اختیار معامله در نوسانات بازارهای مالی
هرچند نوسانات، یک ویژگی عادی بازارهای مالی است که تحت‌تاثیر عواملی مانند انتشار داده‌های اقتصادی، رویدادهای ژئوپلیتیک و احساسات سرمایه‌گذار رخ می‌دهد و تمام سرمایه‌گذارانی که این بازار را برای ورود انتخاب می‌کنند، ذات و ماهیت ناپایدار این بازار را به امید بازده بالاتر پذیرفته‌اند. اما جایی این پذیرش دچار تزلزل می‌شود که از ماندگاری ریزش‌‌‌ها خبر می‌دهد؛ تا جایی که روز شروع این ریزش را به سیاهی محکوم می‌کنند. در ادامه به بررسی کارکرد ابزار اختیار معامله برای کاهش پیامدهای دوشنبه سیاه بهعنوان مکانیزم ایمنی در زمان‌‌‌های آشفتگی پرداخته می‌شود.
در شرایطی که قیمت سهام ۲۰درصد یا بیشتر از آخرین قله‌‌‌های خود کاهش ثبت کند و حداقل دوماه این وضعیت تداوم یابد، بازارها را خرسی می‌نامند. در این صورت، کاهش اعتماد سرمایه‌گذار و شاخص‌‌‌های اقتصادی به تشدید فشار عرضه منجر خواهد شد و شاخص نوسانات VIX بهعنوان نماینده ترس و عدم‌اطمینان سرمایه‌گذاران بالاترین اعداد را به نمایش میگذارد. در حالی که نوسانات بازار میتواند دلهره‌آور باشد، استفاده استراتژیک از قراردادهای اختیار معامله میتواند ضربه‌گیری در برابر ضررهای احتمالی ایجاد کند و سرمایه‌گذاران را قادر می‌سازد تا از توفان نوسانات بازار عبور کرده و در عین حال پتانسیل سود را حفظ کنند.
قراردادهای اختیار معامله یا آپشن (option) از ابزارهای مالی هستند که ارزش خود را از یک ابزار مالی بنیادی‌تر مانند سهام، اوراق، کالا یا قراردادهای مالی گرفته و به همین دلیل در دسته ابزارهای مشتقه قرار می‌‌‌گیرند. بنابراین قیمت این ابزارها مانند سایر سهام و کالا و اوراق نبوده و صرفا تحت‌تاثیر عرضه و تقاضا نیستند و به قیمت دارایی پشتوانه خود نیز بستگی دارند. همان‌طور که از نام این ابزار پیداست، تعهد الزام‌‌‌آوری را به دارندگانش اطلاق نمی‌‌‌کند و صرفا قراردادی میان خریدار و فروشنده اوراق است که خریدار با پرداخت مبلغی به فروشنده، حق اعمال معامله مشخصی در آینده را برای خود خریداری می‌کند. مثال ساده روزمره زندگی هم بیمه‌‌‌ها هستند که با پرداخت مبلغ مشخصی برای روز احتمالی رخداد یک اتفاق حق استفاده از بیمه را برای خود محفوظ می‌‌‌داریم. اختیارها می‌‌‌توانند نقش مهمی در کاهش ریسک از طریق استراتژیهای مختلف ایفا کنند که ثبات مالی را افزایش داده و زیان‌‌‌های احتمالی را کاهش می‌دهد. در ادامه، برخی از استراتژیهای موثر برای این منظور بررسی می‌شود.
استراتژی پوشش با اختیار فروش Protective Put
این استراتژی شامل خرید اختیار فروش برای سهامی است که سرمایه‌گذار در اختیار دارد. با این کار، در صورتی که قیمت سهم کاهش یابد، سرمایه‌گذار میتواند سهام خود را با قیمت تعیین‌‌‌شده (قیمت اعمال) بفروشد و از ضررهای بیشتر جلوگیری کند.
استراتژی فروش اختیار خرید پوشش‌دار (کاورد کال) (Covered Call)
در این استراتژی، سرمایه‌گذار سهام را در اختیار دارد، اما حق خرید این دارایی یا سهام را به فروش می‌رساند. این کار به او اجازه می‌دهد تا از حق‌‌‌الزحمه دریافتی (پرمیوم) برای کاهش هزینه‌‌‌های سرمایه‌گذاری استفاده کند. اگر قیمت سهام افزایش یابد، سرمایه‌گذار ممکن است سهام خود را بفروشد، اما اگر قیمت کاهش یابد، حق‌‌‌الزحمه دریافتی بهعنوان پوشش برای ضرر عمل می‌کند.
استراتژی استرادل (Straddle)
در این استراتژی، سرمایه‌گذار همزمان اقدام به خرید یک اختیار خرید و یک اختیار فروش با قیمت اعمال و تاریخ انقضای یکسان می‌کند. این استراتژی زمانی مناسب است که سرمایه‌گذار انتظار نوسان شدید قیمت را دارد، ولی نمی‌‌‌داند قیمت به کدام سمت حرکت خواهد کرد.
استراتژی اسپرد (SPREAD)
استراتژیهای اسپرد شامل خرید و فروش اختیار با قیمت‌های اعمال متفاوت است. بهعنوان مثال، سرمایه‌گذار یک اختیار خرید با قیمت اعمال پایین‌‌‌تر را خریداری و یک اختیار خرید با قیمت اعمال بالاتر را می‌‌‌فروشد. این استراتژی میتواند به کاهش هزینه‌‌‌های پرمیوم و مدیریت ریسک کمک کند.
استراتژی کاندور آهنی (Iron Condor)
این استراتژی شامل فروش دو اختیار خرید و دو اختیار فروش با قیمت‌های اعمال متفاوت است. این روش به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا از نوسانات محدود قیمت سود ببرند و در عین حال ریسک خود را محدود کنند. استفاده از استراتژیهای معاملاتی آپشن در بازارهای نوسانی میتواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا ریسک‌‌‌های خود را مدیریت و از فرصت‌‌‌های موجود بهره‌‌‌برداری کنند. انتخاب استراتژی مناسب به شرایط بازار و اهداف سرمایه‌گذاری بستگی دارد. اما به‌طور کلی اختیارها بهعنوان ابزارهای پوشش ریسک موثری به کسب‌وکارها و سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد در برابر تغییرات قیمت نامطلوب در دارایی‌‌‌های خود محافظت کنند. بهعنوان مثال، شرکتی که به یک کالای خاص متکی است، میتواند از اختیار خرید آن دارایی استفاده کند. در نتیجه ریسک نوسان قیمت‌ها را کاهش می‌دهد که بر هزینه‌‌‌های عملیاتی آنها تاثیر میگذارد. این کاهش ریسک برای حفظ حاشیه سود پایدار و سلامت مالی بسیار مهم است.
* پژوهشگر اقتصاد مالی
