معاملات آتی بورس کالا از یک روند مشخص تبعیت نمی‌کند
سرگیجه نرخ در بازار مشتقه
افزایش استقبال معامله‌گران از زعفران بورسی
استقبال معامله‌گران بازار آتی از محصول زعفران همچنان ادامه دارد. تا جایی که در روز یکشنبه هفته جاری، 27هزار و 241 قرارداد زعفران نگین در دو سررسید آبان و دی‌ماه مورد دادوستد قرار گرفت و با فاصله از سایر معاملات این بازار بیشترین حجم دادوستد را به خود اختصاص داد. مدتی است بهای هر گرم زعفران در بازار آتی روند صعودی به خود گرفته است که شاید بتوان دلیل آن را چشم‌انداز مثبت برای افزایش تقاضای صادراتی این محصول ارزشمند دانست. این در حالی است که شنیده‌ها حکایت از آن دارد با توجه به کم‌آبی‌های اخیر و بارش اندک، این انتظار وجود دارد که محصول جدید برداشت‌شده زعفران به مراتب کمتر از میزان تولیدات سال گذشته باشد. از این رو جذابیت خرید این محصول را از سوی تجار بالا می‌برد. روند صعودی بهای زعفران در روزهای اخیر سبب شده است بار دیگر بورس کالای ایران میزان وجه تضمین لازم برای گرفتن یک موقعیت تعهدی زعفران نگین را افزایش دهد که در در روز یکشنبه هفته جاری این مبلغ برابر 410هزار تومان تعیین شد. ذات معاملاتی بازار آتی وجود اهرم در دادوستد قراردادها است. به عبارت دقیق‌تر هنگامی که افراد اقدام به گرفتن موقعیت تعهدی می‌کنند، تنها بخشی از بهای محصول را به‌عنوان وجه تضمین پرداخت می‌کنند. نسبت کمتر قیمت پرداخت‌شده از سوی معامله‌گران نسبت به بهای تسویه کالا به‌عنوان اهرم این بازار قابل معرفی است که جذابیت دادوستد قراردادهای آتی را افزایش می‌دهد.
آتی طلا با نرخی بالاتر از دارایی پایه معامله شد
واحدهای صندوق طلای بازار آتی در حالی روز یکشنبه معامله شدند که در هر سه سررسید فعال خود، نرخی بالاتر از قیمت دارایی پایه داشتند. این مطلب به معنی شرایط کونتانگو یا فورواردیشن این نمادها در بازار آتی است. مجموع حجم معاملات هر سه سررسید مهر، آبان و آذرماه این دارایی سرمایه‌ای در این روز، به میزان 654 قرارداد ارزیابی شد که ارزشی بالغ بر 5میلیارد و 748میلیون تومان داشت. بالاترین قیمت تسویه در بین سه نماد واحدهای صندوق طلای بازار آتی مربوط به دورترین سررسید این بازار، یعنی تحویل دی ماه است که با نماد
ETCAZ00 در حال دادوستد است. بررسی‌ها نشان می‌دهد دارایی پایه این قرادادها یعنی واحدهای صندوق طلای لوتوس، روز یکشنبه به میزان 87/ 0درصد پایین‌تر از نرخ ابطال خود معامله شد که این مطلب به معنی جدی بودن ذهنیت افت نرخ در این بازار است. با توجه به کاهش بهای اونس طلا در بازارهای جهانی در کنار عدم تمایل بهای آزاد ارز به افزایش نرخ، فرضیه افزایش انتظارات منفی تورم در بین اهالی بازار را می‌توان برجسته خواند.روز گذشته طلا در بازارهای جهانی با افت محدود قیمتی به میزان 1748دلار به ازای هر اونس معامله شد. افت‌وخیزهای بهای طلا در هفته گذشته، کاهش 75/ 0درصدی قیمت را نشان می‌دهد که به‌عنوان یکی از متغیرهای اثرگذار بر معاملات واحدهای صندوق طلا می‌تواند سیگنالی کاهشی برای این بازار به شمار رود.
معاملات هفتگی بازار آتی زیر ذره‌بین
هنوز هم داده‌های معاملاتی نمادهای فعال بازار آتی شرایط نسبتا خوبی را سپری می‌کنند. چراکه حجم و ارزش معاملات اگرچه در مقایسه با داده‌های هفته ماقبل اندکی افت داشته‌اند، اما در سطوح قابل قبولی قرار دارند. در حال حاضر شاهد معاملات 11 نماد فعال بر تابلوی آتی بورس کالا هستیم که در هفته گذشته نوسان قیمتی متفاوتی را تجربه کردند. در بین محصولات کشاورزی برخی ازکالاها نظیر زعفران شاهد استقبال زیاد معامله‌گران از این محصول و افزایش قیمت تسویه آن بودیم؛ درحالی‌که پسته با کمترین حجم معاملات، تقریبا بدون نوسان معامله شد و زیره نیز با افت نرخ بیش از 4درصدی در برخی از روزهای هفته گذشته مورد دادوستد قرار گرفت. دو دارایی سرمایه‌ای این بازار یعنی نقره و واحدهای صندوق طلا معاملات به نسبت آرامی داشتند و نوسان قیمتی محدودی را طی هفته گذشته تجربه کردند. به این ترتیب حجم معاملات کلیه نمادهای فعال این بازار در هفته گذشته به میزان 177هزار و 648 قرارداد ارزیابی می‌شود که ارزشی بالغ بر 375میلیارد تومان را دربرداشت.
تنها داده مثبت بازار آتی در جریان معاملات هفته گذشته میزان موقعیت‌های باز تعهدی است که با ثبت 609هزار و 779 موقعیت همزمان خرید و فروش در هر 11 نماد فعال این بازار، نسبت به هفته ماقبل رشد 4درصدی داشته است.
بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد جریان معاملات قرادادهای آتی بورس کالا پس از 4 هفته صعود، در هفته گذشته اندکی کاهش داشته است که هنوز زود است بخواهیم روندی نزولی را برای این بازار ترسیم کنیم. چراکه با وجود افت 18درصدی حجم معاملات این بازار در هفته گذشته، شاهد 4 هفته صعود در داده‌های حیاتی این بازار بودیم که بهتر است در گام اول فرضیه اصلاح بازار را مطرح کرد. چنانچه افت حجم معاملات در هفته‌های آینده ادامه یابد، می‌توان شروع روند کاهشی معاملات آتی را جدی دانست.
درجا زدن بهای ارز به‌عنوان محرکی اثرگذار در کاهش حجم معاملات قراردادهای آتی به شمار می‌رود. چرا که بهای ارز به‌عنوان یکی از عوامل موثر در پیش‌بینی معامله‌گران از دورنمای بازار آتی است و تکانه‌های نرخ ارز پتانسیل تغییر ذهنیت معامله‌گران این بازار را در گرفتن موقعیت‌های تعهدی مناسب دربردارد. اینکه برای مدتی است، نرخ ارز بر حفظ کانال 27هزار تومانی در معاملات بازار آزاد پافشاری می‌کند، تداعی‌کننده دو فرضیه غالب میان اهالی بازار است. برخی از معامله‌گران دلیل اصلی درجا زدن بهای ارز در کانال 27هزار تومانی را به‌عنوان کف قیمتی این بازار دانسته و مبتنی بر این نرخ دادوستدهای خود را مدیریت می‌کنند. اما گروه دیگر در انتظار مشخص شدن نتیجه مذاکرات و بازگشت بر سر میز مذاکره هستند که در این صورت ریسک کاهش قیمت را جدی ارزیابی می‌کنند. نتیجه هر کدام از این ذهنیت‌ها در میان اغلب معامله‌گران، سبب آرامش نسبی معاملات بازار آتی بورس کالا شده و کلیت تکانه‌های نرخ تسویه را برای عموم کالاهای تابلوی آتی بورس کالا در سطوح قابل قبول حفظ کرده است. همچنین میزان نقدینگی واردشده به بازار مشتقه بورس کالا از مسیر دادوستد قراردادهای آتی، بالغ بر 572میلیارد تومان ارزیابی می‌شود که در مقایسه با هفته گذشته افت محدود 5/ 2درصدی داشته است.
