در آوریل و مه ۱۹۷۹، حداقل ۶۶ نفر در اثر نشت یا فرار باکتری‌های سیاه زخم از آزمایشگاه نظامی در اتحاد جماهیر شوروی جان خود را از دست دادند. در ابتدا نیز دانشمندان برجسته آمریکایی با ابراز اطمینان از ادعای شوروی مبنی بر اینکه بیماری از حیوانات به انسان رسیده است، حمایت کردند. اما تنها پس از یک تحقیق کامل در دهه ۱۹۹۰  بود که دانشمندان گفتند سوءظن‌هایی که در مورد نشت از آزمایشگاهی وجود داشته، درست است. آنها گفتند برحسب تصادف در شهر یکاترینبورگ، در اورال فعلی روسیه، نشت آزمایشگاهی وجود داشته و موجبات مرگ ده‌ها نفر را فراهم کرده است.  امروزه به‌نظر می‌رسد، قبر برخی از قربانیان آن ماجرا از بین رفته باشد؛ جایی که آنها را پس از ضدعفونی به خاک سپردند. داستان آنها با داستان فرار ویروس کووید-۱۹- یکی از احتمالات دانشمندان از ریشه‌های شیوع این بیماری- می‌تواند همخوانی داشته باشد.

این نشان می‌دهد که چگونه یک دولت استبدادی می‌تواند روایت شیوع بیماری را با موفقیت به سود خود تغییر شکل دهد و چگونه می‌تواند سال‌ها - و شاید تا تغییر رژیم - اصل ماجرا را مخفی کند و بعدها با تحقیقات بیشتر به واقعیت اذعان کند. جوشوا لدربرگ، زیست‌شناس آمریکایی و برنده نوبل، پس از یک سفر حقیقت‌یاب به مسکو در سال ۱۹۸۶ در یادداشتی نوشت: «شایعات وحشتناکی در حول و حوش این بیماری اپیدمی وجود دارد.» او اما در ادامه می‌نویسد: «به احتمال زیاد گزارش شوروی درست باشد.»  بسیاری از دانشمندان نیز معتقدند که بیماری کووید-۱۹ از حیوان وارد بدن انسان شده است اما برخی دانشمندان خواستار تحقیق بیشتر هستند و خواستار بررسی احتمال فرار ویروس از آزمایشگاه ووهان شده‌اند. در این زمینه نگرانی‌های گسترده‌ای وجود دارد که چینی‌ها نیز مانند شوروی کمونیست مانع رسیدن به اصل ماجرا می‌شوند و خود نیز همچون شوروی نشت آزمایشگاهی را از اساس انکار می‌کنند.  متیو مسلسون، زیست‌شناس برجسته هاروارد در مصاحبه‌اش با ماهنامه کمبریج در ماساچوست، با اشاره به بیماری پاندمی ویروس کرونا گفت: «همه ما علاقه مشترکی داریم و آن اینکه بفهمیم این اتفاق به‌دلیل نشت آزمایشگاهی بوده است یا خیر.» او می‌افزاید: «شاید براساس تصادف بوده باشد و آنگاه رهنمودهای فعلی ما تغییر می‌کند.»  دکتر مسلسون که خود یک متخصص جنگ‌های بیولوژیک است به یکی از خانه‌های امن سی‌آی‌ای از طریق دوستانش منتقل شد تا روی اطلاعات طبقه‌بندی شده این سازمان جاسوسی مطالعه کند. او باید روی این مساله مطالعه می‌کرد که آیا این نشت باکتری سیاه‌زخم از شوروی می‌تواند در ارتباط با تاسیسات نظامی این کشور که در نزدیکی یک آزمایشگاه است، باشد. شش سال بعد اما او نوشت که توضیحات شوروی در مورد ریشه های طبیعی اپیدمی قابل قبول بود. وی گفت شواهدی که شوروی فراهم کرده بود که سیاه‌زخم روده می‌تواند ناشی از ریشه استخوان‌های آلوده باشد، تطابق داشت. اما در سال ۱۹۹۲، پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، بوریس یلتسین، رئیس‌جمهوری وقت روسیه اذعان کرد که «توسعه نظامی ما» علت شیوع سیاه زخم بود.

برخلاف کووید-۱۹، سیاه زخم به راحتی از انسانی به انسان دیگر منتقل نمی‌شود، به همین دلیل نشت آزمایشگاهی در شوروی باعث شیوع وسیع‌تری نشد. به‌رغم اینکه اصل ماجرا فاش شد اما هنوز یک چیز از آزمایشگاه « Sverdlovsk» مبهم است و آن اینکه آیا شوروی در پی ساخت یک سلاح بیولوژیک بوده است؟

اخبار مرتبط