شروط ورود به بازار برتر

کامران سلمانی‌قرائی/ کارشناس تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار تهران بورس‌های اوراق بهادار دارای بازارهای مختلفی برای پذیرش شرکت‌ها هستند و شرکت‌ها با توجه به اندازه و اهداف خود و با رعایت الزامات پذیرش هر یک از بازارها می‌توانند در این بازارها پذیرفته شوند. در برخی از بورس‌های اوراق بهادار، بازاری تحت عنوان بازار برتر ایجاد شده است که شرکت‌های پذیرفته‌شده در این بازار، جزو مهم‌ترین، بزرگ‌ترین و شفاف‌ترین شرکت‌های زیر مجموعه آن به شمار می‌روند. مطالعات انجام شده در مورد شرایط پذیرش شرکت‌ها در بازار برتر برخی از بورس‌های اوراق بهادار همچون بورس‌های وین، لندن، ژاپن و استانبول نشان می‌دهد که معیارهای پذیرش در این بازار نسبت به سایر بازارهای ایجاد شده در بورس‌های اوراق بهادار سختگیرانه‌تر بوده و در برخی موارد این بازار دارای معیارهای اضافی برای پذیرش شرکت‌ها است. از جمله الزامات مهم پذیرش شرکت‌ها در بازار برتر بورس‌های اوراق بهادار می‌توان به معیارهایی از قبیل حداقل تعداد سهامداران شرکت، ارزش بازاری سهام پذیرفته‌شده، حداقل نرخ سهام شناور آزاد، حداقل سرمایه شرکت و حداقل ارزش بازاری سهام شناور آزاد اشاره کرد که بالا بودن این مقادیر مورد توجه اکثر بورس‌ها است.

از دیگر الزامات پذیرش در بازار برتر بورس‌های اوراق بهادار می‌توان به معیارهایی از قبیل انتشار گزارش‌های مالی دوره‌ای (سالانه، ۶ ماهه و فصلی)، روش معاملاتی (حراج پیوسته)، دوره زمانی فعالیت شرکت و وجود بازارگردان اشاره کرد. گزارش‌های مالی شرکت‌ها از جمله صورت‌های مالی حسابرسی‌شده باید براساس استانداردهای گزارش‌دهی مالی بین‌المللی (IFRS) یا استانداردهای حسابداری بین‌المللیِ به‌رسمیت شناخته‌شده (به‌عنوان مثال اصول حسابداری ایالات متحده آمریکا، ژاپن، کانادا، چین و کره‌جنوبی) تهیه شوند. همچنین دوره زمانی فعالیت شرکت باید حداقل ۳ سال باشد (استثنا می‌تواند وجود داشته باشد). به عبارت دیگر شرکت در زمان ورود به بازار برتر، باید حداقل برای یک دوره زمانی ۳ ساله فعالیت کرده و صورت‌های مالی خود را برای ۳ سال مالی کامل، قبل از پذیرش در بازار برتر منتشر کرده باشد.

برخی از بورس‌های اوراق بهادار، معیارهای اضافی دیگری را نیز برای پذیرش در بازار برتر خود در نظر گرفته‌اند. به‌عنوان مثال شرکت‌هایی که قصد پذیرش در بازار برتر بورس اوراق بهادار لندن را دارند باید اکثر دارایی‌های خود را برای یک دوره‌ زمانی حداقل سه ساله در کنترل داشته و در کسب‌وکار خود استقلال داشته باشند. از طرفی شرکت‌های متقاضی پذیرش در بازار برتر بورس اوراق بهادار لندن باید یک شرکت تامین سرمایه را به‌عنوان حامی خود به بورس معرفی کنند که وظیفه این شرکت حامی، مشورت دادن به شرکت در زمینه قوانین پذیرش شرکت‌ها در بازار برتر بورس اوراق بهادار لندن و ارزیابی صلاحیت شرکت برای عرضه اولیه عمومی در بازار برتر و ارسال تاییدیه انطباق شرکت با قوانین مربوطه به نهاد پذیرش انگلستان است. همچنین شرکت باید اطلاعات درآمدی مربوط به حداقل ۷۵ درصد از کسب‌وکار خود را در سه سال گذشته ارائه دهد. بورس سهام توکیو نیز دارای معیارهای دیگری همچون تداوم سودآوری شرکت و مناسب بودن افشای اطلاعات است.

شرکت‌هایی که قصد پذیرش در بازار برتر بورس استانبول را دارند باید طی دو سال آخر مالی خود دارای سود خالص باشند. طبق قوانین پذیرش بورس‌های وین و لندن، شرکت‌هایی که متقاضی پذیرش در بازار برتر هستند باید با قوانین راهبری شرکتی آن کشور انطباق داشته باشند در غیر این صورت باید در گزارش سالانه خود، دلایل عدم انطباق با قوانین راهبری شرکتی را توضیح دهند. بورس‌های اوراق بهادار در راستای شفافیت اطلاعاتی نیز محدودیت‌هایی را برای پذیرش شرکت‌ها در بازار برتر اعمال کرده‌اند. به‌عنوان مثال در بورس وین، معاملات انجام‌شده توسط مدیران شرکت باید حداکثر ۳ روز معاملاتی بعد از انجام و مطابق با قوانین سوءاستفاده از بازار (MAR) افشا شوند. همچنین در راستای جلوگیری از معاملات نهانی، شرکت باید مطابق با قوانین سوءاستفاده از بازار، فهرست اشخاص دارای اطلاعات نهانی را تهیه و به‌روزرسانی کرده و آنها را نزد خود نگهداری کند و هرگونه اطلاعات نهانی را که باید در اسرع وقت در اختیار عموم قرار گیرد، منتشر کند.