تاب‌آوری سیستم چقدر است؟
بر این اساس باید تمامی موارد تاثیرگذار بر این پارامتر مهم چه از بُعد مثبت و چه منفی مورد بررسی قرار گیرد و چنانچه موضوعی کاهش نقدشوندگی بازار را تهدید کند، در سریع‌ترین زمان ممکن مرتفع شود. اختلال در سامانه معاملاتی، کند شدن سیستم معاملاتی و در نهایت توقف مبادلات از جمله مواردی است که نقدشوندگی بازار سرمایه را با مشکل مواجه می‌کند. روند مختل شدن سامانه معاملاتی اگر بدتر از تعطیلی بازار سرمایه نباشد، حداقل به همان اندازه بد است و عواقب منفی به‌دنبال دارد. حتی می‌توان گفت که وقتی بازار سرمایه به هر دلیلی تعطیل شده باشد، فعالان بازار اطمینان و راحتی خیال بیشتری دارند تا زمانی که بازار رسما باز است، اما به‌دلیل اختلال سامانه، معاملات در حال توقف به‌سر می‌برد چراکه در زمان بروز اختلال، هر لحظه انتظار می‌رود که اختلال رفع شود و معاملات با سرعت بالایی از سر گرفته شود. در چنین شرایطی اضطراب و استرس زیادی بر تمامی فعالان بازار اعم از اشخاص حقیقی، معامله‌گران عمده، مدیران پرتفوی و کارگزاران وارد می‌شود. امری که هیجانات موجود در بازار را افزایش داده و تشکیل جو نااطمینانی در بازار سرمایه را به‌دنبال خواهد داشت.
البته مرور معاملات در سال‌های گذشته و در دورانی که سامانه معاملات قدیمی که براساس سیستم‌عامل داس (DOS) بود نیز نشان می‌دهد که در آن تاریخ با وجود تعداد معاملات روزانه اندک که به بیش از ده هزار دفعه نمی‌رسید، سامانه دچار مشکل می‌شد. خوشبختانه سامانه معاملات جدید به‌سادگی تا ۵۰۰ هزار معامله در روز را تاب آورده است، اما مشخص است که عرضه‌های اولیه می‌توانند عاملی در جهت افزایش احتمال اختلال در روند مبادلات بازار سهام شوند. به این ترتیب بنابر شواهد و تجربیات کسب شده، پیش‌بینی می‌شود که این سامانه نتواند صد یا دویست هزار دفعه معامله در یک بازه زمانی کوچک، مثل چند ثانیه را مدیریت کند و از دسترس خارج شود. البته این اتفاق چیز عجیبی نیست. هرقدر هم سامانه معاملاتی دارای معماری خوب باشد و سیستم‌های معاملاتی نیز به‌روز باشند، ممکن است در حالات خاص شاهد اختلال در سامانه معاملات باشیم. این اتفاق تنها مختص به بازار سرمایه ایران نبوده و در بازارهای بین‌المللی نیز قابل‌مشاهده است.
امری که تاکید بر این دارد که هر قدر هم سامانه معاملاتی دارای معماری خوب و سیستم‌ها نیز به‌روز باشند، ممکن است شاهد اختلال در سامانه معاملات باشیم؛ به‌طوری‌که برخی مقالات درخصوص دوشنبه سیاه ۱۹۸۷ میلادی نیز این موضوع را تایید می‌کند. همانطور که می‌دانیم در آن روز شاخص داوجونز ۲۲ درصد طی یک روز افت کرد و در چنین شرایطی بسیاری از افراد در بازار در نقش فروشنده ظاهر شده و اقدام به واگذاری سهام کردند. این عرضه‌های سنگین به‌خصوص در افرادی که از اهرم‌های مالی سنگین استفاده کرده بودند، نمود بیشتری داشت. نکته جالب این بود که در آن بازار نیز، در چنین روزی سامانه معاملات مختل می‌شود و معاملات وارد شده به سیستم با تاخیری چند ساعته اجرا می‌شوند. به این ترتیب هرچند که اختلال مزبور در تمامی بازارهای بین‌المللی ممکن است رخ دهد، ولی عاملی در جهت کاهش نقدشوندگی بازار سرمایه خواهد بود که باید تمامی بررسی‌ها و اقدامات لازم برای رفع و یا کاهش و به حداقل رساندن آنها به‌کار گرفته شود.
ارسال نظر