نرخ جهانی محصولات پتروشیمیایی سکاندار تعیین قیمت پایه این محصولات شد
تب تند معاملات پلیمرها آرام گرفت
نرخ مبنای دلار در قیمت پایه اعلامی روز گذشته به میزان ۲۲ هزار و ۹۳۶ تومان محاسبه شد که در مقایسه با ۷ شهریورماه منفی ۷ ریال کاهش داشت. این میزان تغییر به‌قدری ناچیز بود که در نهایت نهاد متولی میانگین هفتگی بهای نیمایی دلار در معادله کشف نرخ پایه را ثابت در نظر گرفت. به این ترتیب تنها بازیگر کشف نرخ پایه، نوسان بهای جهانی محصولات پلیمری و شیمیایی بود.
قیمت پایه پتروشیمیایی‌ها با نوسان محدود
صدرنشین پلیمرهای بورس کالا، پلی‌وینیل کلرایدها (PVC) در انواع گریدها بودند که با ۸۱ دلار صعود به ازای هر تن، بیش از ۵/ ۴ درصد رشد در قیمت پایه خود تجربه کردند. دلیل عمده افزایش قیمت جهانی این محصولات را می‌توان در توفان اخیر ایالت لوئیزیانای آمریکا جست‌وجو کرد که تحت تاثیر آن و خسارت‌های به بار آمده بسیاری از کارخانه‌های آمریکا تعطیل شدند. بنابراین نگرانی از کاهش عرضه در روزهای پیش رو و خاموش شدن کارخانه‌ها به دلیل این توفان سهمگین بهای این محصول پلیمری را به‌شدت تحت تاثیر قرار داده است؛ چرا که عرضه آن در ایالات‌متحده با کاهش حدود ۴۰ درصدی مواجه شده و در حال حاضر تولید متوقف شده است. در مجموع، ترکیبی از افزایش و کاهش نرخ جهانی در بین پلیمرها و شیمیایی‌های بورس کالا خودنمایی می‌کند که البته بخش عمده این محصولات افزایش محدود نرخ داشته‌اند. پلیمرها در بازه مثبت ۵تا منفی ۵/ ۲ درصدی تغییر قیمت پایه برای هفته جاری را تجربه کردند. در بین شیمیایی‌ها رشد قیمت ۸۵/ ۴ درصدی برای آروماتیک سنگین لحاظ شد، اما ایزوبوتانول با کاهش ۱۱۹ دلاری به ازای هر تن بیشترین کاهش قیمت پایه به میزان منفی ۲۰/ ۷ درصد را به ثبت رساند. بنابراین پراکندگی نوسان نرخ پایه در بین شیمیایی‌های بورس کالا بیشتر ارزیابی می‌شود.
افت حجم معاملات با ریزش بهای ارز
عقبگرد بهای ارز در بازار آزاد، اثر کاهشی خود را بر حجم و تقاضای محصولات پتروشیمیایی بورس کالا نیز منعکس کرد، تا جایی که در جریان معاملات این محصولات در تالار فیزیکی بورس کالا طی هفته گذشته شاهد افت محسوس اغلب داده‌های حیاتی معاملاتی بودیم. هنوز هم میزان عرضه به‌ویژه در بازار پلیمرهای بورس کالا سطح افزایشی خود را حفظ کرده، اما دو داده دیگر، یعنی میزان تقاضا و حجم معاملات پلیمرها و محصولات شیمیایی بورس کالا کاهش چشمگیری داشته است. همان‌طور که در گزارش پیشین «دنیای‌اقتصاد» با عنوان «راهبری بهای ارز در بازار پتروشیمیایی‌ها» به بررسی رابطه نوسان بهای ارز در بازار آزاد با معاملات محصولات پتروشیمیایی بورس کالا پرداخته شد، نوسان نرخ ارز و فاصله دو نرخ آزاد و نیمایی دلار اثر مستقیم و مثبتی بر میزان دادوستد پلیمرها و محصولات شیمیایی بورس کالا دارد. در این بین، تقاضای پلیمرها بیشترین تاثیرپذیری را نسبت به افزایش فاصله نرخ ارز در دو بازار نیما و آزاد از خود
نشان داد. همان‌طور که داده‌های ماهانه و هفتگی معاملات در این بازار از ابتدای سال ۹۹ تا پایان مردادماه این مطلب را تایید کرد، در معاملات دو هفته ابتدایی ماه جاری نیز مجددا رابطه مثبت و معنا‌داری میان تکانه‌های ارز و داده‌های حیاتی معاملات به‌وضوح نمایان شد، تا جایی که هفته گذشته پس از رکوردزنی‌های بی‌سابقه در تاریخ بورس کالای ایران برای محصولات پلیمری، با تضعیف بهای ارز از روز یکشنبه، از میزان تقاضای هیجانی در این بازار کاسته شد و به دنبال آن، حجم معاملات نیز تنزل پیدا کرد. دلیل عمده اینکه هنوز هم میزان عرضه این محصولات به‌رغم افت بهای ارز افزایشی است، لغو یک‌هفته‌ای عرضه محصولات در بورس کالا به دنبال تعطیلی هفته پایانی مردادماه است که با شدت گرفتن میزان مبتلایان به سویه کرونای دلتا محدودیت‌ها در داخل کشور افزایش یافت. از این رو شرکت‌های پتروشیمی برای جبران کسری مواد اولیه در بازار، سعی کردند از هفته ابتدایی شهریورماه به‌تدریج این میزان عرضه‌نشده را به بازار تزریق کنند. البته تخصیص سهمیه‌های ماهانه در ابتدای شهریورماه را نمی‌توان نادیده گرفت که کمک بسزایی به خرید حداکثری در بورس کالا به شمار می‌رود. علاوه بر این موارد که می‌تواند اثرگذاری چشمگیری بر ارتقای سطح نیروهای بازار یعنی عرضه و تقاضا داشته باشد، تقاضا تحت تاثیر عامل دیگری قرار گرفت. تداوم صعودی بهای دلار در بازار آزاد در هفته ابتدایی شهریور باز هم ترس از شروع روند افزایشی قیمت‌های پایه را در بین اهالی بازار برجسته کرد، از این رو هیجان خرید با ثبت حجم تقاضای بیش از ۱۴۰ هزار تنی در بازار پلیمرهای بورس کالا در هفته ابتدایی شهریور بسیار خبرساز شد که نیروی محرکه لازم را برای رشد حجم معاملات فراهم کرد. اما با ریزش بیش از یک هزار تومانی بهای دلار طی هفته گذشته این عامل اثرگذار بر معاملات محصولات پلیمری و شیمیایی، سبب نوسان کاهشی در جریان معاملات شد و رکوردزنی‌های هفته ماقبل آن خاتمه یافت.
نفت از صعود قیمتی بازماند
هفته گذشته، بهای هر بشکه نفت‌خام برنت روند آرام صعودی از خود نشان داد و تا نزدیکی کانال ۷۴ دلاری پیش رفت، اما دوام چندانی نداشت و در معاملات پایان هفته کاهش محدودی را تجربه کرد. بهای نفت هفته گذشته تحت تاثیر دو عامل نشست اوپک‌پلاس و وقوع «توفان آیدا» و خسارت ناشی از آن در تولیدات خلیج مکزیک ایالات‌متحده قرار داشت. سران اوپک‌پلاس بر افزایش عرضه پافشاری و پیش‌بینی کردند تقاضا افزایشی خواهد بود.
در نهایت طبق تصمیم این نهاد ۴۰۰ هزار بشکه در ماه تا پایان ماه دسامبر به میزان عرضه از سوی سران اوپک‌پلاس افزوده خواهد شد. همچنین تضعیف شاخص دلار آمریکا پس از گزارش ناامیدکننده مربوط به حقوق و دستمزد مزید بر علت شد تا بهای نفت نیروی لازم برای ادامه روند صعودی خود را نداشته باشد. در پایان معاملات روز ۳ سپتامبر، هر بشکه نفت برنت با بهای ۷۲ دلار و ۴۵ سنت دادوستد شد که افت ۷۹/ ۰درصد روزانه را به ثبت رساند. تغییرات هفتگی بهای نفت‌خام به میزان ۳۴/ ۰درصد منفی است. نفتا به‌عنوان یکی از مشتقات نفتی همسو با بهای نفت، آن هم با وقفه‌ای کوتاه‌مدت نوسان می‌کند، اما در هفته گذشته به میزان ۵۸/ ۱دلار افزایش نرخ داشت و در معاملات پایان هفته گذشته با نرخ ۶۵۵ دلار دادوستد شد. برآیند نوسان روزانه، هفتگی و ماهانه این خوراک ارزشمند برای شرکت‌های پتروشیمی در بازه مثبت قرار گرفته که البته بسیار محدود ارزیابی می‌شود.
عقبگرد ۱۳ درصدی حجم معاملات پلیمرها
هفته گذشته به میزان ۱۰۷ هزار و ۸۹۴ تن انواع محصولات پلیمری در تالار فیزیکی بورس کالای ایران عرضه شد که نسبت به هفته ماقبل آن به نسبت ثابت ماند. دلیل عمده حفظ این میزان عرضه در بورس کالا، موکول شدن عرضه هفته پایانی مردادماه به شهریور بود که به دلیل تعطیلی چندروزه کشور بر اثر شیوع ویروس کرونا، امکان معامله وجود نداشت. از این رو طی دو هفته ابتدایی شهریور شاهد صعود حجم عرضه محصولات پلیمری به بالای ۱۰۷ هزار تن بودیم که به نوعی نشان‌دهنده عرضه جبرانی هفته پایانی مرداد در بازار است. این امر سبب شده است تا رقابت برای خرید محصولات پتروشیمیایی بورس کالا به میزان محدودی کاهش یابد؛ چرا که یکی از دلایل فروکش‌کردن التهاب، افزایش عرضه بوده که انگیزه‌ای برای خرید با قیمتی بالاتر از نرخ پایه برای متقاضیان وجود ندارد. البته هنوز هم نگرانی‌هایی مبنی بر نوسانات مکرر نرخ ارز و اثر آن بر قیمت‌های پایه در بین اهالی بازار وجود دارد که باعث می‌شود به‌منظور ریسک ناشی از رشد قیمت‌ها در آینده محتاط عمل کنند. بنابراین به‌رغم اینکه هنوز در میان پلیمرهای بورس کالا، رقابت ۳۱ درصدی پلی‌اتیلن ترفتالات بطری دیده می‌شود، اما در عموم گریدهای پلیمرها متوسط رقابت قیمتی چندان زیاد نبود. در برابر این میزان عرضه، تقاضای ۱۱۶ هزار و ۷۳۲ تنی شکل گرفت که نسبت به هفته ماقبل آن افت نزدیک به ۲۰ درصدی داشت.
تضعیف بهای ارز و عقبگرد بیش از یک‌هزار تومانی نرخ دلار بازار آزاد طی هفته گذشته مهم‌ترین دلیل افت تقاضا به شمار می‌رود که در نهایت زمینه‌ساز کاهش حجم معاملات شد، به‌طوری که در هفته گذشته ۸۲ هزار و ۲۲۹ تن انواع محصولات پلیمری در بورس کالای ایران مورد معامله قرار گرفت که ۷۶ درصد عرضه‌های هفته گذشته بود. بنابراین با وجود ثبات عرضه در سطوح افزایشی خود، حجم معاملات بازار پلیمرهای بورس کالا از مسیر افت تقاضا کاهش یافت.
دادوستد محصولات شیمیایی نیز تحت تاثیر نوسان کاهشی بهای ارز،تنزل یافت، به‌طوری که حجم معاملات این بازار طی هفته گذشته با افت بیش از ۲۰ درصدی به میزان ۳۲ هزار و ۵۳۸ تن رسید؛ رقمی نزدیک به متوسط حجم دادوستد هفتگی این بازار در سال ۱۴۰۰ که نشان‌دهنده توقف صعود معاملات این بازار است. هم حجم عرضه و هم میزان تقاضا در این بازار کاهش یافت، اما به نظر می‌رسد افت ۲۴ درصدی میزان تقاضا دلیل عمده افت حجم معاملات در بین شیمیایی‌های بورس کالا است، چرا که تنها ۶۷ درصد از میزان عرضه هفته گذشته مورد دادوستد قرار گرفته است. در هفته گذشته به میزان ۳۵ هزار و ۱۸۹ تن تقاضا در برابر ۴۸ هزار و ۴۷۲ تن عرضه محصولات شیمیایی بورس کالا شکل گرفت که هر دوی این داده‌های مهم معاملاتی نسبت به هفته ابتدایی شهریورماه به‌ترتیب افت ۲۴ و ۱۴ درصدی داشتند.
