌‌‌رفت.
شواهد نشان می‌دهد که از هفته منتهی به 30مهرماه تاکنون، میزان عرضه‌‌‌های هفتگی عقبگرد محسوسی را تجربه کرده و به نزدیکی سطح 80هزار تن رسیده است. این در حالی است که متوسط حجم عرضه هفتگی این بازار در نیم‌سال ابتدایی سال‌جاری نزدیک به 89هزار تن ارزیابی شده است. بنابراین برای سه هفته متوالی از آخر مهرماه تا هفته ماقبل، حجم عرضهها در سطوح کاهشی خود باقی مانده و طی این سه هفته، تنها رشد بسیار محدودی را تجربه کرده است. هنوز هم کف عرضه‌‌‌های هفتگی رعایت می‌شود، اما حفظ این میزان حداقلی در نهایت به نفع بازار نیست و تداوم این امر حتی در میان‌‌‌مدت می‌تواند به ضرر مصرف‌کنندگان اصلی مواد اولیه، یعنی صنایع پایین‌‌‌دست محصولات پتروشیمی تمام شود. شنیده‌‌‌ها حکایت از آن دارد که رونمایی از طرح جدید وزارت صمت به منظور مدیریت بازار محصولات پتروشیمیایی، چندان به مذاق برخی از تولیدکنندگان صنایع بالادستی خوش نیامده که شاید پایین نگه‌داشتن نسبی مجموع عرضهها تداعی‌کننده این ذهنیت باشد. در هر حال، در وضعیتی که قیمت‌های جهانی محصولات پتروشیمیایی به‌نسبت بالاست، جذابیت صادرات به قدری است که هرگونه کاهش عرضه در بازار داخلی با صادرات حداکثری روبه‌رو خواهد شد.
البته افت داده‌‌‌های معاملاتی بازار محصولات پلیمری در جریان دادوستد هفته گذشته، تنها به حجم عرضهها ختم نشد، بلکه تقاضا نیز با کاهش 14درصدی به ثبت رسید؛ به طوری که به میزان 109هزار و 631تن تقاضا برای خرید مواد اولیه پلیمری در این بازار به ثبت رسید که نسبت به هفته ماقبل افت محسوسی داشت، اما هنوز هم میزان تقاضا در سطوح قابل قبولی نوسان می‌کند و بالاتر از متوسط 6ماه ابتدایی سال ارزیابی می‌شود.
طبق گزارش‌‌‌های پیشین «دنیای‌اقتصاد»، اثبات شد که حجم معاملات پلیمرها در شرایطی که مجموع عرضه باثبات و بالا باشد، تحت‌تاثیر جدی و مستقیم میزان تقاضا قرار دارد. اما در شرایط فعلی، علاوه بر افت تقاضا حجم عرضه نیز چندان جذاب نیست که به عنوان دو سیگنال مضاعف کاهشی، سبب فشار بر حجم دادوستدهای این بازار شده است؛ به گونه‌‌‌ای که حجم معاملات در دومین هفته آبان‌ماه، با افت 7درصدی به میزان 72هزار و 603تن برآورد شد که از معامله 85درصد از عرضهها حکایت دارد.
