یکی از نخستین اقدامات برای گسترش خدمات عمومی و محرومیتزدایی در همهجای جهان، راهسازی و جادهسازی است و این مهم در کشور ما ایران نیز همواره جز اولویتهای برنامههای توسعهای قرار داشته است. بر طرف نشدن نیاز قابلیت دسترسی به راهها و جادههای مناسب یکی از مهمترین موانع در رسیدن به اهداف توسعه پایدار شهری و روستایی میباشد. بنا بر این قابلیت دسترسی به جادههای اصلی و فرعی، خطوط ریلی، آزادراهها و بزرگراهها به عنوان یکی از شاخصهای توسعه پایدار میتواند اثرات مستقیمی بر توسعه پایدار شهری و روستایی در کشور داشته باشد.
صندوق بازنشستگی کشوری با هدف حفظ و صیانت از ارزش ذخایر و دارایی بازنشستگان در پروژه هایی سرمایه گذاری می کند که ضمن ریسک حداقلی، بازدهی بلند مدتی نیز داشته باشند تا بازنشستگان در سراسر کشور بتوانند از سود حاصل از این پروژه ها منتفع شوند.از همین رو با بررسی پروژه های بزرگ ملی، صندوق بازنشستگی کشوری در طرح هایی ورود می کند که به گفته اکبر افتخاری، مدیر عامل این صندوق سه ویژگی «بازدهی مطلوب»، «نگاه بلندمدت» و «ریسک حداقلی» را داشته باشد. از این رو صندوق بازنشستگی کشوری با اولویتبندی پروژهها، آزادراه شرق سپاهان را به عنوان یکی از بزرگترین پروژههای بزرگراهی با همکاری وزارت راه و شهرسازی آغاز و به مرحله بهره برداری رسانده است. اکبر افتخاری، مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری در خصوص پروژه منحصر به فرد صندوق بازنشستگی کشوری می گوید: ما در صندوق بازنشستگی کشوری به واسطه تعهدات آتی برای بازنشستگان باید در داراییهای مختلفی سرمایهگذاری کنیم و با منابع موجود و ایجاد منافع، تعهدات خود را بجا میآوریم و آن را در قالب مستمری یا بازپرداختها به بازنشستگان برمیگردانیم. یکی از سرمایهگذاریهای حیاتی صندوق نیز در این میان، احداث بزرگراهها و آزادراهها بوده که سعی شده بازدهی پروژهها در قالب مستمریها و دادن سایر پرداختیها به بازنشستگان بازگردانده شود. بر مبنای همین رویکرد راه اندازی آزادراه شرق سپاهان با تفاهم میان صندوق بازنشستگی کشوری و وزارت راه و شهرسازی در سال ۹۵ کلید خورد.
یکی از نیازهای اصلی در توسعه ارتباط جادهای کشور، توسعه شبکه آزاد راهی به عنوان شاهراه ارتباطی است. شرکت ساخت و توسعه زیر بناهای حمل و نقل کشور به عنوان بازوی حاکمیتی در توسعه آزادراه ها برای افزایش مشارکت بخش خصوصی نقش ایفا میکند. بنا بر اعلام مدیر عامل این شرکت، در حال حاضر تنها ۲۴۰۰ کیلومتر آزاد راه در کل کشور داریم در حالی که نیاز کشور در این بخش در حال حاضر ۱۰ هزار کیلومتر بوده و با وجود اینکه اقدامات خوبی در توسعه جادههای اصلی، بزرگراهها و توسعه راههای روستایی انجام شده ولی در خصوص شبکه آزاد راهی عقب هستیم.
پروژه آزادراه شرق سپاهان به عنوان یکی از بزرگترین پروژههای آزادراهی کشور در حالی در مرحله بهرهبرداری قرار گرفته که هلدینگ سرمایهگذاری آتیه صبا در این مسیر پرپیچوخم، تلاش وافری برای اتمام پروژه انجام داده است.
بر اساس مطالعات صورت گرفته به ۱۰ هزار کیلومتر آزاد راه در کشور به صورت ضروری نیاز داریم در حالی که هم اکنون حدود ۲۴۰۰ کیلومتر آزاد راه در کشور داریم و ۱۱۰۰ کیلومتر هم در دست احداث داریم. برای توسعه شرق کشور نیز به ۵ هزار کیلومتر آزاد راه نیاز داشته و برای تکمیل کریدور ترانزیتی به کشورهای همسایه ها به ۵ هزار کیلومتر آزاد راه نیاز داریم که در مجموع ۲۰ هزار کیلومتر یعنی تقریبا ۱۰ درصد کل راه های کشور است. این در حالی است که مجموع راه های کشور ۲۱۰ هزار کیلومتر بوده که تنها حدود ۲۴۰۰ کیلومتر آن آزاد راه است.
ایجاد و توسعه خطوط ارتباطی بین شهرها و کشورها از دیر باز مورد توجه انسانها بوده و نقش راه ها در توسعه اقتصادی نیز قابل انکار نیست از این رو با وجود سختی ها و هزینه های هنگفتی مورد نیاز کشورها از صرف هزینه در این راه دریغ نمی کنند.
توسعه راه ها نقش بسزایی در توسعه اقتصادی کشورها دارد از این رو وزیر راه و شهرسازی نیز طی گفت و گویی در سال جاری اعلام کرد که با توجه به برنامهریزی وزارت راه و شهرسازی در نظر دارد تا طی ۵ سال آتی ۲۵۰۰ کیلومتر پروژه آزادراهی در کشور احداث شود و با توجه به سرمایهگذاری پایدار و بازدهی مستمر این پروژهها، شرکت سرمایهگذاری آتیه صبا با عنایت به تجارب موفقی که در گذشته نیز در این حوزه داشته قصد دارد، حضور پررنگی در پروژههای ملی آزادراهی داشته باشد و تاکنون نیز در ۳ پروژه آزاد راهی با وزارت راه مشارکت داشته است. هلدینگ آتیه صبا با بررسی های فنی در پروژه آزادراه کنار گذر شرق سپاهان نیز ورود کرده و با تغییر مدیریتی که در صندوق بازنشستگی اتفاق افتاد، تزریق منابع مالی طی ۶ ماه گذشته شتاب بیشتری به اجرای پروژه داد.
پروژههای آزادراهی یکی از طرحهایی است که بخش خصوصی به دلیل شفافیت در جریان نقدینگی و سهل الوصل بودن یا مشخص بودن منابع تأمین بازگشت مالی آن انگیزه بیشتری برای مشارکت در سرمایهگذاری با بخش دولتی دارد.