دکتر فریده خدادادی

پدیده کمبود نیروی کار در بخش صنعت و بی‌رغبتی نیروی کار جوان به اشتغال در کارخانه‌ها را نمی‌توان صرفا به تغییرات فرهنگی، ناسازگاری نسلی یا ضعف انگیزه فردی فروکاست. آنچه امروز در قالب «کوچ نیروی کار از صنعت» مشاهده می‌شود، نشانه‌ای هشداردهنده از اختلال‌های عمیق‌تر در تصویر کلان اقتصاد ایران است؛ اختلال‌هایی که طی بیش از یک دهه انباشته شده است و اکنون خود را به‌صورت خروج سرمایه انسانی از بخش‌های مولد نشان می‌دهد. گزارش‌های متعدد از خالی‌شدن خطوط تولید، کمبود نیروی کار در صنایعی مانند نساجی و معادن و انتقال نیروی انسانی به بخش خدمات، همگی مؤید این واقعیت‌ هستند که صنعت ایران در حال از دست دادن یکی از حیاتی‌ترین نهاده‌های خود است.

بحث بر سر تقدم یا تاخر اصلاحات اقتصادی نسبت به تحولات سیاسی، سال‌هاست که در محافل دانشگاهی و سیاستگذاری ایران جریان دارد. دو طیف عمده در این خصوص شکل گرفته است: گروهی بر این باورند که در شرایط فعلی، سایه‌ سنگین تحریم‌ها و تنش‌های سیاسی، فضای مانور اصلاحات اقتصادی را به حدی محدود کرده است که اجرای آن یا ناممکن است یا به شکست خواهد انجامید.