«عصر آهن و فولاد در ایران آغاز شد» تیتر روزنامه اطلاعات بعد از قرارداد تاسیس ذوبآهن در ۲۳ دی ماه ۱۳۴۴، به خوبی نشانگر اهمیت این روز در تاریخ صنعت کشور است.
در دولت یازدهم و دوازدهم و همچنین بودجه ۱۴۰۰ توجه ویژه ای به صنعت حمل و نقل ریلی شده است. در بیش از پنج جلسه در خدمت مقام معظم رهبری، ایشان تأکید خاصی بر توسعه حمل و نقل ریلی و سرمایه گذاری در این زمینه داشتند.
مقام معظم رهبری در آذرماه ۱۳۶۲ در اجتماع کارکنان و خانوادههای شهدای ذوبآهن اصفهان با تقدیر از مسئولین و کلیه افرادی که به نحوی در امر راهاندازی کوره بلند شماره ۲ نقش داشتند گفتند: این یک حقیقت است که استقلال سیاسی بدون استقلال اقتصادی امکان پذیر نیست و ما اگر بخواهیم این استقلال را که امروز با همت میلیونها نفر در سطح کشور و با خون دههاهزار شهید به دست آمده حفظ کنیم باید استـقلال اقتصادی را تامین کنیم. ما باید کشورمان را خودمان بنا کنیم و آیندهمان را خودمان رقم بزنیم و این ملت را که آمادگی همه گونه فداکاری دارند به معنای واقعی به خودکفایی برسانیم. ایشان افزودند: این ملت از نظر بنیانهای فرهنگی هیچ نقصی ندارند و از نظر آمادگی روحی بی نظیر هستند. من هر وقت مسایل مختلف مردم را با دقت نگاه میکنم در مقابل سیل خروشان ایمان این مردم مات و مبهوت و مجذوب میشوم.
یکی از برنامههایی که در دهه ۴۰ برای توسعه ایران در نظر گرفته شده بود، برنامه سوم قبل از انقلاب بود. از همان موقع نیم نگاهی به منابع طبیعی کشور بود که از لحاظ توسعه چه بخشهایی در کشور است که امکان رشدشان بیشتر فراهم است. مطالعاتی که انجام شده بود بیشتر بر اساس منابع معدنی بود و بر این اساس فکر میکردند که فولاد هم به دلیل تاثیر مستقیم که در توسعه اقتصادی دارد و هم به دلیل تاثیر غیرمستقیم به عنوان اولین واحدهای صنعتی میتواند در ایران مستقر شود.
تولید ریل در ذوبآهن اصفهان یک افتخار ملی است و ذوبآهن مطابق با استانداردهای روز دنیا به تولید ریل پرداخته و استفاده از تواناییهای این مجموعه صنعتی ما را از واردات این محصول از خارج کشور بی نیاز خواهد کرد. امروز با همت تلاشگران ذوبآهن اصفهان دیگر نیازی به واردات ریل نداریم و طبیعی است که میتوانیم با استفاده از این محصول داخلی نه تنها به توسعه فعالیت این کارخانه کمک کرده بلکه ریلهای ایرانی را در مسیر حرکت قطارهای کشور قرار دهیم که این مسئله خود یکی از افتخارات مهم برای کشور میباشد. ذوبآهن یکی از قدیمی ترین واحدهای صنعتی کشور است و این کارخانه نه تنها یک واحد تولیدی است، بلکه کارشناسان و متخصصان آن در جای جای صنعت فولاد کشورمان فعالیت میکنند و دانش آنها برای همه مجموعههای تولید فولاد، مفید و ضروری است.
ذوبآهن اصفهان در شکل گیری صنایع فولادی کشور و تربیت متخصصین نقش بسیار مهمی ایفا کرده است. به برکت پیروزی انقلاب اسلامی، تولید فولاد کشور از ۵۰۰ هزار تن به ۲۸ میلیون تن رسید و در افق ۱۴۰۴ تولید ۵۵ میلیون تن مد نظر است که بانی همه این توفیقات ذوبآهن است و این امر جای سپاس و قدردانی از همه کارگران، متخصصان و مسئولین ذوبآهن دارد.
تولید ریل ملی جلوهای از خودباوری ملی است. باید باور کنیم،تواناییهای این مملکت، مردم مستعد این سرزمین و ذخایر آن به قدر کفایت دارای ارزش و توان افزایی است که بتوانیم مسایل کشور را با آن حل کنیم. دشمن با تحریم ما به دنبال این است که مسیر پیشرفت ما را مسدود کند و نگذارد که ما به موفقیت برسیم. خود باوری و استفاده از ظرفیتهای داخل،کمک میکند که طرح دشمن شکست بخورد و به لطف خداوند تاکنون نیز این گونه بوده است و دشمن به هیچ کجا نتوانسته برسد.
صنعت ذوبآهن در ایران و دنیا به عنوان صنعت مادر شناخته میشود. در کشورمان اگر به دورههای تحول صنعتی توجه کنیم،در مییابیم صنعتی شدن ایران با آغاز به کار ذوبآهن اصفهان رقم خورده است. این شرکت به عنوان یک مجموعه مادر صنعتی توانست،صنایع پایین دستی و بالا دستی بسیاری را برای فعالیتهای خودش تعریف کند و در حقیقت از این مسیر رشد و گسترش صنعت در کشور رقم خورد. ذوبآهن اصفهان به دلیل قدمت صنعتی، فراز و نشیبهای فراوانی را سپری کرد. ابتدا قرار بود این کارخانه در کرج ساخته شود، سپس به اصفهان منتقل شد. هم اکنون در کرج منطقهای به نام ذوبآهن وجود دارد ولی در نهایت این کارخانه در اصفهان برنامهریزی و ساخته شد. ذوبآهن اصفهان به اعتقاد من نماد اراده، تعهد، رشد و توسعه اقتصادی،تعصب به میهن و همچنین علاقه به پیشرفت و اراده آهنین برای هرچه بهتر شدن است. به خاطر میآورم در سالهای ۱۳۸۰ تغییراتی در یکی از محصولات که با استانداردهای ایران و اروپا، ناهمخوان بود باید صورت میگرفت و ذوبآهن بدون هیچ گونه مقاومتی خودش را با این استاندارد وفق داد. این مهم نشان میدهد اراده پویایی برای ارتقاء بیش از پیش در تمام دورانها چه در مسئولین سابق این شرکت و چه در معاصران وجود دارد.
ذوبآهن اصفهان از اوایل انقلاب و قبل از آن به عنوان یک صنعت ملی شناخته شده است. برای ساخت این مجموعه عظیم فولادی هزینه بسیاری شده و چندین نسل با تعهد و تلاش شبانه روزی زحمت کشیدند. نیروی انسانی این مجموعه توانمند در ایران حرف اول را میزند.
ذوبآهن اصفهان صنایع بسیاری را در شهرهای مختلف ایران پایه گذاری کرد. با شکل گیری این کارخانه، زنجیرهای عظیم از صنایع ایجاد شد و هم اکنون نیز به عنوان تنها تولید کننده انواع ریل در غرب آسیا، مسیر تولید محصولات دارای ارزش افزوده بالا را در پیش گرفته است که نوید بخش چشماندازی روشن به شمار میرود.
نسبت به ذوبآهن اصفهان بی مهریهای بسیاری شده که یک نمونه آن عدم بهرهمندی این کارخانه از یارانه انرژی در مقابل سایر فولادسازان است. این نکته تفاوت در قیمت تمام شده را رقم زده است. با مجموع مشکلات و در شرایطی که ذوبآهن فعالیت دارد تلاشها و زحمات مجموعه قابل تجلیل است.
در ایام جنگ تحمیلی این کارخانه توانست با استقامت و بردباری نسبت به رفع نیازهای خود اقدام نماید و در شرایط تحریم فعلی نیز توانسته تولید خود را حفظ و علاوه بر آن به رکوردهای جدیدی مانند رکورد تولید سالیانه ۲ میلیون و ۵۲۶ هزار و ۱۷۴ تن چدن مذاب با دو کوره بلند در سال ۹۸ دست یابد. در کنار تولید، انجام کارها و فعالیتها به صورت ایمن و با رعایت دستورالعملهای ایمنی، توجه به مسایل زیست محیطی و پیگیری اجرای آنها مورد توجه بوده که امیدواریم در این زمینهها نیز با تلاش و توجه ویژه همواره موفق عمل کنیم. با نیم نگاهی به سایر شرکتهای رقیب در مییابیم اکثر نیروهای کلیدی آنها بازنشستگان ذوبآهن اصفهان هستند. آینده شرکت را بسیار خوب و روشن میبینم همچنان که در گذشته نیز عنوان مادر صنعت فولاد کشور را یدک کشیده، انشاء ا... با تلاش پرسنل، آیندهای درخشانتر به یادگار خواهد گذاشت.
این صنعت بزرگ برای من نماد عظمت و مهربانی است،عظمت از این دیدگاه که جایگاهی رفیع دارد و مهربانی اینکه مانند یک دانشگاه به تمام معنا برای صنعت ایران عمل کرد و نیروی انسانی ماهر و متخصص را برای تولید فولاد که از معیارهای توسعه یافتگی به شمار میرود، تربیت کرد. آرزوی من برای این صنعت بزرگ این است که مردم همیشه قدر سَمبل صنعتی شدن کشورشان را بدانند و همچنین اینکه ذوبآهن اصفهان به جایگاه خودش به عنوان یکی از بزرگترین فولادسازان دنیا که باید باشد،دست یابد. متاسفانه به دلیل اینکه اقتصاد ما یارانهای است ذوبآهن اصفهان به جایگاه واقعی خودش نرسیده است. آینده این صنعت بزرگ قطعاً روشن، روشن و روشن است. در آینده تاریخ مینویسند که ذوبآهن اصفهان چه خدمتی به پیشرفت ایران و صنعتی کردن آن نموده است. در آینده ارزش این صنعت بیشتر درک میشود زیرا متاسفانه تاکنون بخش کوچکی از آن نمود یافته است.
احساسی که از ۲۲ سال خدمت در ذوبآهن اصفهان دارم،کاملاً مثبت است و از اینکه به همراه هزاران کارشناس این کارخانه در امر احداث، بهره برداری و توسعه این صنعت بزرگ و زیر بنایی به سهم واندازه وسع خود مشارکت داشتم، به خود میبالم و احساس رضایت دارم. احداث کارخانه ذوبآهن در ذهن من حرکتی مـؤثر و ارزشمند در رسیدن به استقلال صنعتی و به تبع آن استقلال اقتصادی کشور بوده و است.
ذوبآهن اصفهان به عنوان اولین تولید کننده فولاد کشور، رنسانس صنعتی را در ایران رقم زد. کارخانهای که در کنار تولید و صادرات متنوعترین و مرغوب ترین فولادها به نقاط مختلف جهان، فرهنگ همدلی، عشق به خدمت، سازندگی، وطن دوستی و... را معنا نمود و به عنوان حماسه ساز تاریخ صنعت ایران لقب گرفت. تولید ریل ملی به دست مهندسان و تلاشگران ذوبآهن اصفهان کشور را از واردات این محصولات استراتژیک بی نیاز کرد.
در دنیا صنایع فولاد را موتور محرکه توسعه اقتصادی، اجتماعی و صنعتی میدانند، زیرا ایجاد و توسعه صنایع فولادی در هر منطقهای نیازمند یک سری فعالیتهای زیر بنایی است که چه در مرحله ساخت و چه در مرحله بهره برداری باعث توسعه آن منطقه میشود همچنان که ذوبآهن در طیف محدود منجر به توسعه استان اصفهان و در طیف گسترده تر منجر به توسعه کشور شد. این کارخانه به دلیل این که اولین صنعت فولاد کشور است نقش مهمتری نسبت به دیگر صنایع ایران دارد به دلیل این که ایران با ذوبآهن پا به عرصه صنعتی شدن گذاشت و با این صنعت، ضرورت پرورش نیروهای متخصص بیش از پیش مشخص شد.
امسال ذوبآهن موفق شده پس از چند سال از زیان انباشته خارج شود و این بسیار جای خوشحالی دارد و باید همراهیهای لازم جهت دیگر مسایل شرکت نیز صورت گیرد. حل مشکلاتی از قبیل تأمین پایدار مواد اولیه از معضلات اصلی کارخانه است و شاید بهتر باشد به جای شروع طرحهای جدید به داد این سرمایه عظیم و ملی رسید . ذوبآهن در بسیاری از آیتمهای تولید فولاد پیشتاز است. اکنون شرکتهای متعددی درکشور در عرصههای تولید فولاد و بازرگانی آن به توفیقهای متعددی دست یافتهاند که مدیران آن ها، دانش آموختگان این مکتب (ذوبآهن اصفهان) هستند. به یاد و باور داشته باشیم که ذوبآهن،ذوبآهن است و برای تداوم نام این کارخانه همواره با درایت و با تکیه بر ارزشهای آن محکم و استوار حرکت کنیم، انشاءا... .
از تلاشگران ذوبآهن اصفهان به دلیل تولید محصولات جدید از جمله ریل ملی قدردانی مینمایم، طی بازدید محمولههای ریل تولید شده در ذوبآهن را مشاهده کردم، هر چند هنوز عدهای این موفقیت و دستاورد مهم را باور ندارند اما با اطمینان میگویم ذوبآهن اصفهان، در صف اول مبارزه با تحریم و کاهش فشارهای اقتصادی قرار دارد و ایران را در تولید ریل خودکفا کرده است. نهضت داخلیسازی در ذوبآهن اصفهان با تولید ریل تبلور یافته است. مشکل کنونی ذوبآهن اصفهان تأمین مواد اولیه و بهویژه سنگ آهن است و مجموعه دولت، سازمان تأمین اجتماعی، هلدینگ شستا و شرکت صدرتأمین برای حل این مشکل عزم خود را جزم کردهاند و تصمیم اخیر دولت برای اختصاص سنگ آهن به این شرکت یک گام مثبت است، اما این مشکل باید ریشه ای حل شود و مواد اولیه برای تولید محصولات استاندارد آن به صورت پایدار تأمین گردد.
وجود شرکتی همانند ذوبآهن اصفهان در ایران یک رویا بود. حتی در زمانی که مسئولان امر به دنبال راهاندازی آن بودند، افرادی برداشت مثبتی به تکمیل این پروژه نداشتند. با این همه، رؤیای چنین شرکتی به حقیقت تبدیل شد و ایران به این صنعت دست یافت. وضعیت تولید ذوبآهن در آن سالها متفاوت از این روزها است. امروز برای توسعه شرکت، جوانانی داریم که دانش روز را برای تولید محصولات استراتژیک دارا هستند، پس نمیتوانیم مقطعی بررسی کنیم.
هم اکنون که بیش از نیم قرن از تأسیس ذوبآهن اصفهان میگذرد و معتقدم این کارخانه عظیم نماد سختکوشی توأم با خودباوری و افتخار است. تلاش بی وقفه در محیط خشن، گرم و پر چالش کار هر کسی نیست. همین ویژگی همراه با عزمی پولادین سبب تولید مرغوب و جلب رضایت مشتریان اعم از داخلی و خارجی طی ۵۰ سال گذشته شده به نحوی که در ذهن همه ذوبآهن اصفهان نماد کیفیت برتر است.
سرمای دی ماه که آغاز زمستان است با سختی و صلابت صنعت فولاد پیوند عجیبی خورده است. قرارداد تأسیس ذوبآهن اصفهان به عنوان سندی مهم در جهت آغاز صنعتی شدن کشور روز ۲۳ دی ماه ۱۳۴۴ به تصویب مجلس رسید و این ماه در سال ۱۳۵۰ شاهد گرفتن اولین چدن از کوره بلند ذوبآهن اصفهان بود که از به یادماندنیترین لحظات صنعت فولاد کشور است و در دی ماه ۱۳۵۱ اولین محصولات فولادی ایران با راهاندازی نورد ذوبآهن، تولید شد. اما حکایت دی ماه پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی پربارتر شد .
دولت ایران، قبل از جنگ بین الملل دوم با آلمانها قرار گذاشت که یک کارخانه ۱۵ هزار تنی ذوبآهن در ایران بسازند. آلمانها مقداری ساختمان در کرج احداث کردند ولی جنگ بین الملل دوم شد و انگلیسها ماشین آلات و وسایل کارخانه ذوبآهن را در راه ( دریای مدیترانه) مصادره کردند و به مصر بردند و نگذاشتند آن کارخانه ساخته شود.
عضوی هستم از یک جنگل دست کاشت پهناور، شبانه روز مردمانی را میبینم که از پنجره ماشین هایشان به من خیره میشوند، در گرمای تابستان از کنارم میگذرند یا در فصول مختلف در قاب عکس هایشان ثبت میشوم. همه با هم آشنا هستیم و سالیان سال با هم زندگی کردیم. چه حس خوبی دارم زمانی که سنگینی نگاهشان را بر روی خودم حس میکنم گویی سنگها را با قدرت بیشتری پس میزنم و در اعماق تاریک زمین ریشه هایم گسترده تر میشود تا دستانم به سوی روشنی آسمان رهنمون شوند.
ذوبآهن به من آموخت که تلاش برای توسعه، حد و مرز نمیشناسد و برای همیشه قدردان کسانی هستم که در ایجاد این دانشگاه صنعتی نقش داشتند. کار اصلی را آنها کردند، ما شاگرد و پیرو سادهای بیش نبودیم.
چهارصد و یکمین نفر بودم که در ذوبآهن اصفهان استخدام شدم. روزی که کوره بلند اولین ذوب را گرفت همه کف میزدند، اولین شمش فولاد که تولید شد، از خوشحالی من گریستم. پروفسوری به نام سیلایف با مطالعات زیاد دشت طبس را برای تأسیس ذوبآهن مشخص کرده بود. کارخانه ذوبآهن را از یک کارخانه در گرجستان اقتباس کرده بودند. روسها عالیترین دستاوردهای خود را به ما دادند. کک سازی، کوره بلند، آگلومراسیون، فولاد سازی،نوردها و ریخته گریهای مداوم را ساختند. من احساس میکنم در اجرای وظایف محوله و سیاست گذاری این صنعت پایه و زیربنایی کشور موفق بودم. ذوبآهن اصفهان به دلیل تولید با کیفیت، مطابق با استانداردهای بین المللی و تربیت نیروی انسانی کارآمد الگویی سرآمد برای سایر صنایع شمار میرود. آرزوی من این است که این شناسنامه صنعت فولاد کشور با تأمین پایدار مواد اولیه به ظرفیت تولید اسمی دست یابد. شیرین ترین خاطره ام این است که کار و خدمت در صنعت را در اولویت اول قرار دادم. راهاندازی کوره بلند یک در سال ۱۳۵۰ و راهاندازی ریخته گریهای مداوم غیر روسی از جمله اقدامات تأثیر گذارم بود.
در سالهای اولیه که ما وارد صنعت شدیم پتانسیل و توان فنی کشور بسیار ضعیف بود. ما برای آوردن کارگران و استادکاران فنی به آبادان میرفتیم و از بازنشستههای شرکت نفت استفاده میکردیم و به همین دلیل ذوبآهن به تربیت و آموزش نیروی انسانی روی آورد و به جرأت میتوان گفت بزرگترین نهضت تربیت نیروی انسانی فنی را ذوبآهن در کشور به راهانداخت. کار بزرگی با سازماندهی و برنامهریزی در آن زمان انجام شد. به موازات این فعالیتها،کارشناسان روسی بودندکه دستورالعملهای تکنولوژی، ایمنی، فنی، بهرهبرداری و تعمیر و نگهداری را تدوین و آموزش میدادند. کارشناسان شوروی در انتقال دانش فنی و همچنین تحویل مدارک فنی و آموزشهای تئوری و عملی لازم انصافاً تمام تلاش خود را میکردند.