آینده تولید و تجارت گچ در گفت‌وگو با مدیرعامل شرکت «گچ خراسان» بررسی شد
عبور بازار صادراتی از گچ سنتی
صنعت گچ که در دهه ۸۰ با اجرای طرح مسکن مهر به شدت رونق پیدا کرد، در ادامه با توقف طرح‌های انبوه‌سازی مسکن، دچار مشکلات عدیده‌ای برای فروش محصولات شد و امروز ظرفیت تولید این مصالح ساختمانی به مراتب فراتر از میزان تقاضاست چرا که حتی در بخش ساخت‌وسازهای شهری نیز شاهد تولید مسکن نیستیم. با این وجود، فعالان صنعت گچ معتقدند آنچه باعث شده تا این محصول به رکود کنونی گرفتار شود نه به دلیل رکود صنعت ساختمان که ناشی از تولید این محصول به سبک و سیاق ۵۰ سال گذشته است؛ چرا که در کشورهای دیگر امروزه گچ پودری کیسه‌ای دیگر مصرف نمی‌شود و جایش را به محصولات جدید مانند گچ برگ‌ها، گچ‌های ضد حریق، دیوارهای پیش ساخته، گچ‌های ضد آب و... داده است؛ بنابراین علاوه بر نبود بازار داخلی، صادرات این محصول به شکل کنونی حتی به کشورهای منطقه هم امکان‌پذیر نیست. در چنین شرایطی تنها شرکت‌هایی می‌توانند به بهبود وضعیت و سود‌آوری امیدوار باشند که با تغییر خطوط تولید و واردات تکنولوژی، محصولات جدید را به بازار عرضه کنند که البته با توجه به سیاست‌های انقباضی بانک‌ها، این فرآیند بسیار سخت و زمان‌براست.
در همین خصوص مدیرعامل گچ خراسان به «دنیای اقتصاد» گفت: در حالی که در فصل تابستان هم شاهد افزایش تقاضا نیستیم و شرکت‌ها در بسیاری موارد دو روز در هفته کارخانه را تعطیل می‌کنند، مجددا محدودیت‌های برق واحدهای تولیدی گچ یک روز در هفته اعمال می‌شود.
نیکزاد اورعی ضمن اشاره به این مطلب، افزود: خاموش و روشن کردن کوره و دستگاه‌های صنعت گچ آسیب جدی به تجهیزات وارد می‌کند. علاوه بر این لحظه‌ای که برق وصل می‌شود، الکتروموتورها تا سه برابر شرایط عادی برق مصرف می‌کنند و تا ۵ برابر میزان معمول روزانه باید برای گرم کردن کوره در طول ۱۲ ساعت گاز مصرف شود.
وی با اشاره به اینکه دولت صنعت گچ را به حال خود رها کرده است، ادامه داد: زمانی که صنعتی به دلیل رکود حاکم بر بازار بیش از یک روز مجبور به تعطیلی کارخانه است، اعمال محدودیت‌های جدید نه عادلانه است و نه منطقی؛ این در حالی است که تنها در صورت تولید و ایجاد ارزش افزوده می‌توان اقتصاد را نجات داد و در غیر‌این صورت، دولت چاره‌ای جز خلق پول ندارد که نتیجه آن افزایش تورم در جامعه است.
مدیرعامل گچ خراسان ضمن اشاره به مشکلات تامین گازوئیل اظهار کرد: شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی بر اساس کارکرد و میزان نیاز دستگاه‌ها گازوئیل را به شرکت‌ها اختصاص می‌دهد اما مبنای محاسبه مصرف را دستگاه‌های نو تعیین کرده‌اند در حالی که دستگاه‌ها و تجهیزات صنعت گچ مستعمل بوده و نسبت به استانداردهای تعریف شده مصرف به مراتب بالاتری دارند؛ بنابراین شرکت‌ها مجبور به تامین بخشی از گازوئیل از طریق بازار آزاد و به نام قاچاق با کیفیت نازل هستند در حالی که دولت می‌تواند همین گازوئیل را با قیمت چند برابری به شرکت‌ها بفروشد و از این طریق بخش زیادی از قاچاق را از بازار حذف کند.
اورعی تصریح کرد: متاسفانه بخشی از گازوئیل مصرفی ما توسط شرکت ملی پالایش و پخش محاسبه نمی‌شود چرا که برای جابه‌جایی سنگ از معدن تا کارخانه به طور طبیعی برای کامیون‌ها نمی‌توان بارنامه صادر کرد. در ادامه راهکار وزارت نفت ارائه کارت سوخت به ناوگان حمل‌ونقل شرکت‌ها بود اما متاسفانه این فرآیند به اندازه‌ای پیپچیده شده که از ۱۰ کامیون شرکت ما ۴کامیون موفق به دریافت این کارت می‌شوند.
وی با اشاره به رکود ساخت‌وساز افزود: با وجود اینکه اوج مصرف گچ در ساختمان مربوط به فصل تابستان است، اما هیچ‌گونه تغییر محسوسی در بازار شاهد نیستیم چرا که نه مردم توانایی سرمایه‌گذاری در حوزه مسکن را دارند و نه دولت برنامه‌ای برای ساخت مسکن برای اقشار کم‌درآمد پیش‌بینی کرده است. امروز اگر طرحی مانند مسکن مهر در کشور اجرا می‌شد، تقریبا گچ تولیدی اغلب معادن از تقاضای لازم برخوردار بود. از این گذشته رونق ساخت‌وساز در کشور به رونق بیش از ۳۰۰شغل مرتبط است.
با توجه به افزایش میزان تولید در برابر تقاضا آیا دولت همچنان مجوز احداث کارخانه‌های گچ را صادر می‌کند؟ اورعی در پاسخ به این سوال گفت: اعتقاد دارم با وجود مازاد تولید نسبت به تقاضا دولت نباید به دنبال جلوگیری از صدور مجوز احداث کارخانه‌های گچ باشد چرا که ممکن است برخی از تولیدکنندگان با نوآوری یا هر راه دیگری بتوانند هزینه‌های تولید را به شدت کاهش دهند یا اینکه برنامه جدید برای کیفیت ارائه کنند.
وی با اشاره به سرمایه‌گذاری در جهت تولید گچ‌های مدرن افزود: امروز ۹۵درصد گچ مصرفی کشور به صورت کیسه‌ای است و گچ‌های مدرن در ایران به ندرت تولید می‌شود که شرکت‌های فعال در این بخش توانسته‌اند صادرات قابل قبولی با این محصولات داشته باشند؛ بنابراین راهی جز توسعه و تنوع تولید وجود ندارد و ما هم طرح توسعه شرکت را دنبال می‌کنیم اما یکی از طرح‌ها به دلیل افزایش مداوم هزینه‌ها از دستور خارج شد و دیگر طرح گچ خراسان برای تولید گچ‌های جدید با قابلیت‌های بهتر و سرعت اجرای بالاتر در مرحله بهره‌برداری است.این تولیدکننده گچ با اشاره به اینکه اقتصاد مقاومتی جز با تقویت تولید داخلی انجام نمی‌شود، گفت: با وجود اینکه در حوزه تولید گچ در رده چهارم یا پنجم دنیا هستیم اما میزان صادرات کمتر از ۵درصد تولید است. اگر در گذشته افغانستان گچ‌های سنتی را از ایرانی‌ها خریداری می‌کرد، امروز با توجه به تغییر شرایط این امکان وجود ندارد. از طرف دیگر سایر کشورها از گچ‌های کیسه‌ای استفاده نمی‌کنند چرا که این گچ‌ها علاوه بر کیفیت نازل هزینه‌های اجرا را به شدت افزایش می‌دهند؛ بنابراین در حالی‌که هزینه گچ کیسه‌ای برای یک ساختمان ۵ طبقه حدود ۸ میلیون تومان است و اجرای آن ۱۵۰میلیون تومان هزینه دارد اما گچ‌های مدرن به سرعت اجرا می‌شوند.
