آیا ابزار مدیریت بازار پتروشیمیایی، می‌تواند نظم بازار را برگرداند؟

بازبینی نقاط تاریک بهین‌یاب

دنیای اقتصاد : بهین‌یاب با هدف شناسایی و پالایش صحیح تقاضای واقعی مورد بهره‌برداری قرار گرفته است تا دست واسطه‌گرانی که به خرید مواد اولیه از بورس کالا پرداخته و به فروش آن در بازار آزاد می‌پردازند، از بازار مواد اولیه کوتاه شود. اما به‌نظر می‌رسد که مقاصد این مدل مدیریت بازار آن طور که باید محقق نشده و شائبه‌هایی مبنی بر سوء استفاده برخی متقاضیان از سهمیه‌های بهین‌یاب ایجاد شده است، به‌طوری که تعدادی از خریداران با در انحصار درآوردن برخی از محصولات پتروشیمیایی سعی در کنترل قیمت این محصولات داشته‌اند. از این رو ضرورت اهتمام به بازبینی نقاط تاریک و اصلاح این نوع تخصیص و سهمیه‌بندی به وضوح دیده می‌شود. با فرض رشد مستمر بهای نیمایی ارز و تاثیر قدرتمند آن بر قیمت‌های پایه، شاید محدود کردن رشد دائمی قیمت‌ها امکان‌پذیر نباشد. اما بازبینی خرید بهین‌یابی و تلاش برای تحویل ماده اولیه به دست تولیدکننده واقعی می‌تواند پتانسیل انحراف را به شدت کاهش دهد.

کابوس اثر رشد نرخ ارز بر سر انواع بازارهای کالایی همچنان ادامه دارد. کالاهایی که بعضا از التهاب قیمتی برخوردار بوده و دردسرهای بسیاری را برای اهالی بازارها ایجاد کرده است. در تازه‌ترین تحول، یافته‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد پت بطری با ۶۵ درصد رشد یا پلی‌پروپیلن‌های شیمیایی با ۷/ ۶۰ درصد رشد متوسط قیمت‌ها برای سال جاری یا پلی‌اتیلن‌های سبک فیلم با رشد ۷/ ۷۵ درصدی مواجه شده‌اند. این نوع محصولات از جمله کالاهایی هستند که در مصارف فردی به منظور بسته‌بندی مواد غذایی یا نوشیدنی‌ها به کار می‌روند، در نتیجه رشد قیمت‌ها در این گروه‌های کالایی به وضوح بر سبک زندگی افراد اثرگذار خواهد بود، همان‌طور که سال‌های گذشته تجربیات خاصی از واسطه‌گری در این بازارهای خاص مخصوصا پت بطری شاهد بوده‌ایم. در کنار آن می‌توان به یک ویژگی دیگر هم اشاره کرد و آن مدیریت بازار PVC از مسیر مدیریت تقاضا در هفته‌های اخیر بود، بنابراین چند ویژگی مهم را باید با هم در نظر گرفت تا بتوان از واقعیت‌های این روزهای بازار برآورد دقیقی داشت. کارشناسان می‌گویند، در ابتدا رشد بهای نیمایی ارز موجب شد تکانه افزایشی قدرتمندی به بازارها تزریق شود و همین داده به معنی ایجاد انتظارات تورمی است بنابراین خرید در هر هفته منطقی‌تر از هفته بعد خواهد بود. همچنین فاصله قیمتی بین بورس و بازار آزاد هم افزایش یافته که باز هم نشانه‌ای از رشد انتظارات تورمی است. در کنار این موارد اگر بتوان به هر دلیل در فضای پیچیده فعلی بیش از گذشته از ابزارهای مدیریت قیمت در بازار استفاده کرد می‌توان موفقیت‌های قابل توجهی را به ثبت رساند. تجربه چند سال اخیر نشان داده که شرایط تورمی شدید همچون روزهای اخیر دائمی نخواهد بود اگرچه وضعیت فعلی با گذشته بسیار متفاوت است. اگر به هر دلیل حتی به دلیل کاهش مجدد قیمت‌های جهانی تغییر فاز را در بازار پلیمرها شاهد باشیم اثر آن بر بازار شدید خواهد بود، بنابراین ایجاد سرعت‌گیر در برابر رشد قیمت‌ها چندان غیرمنطقی نیست. همان‌طور که تجربه برخی از شرکت‌ها تلاش‌هایی مبنی بر شناسایی و معرفی شرکت‌های متخلف انجام داده تا از این راه بتوانند به‌عنوان بازویی اجرایی به مدیریت و کنترل بازار محصولات کمکی کرده باشند. با تسری این اقدام می‌توان در جهت شکل‌گیری فرهنگی به نام خرد صنعت در راه مدیریت هرچه بهتر بازار گام برداشت. انتظار می‌رود چنین مواردی در نشست‌های آینده مسوولان مورد توجه و بررسی قرار گیرد.