تکذیبهای دولت و بازار داغ شایعههای بنزینی
البته شایعات بنزینی تنها مربوط به قیمت نیست و هر بار که افزایش قیمت بنزین تکذیب میشود، بلافاصله سر و کله اخبار مربوط به کیفیت بنزین پیدا میشود. موضوع کیفیت بنزین البته آنچنان داغ است که تا دریای کارائیب نیز جا باز کرده و رسانههای خارجی دلیل آتش گرفتن برخی از خودروها در ونزوئلا را کیفیت پایین بنزین صادراتی ایران میدانند و بر آن تاکید دارند. این در شرایطی است که در ماههای اخیر به دلیل همترازی مصرف و تولید بنزین در کشور، صادرات بنزین عملا متوقف بوده و هیچ محموله بنزین صادراتی از ایران به ونزوئلا یا هیچ کشور دیگری صادر نشده است. آنگونه که علیاکبر نژادعلی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی نیز بر آن تاکید کرده و میگوید، تامین نیاز سوخت کشور اولویت اصلی است و با توجه به میانگین مصرف بالای ۱۱۰میلیون بشکه در روز در کشور، امکان صادرات این سوخت وجود ندارد. پیش از این نیز اعلام شده بود که مدتهاست ایران صادرات بنزین را نهتنها به ونزوئلا بلکه به هیچکجا ندارد، زیرا در روزهایی مصرف بنزین بسیار بالاتر از تولید بوده و حتی در این روزها برای تامین بنزین از ذخایر کشور استفاده کردهایم.
البته ایران برای توسعه پالایشگاههای فراسرزمینی، بازسازی پالایشگاههای ونزوئلا را در دستور کار داشته و حتی با بازسازی این پالایشگاهها، صادرات نفت و میعانات گازی به این کشور از سوی ایران در جریان است که در این پالایشگاهها، سوخت موردنیاز این کشور تولید میشود. بنابراین اگر مشکلی در سوخت ونزوئلا وجود دارد، به بنزین ایرانی ربطی ندارد، زیرا ایران اکنون، بنزینی به این کشور صادر نمیکند. درباره اتهام پایین بودن کیفیت بنزین صادراتی موضوعات دیگری نیز مطرح میشود که از آن جمله میتوان به بازگشت یکمحموله صادراتی بنزین به افغانستان، به بهانه کیفیت پایین اشاره کرد که سال گذشته مطرح شد؛ موضوعی که بعدا مشخص شد این محموله اصلا ایرانی نبوده و تنها از مسیر ایران به افغانستان ترانزیت شده است.
بنزین مصرف داخلی هم به طور عمومی کیفیت یورو۴ دارد و مناسب است. اما با توجه به مصرف بالای بنزین در کشور، مقداری از آن بنزین با اکتان پایینتری است که مشکلی از لحاظ کارکرد خودرو ایجاد نمیکند و با استاندارد ملی انطباق دارد. با این حال پالایشگاههای ایران روزانه توان تولید ۷۵میلیون لیتر بنزین با کیفیت یورو۴ و ۵ را دارند که نشان میدهد ظرفیت تولید بنزین با این استاندارد در کشور حدود ۷۰درصد از کل ظرفیت است. بنابراین برخی ادعاها مبنی بر اینکه تنها ۳۸درصد از بنزین تولیدی در کشور استاندارد است، درست نیست. آمارهای تولید در ۱۰پالایشگاه کشور در کنار نمونهگیریهایی که از بنزین تولیدی و توزیعی در کشور از سوی سازمان استاندارد و سازمان محیطزیست انجام میشود نیز این ادعا را تکذیب میکند. همچنین در پالایشگاههای کشور، طرحهای بهینهسازی و کیفیسازی فرآوردههای نفتی در حال اجراست که در تازهترین مورد، در آخرین روز سال ۱۴۰۱، طرح توسعه پالایشگاه آبادان از سوی رئیسجمهور به بهرهبرداری رسید که افزون بر ارتقای کیفیت تولید بنزین، حجم تولید را نیز افزایش داد و کمک کرد در ایام نوروز که رکورد مصرف بنزین چند بار شکسته شد، مشکلی در تامین این سوخت در هیچ نقطهای از کشور ایجاد نشود.
در حالی که موضوع کیفیت بنزین یکی از مواردی است که شایعات فراوانی حول و حوش آن مطرح میشود، اصلیترین شایعه در حوزه بنزین مربوط به شایعه گرانی آن است؛ گاهی صحبت درباره مصرف بالای بنزین و لزوم توجه به بهینهسازی، بهانهای برای داغ شدن تنور شایعه گرانی بنزین میشود و در آخرین مورد نیز ساماندهی کارت سوخت جایگاهداران گرانی بنزین را به سرخط خبرها بازمیگرداند. این در شرایطی است که دولت سیزدهم همواره اعلام کرده است افزایش قیمت بنزین در دستور کار نیست و حتی تاکید شده که براساس قانون بودجه سال ۱۴۰۲، قیمت بنزین تغییر نخواهد کرد.