جهش سفرهای درمانی به ایران

ورود گردشگر خارجی به ایران با هدف «درمان و دریافت خدمات پزشکی» در چهار ماه ابتدای امسال تحت‌تاثیر محرک ارزی، رکورد زد. محمد پناهی نایب رئیس انجمن گردشگری سلامت ایران و دبیر سابق شورای راهبردی گردشگری سلامت کشور به «دنیای‌اقتصاد» گفت: با توجه به آمار چهارماهه اول امسال تعداد گردشگران ورودی که جهت استفاده از خدمات پزشکی درمانی به ایران سفر کرده‌اند، حدود ۶۰۰ هزار نفر بوده که این رقم معادل تعداد همین نوع گردشگر در یک‌سال ۹۷ است. رونق سفر درمانی به ایران طی امسال که به دنبال رشد این نوع گردشگر خارجی در گذشته اتفاق افتاده، ناشی از ارزان شدن هزینه سفر به کشورمان تحت‌تاثیر تحولات بازار ارز است. این محرک در کنار مهارت و تخصص پزشکان ایرانی، بازار خدمات درمانی ایران را برای خارجی‌ها جذاب کرده است. وی درباره مبادی اصلی مسافران درمانی-پزشکی به ایران عنوان کرد: بیشترین گردشگران سلامت- مسافرانی که به قصد درمان و انجام امور پزشکی به ایران سفر می‌کنند- از کشورهای عراق، جمهوری‌آذربایجان، کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، لبنان و سوریه هستند و علاوه بر آنها ایرانیان مقیم کانادا و آلمان نیز با این هدف به ایران سفر می‌کنند. اغلب گردشگران سلامت برای جراحی پلاستیک، عمل قلب باز، ارتوپدی و درمان نازایی در زنان، ایران را به‌عنوان مقصد درمانی خود انتخاب می‌کنند. پناهی درباره درآمد ارزی کشور از محل جذب «گردشگر سلامت» به «دنیای‌اقتصاد» گفت: در سال گذشته ۲/ ۱ میلیارد دلار ارز وارد کشور شد و در چهارماهه امسال این رقم حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش داشته است.

یکی از تهدیدات در بازار گردشگری سلامت حضور دلالان در این حوزه است که پناهی در همین راستا عنوان کرد: این دلالان با انتخاب غیرتخصصی و مخاطره‌آمیز بیمارستان برای گردشگران سلامت و همچنین با دریافت حق‌الزحمه‌های غیرمتعارف موجب خدشه‌دار شدن بازار خدمات پزشکی به خارجی‌ها می‌شوند. با وجود اینکه تعداد ورودی این نوع گردشگران به کشور کم نیست اما بسیاری از این افراد از طریق دلالان وارد کشور می‌شوند که همین امر نه‌تنها اجازه در دست داشتن آمار دقیق را نمی‌دهد؛ که موجب ایجاد بازار سیاه در این حوزه نیز می‌شود. در راستای برطرف کردن چنین مشکلاتی، توافق‌نامه همکاری مشترکی بین وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان میراث‌فرهنگی در۲۴ اردیبهشت ماه ۹۸ درخصوص گردشگری سلامت امضا شد که در مفاد این توافق‌نامه به تدوین سیاست‌های کلی گردشگری سلامت پرداخته شده است. امین حقیقت؛ دبیر شورای راهبری گردشگری سلامت در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» عنوان کرد: این توافق‌نامه موجب شد تا دستگاه‌های مربوطه نظارت بیشتر و دقیق‌تری بر این امر داشته باشند، علاوه بر آن آموزش‌های لازم برای فعالان حوزه خود را نیز در نظر بگیرند تا بتوانند به خوبی شرایط را برای حضور گردشگران سلامت مهیا کنند.

وی تصریح کرد: وزارت بهداشت در این توافق‌نامه تعهدهایی همچون صدور مجوز شرکت‌های تسهیلگر خدمات تشخیصی درمانی به گردشگران سلامت، صدور مجوز پذیرش گردشگران سلامت به بیمارستان‌های واجد ضوابط (اعطای IPD)، تعیین تعرفه خدمات پزشکی به گردشگران سلامت و نظارت بر اجرای دقیق آن و برنامه‌ریزی و اقدام فوری جهت حذف واسطه‌های غیر قانونی و جلوگیری از ایجاد آن توسط مراکز درمانی را دارد. دبیر شورای راهبری گردشگری سلامت در پاسخ به چگونگی تعیین تعرفه‌های درمانی برای گردشگران خاطرنشان کرد: تعرفه‌های درمانی که برای گردشگران تعیین شده شامل یارانه‌هایی که دولت به خود ایرانی‌ها می‌دهد، نیست و وزارت بهداشت سقف مشخصی برای تعرفه‌های درمانی آنها مشخص کرده که بیمارستان‌هایی که مجوز دریافت گردشگران را دارند، می‌توانند روی خدمات خود نرخ کمتری از آن مبلغ را بگذارند که همین سیاست موجب ایجاد رقابت بسیاری میان این مراکز جهت جذب بیشتر گردشگران سلامت شده و همین امر در بهینه‌سازی خدمات گردشگری سلامت بسیار موثر است.

حقیقت درخصوص تعهدات تعیین‌شده برای سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گفت: صدور مجوز فعالیت در حوزه گردشگری سلامت جهت دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی واجد شرایط و یا متقاضیان جدید براساس ضوابط سازمان، نظارت بر نرخ خدمات گردشگری به گردشگران سلامت، حمایت از دفاتر دارای مجوز گردشگری سلامت به‌منظور بازاریابی و تبلیغات بر اساس توانمندی‌های گردشگری و درمانی در بازارهای بین‌المللی به‌ویژه بازارهای هدف و همچنین برنامه‌ریزی و اقدام فوری جهت جلوگیری از فعالیت مترجمان غیرقانونی و آموزش تخصصی راهنمایان گردشگری ویژه گردشگری سلامت از جمله تعهدات این سازمان است.

یکی از بخش‌های سلامت در کشور ما طب سنتی و گیاهان دارویی است که دبیر شورای راهبری گردشگری سلامت درباره آن تاکید کرد: این مورد جزو توافق‌نامه‌ای که امضا شد نیست اما ارائه‌کنندگان خدمات آب درمانی زیرمجموعه گردشگری سلامت و تندرستی محسوب می‌شوند که ما در داشتن چنین مراکز و مکان‌هایی غنی هستیم اما برای اینکه آنها را به مکان‌های گردشگری تبدیل کنیم باید مجوز‌های لازم صادر شود تا بتوانیم با ساماندهی‌های لازم به جذب گردشگران سلامت نیز بپردازیم. گردشگری سلامت دارای ابعاد فراوانی است که می‌توان در کنار سایر بخش‌های گردشگری دیگر از آنها استفاده کرد و شاید به همین دلیل است که سازمان میراث‌فرهنگی با اعطای مجوزهای خاص سعی درتشویق جهت جذب بیشتر گردشگران را دارد. حقیقت تصریح کرد: تاثیرگذاری در حوزه گردشگری به‌صورت آنی و لحظه‌ای رخ نمی‌دهد اما در آینده نزدیک می‌توانیم تاثیرات مثبت آن را ببینیم. دبیر شورای راهبری گردشگری سلامت گفت: با سیاست‌هایی که در این توافق‌نامه ایجاد کرده‌ایم و با قانون‌گذاری و آنالیزه کردن راه‌های ورودی گردشگران سلامت این عرصه را برای دلالان نامناسب کرده‌ایم، به‌طوری که بسیاری از آنها پیشنهاد ثبت شرکت و همکاری با ما را داده‌اند.

کارشناسان معتقدند ایران یکی از بهترین کشورها برای حضور گردشگر سلامت محسوب می‌شود به‌طوری که سالانه شاهد ورود تعداد قابل‌توجهی از گردشگران سلامت هستیم و شاید علت این استقبال از سوی سایر کشورها را بتوان ارزان بودن هزینه سفر به ایران و هزینه پزشکی برای گردشگران خارجی در حوزه سلامت و دارا بودن پتانسیل لازم جهت امور درمانی دانست. علاوه بر آن می‌توان از صنعت گردشگری سلامت، ارزآوری قابل‌توجهی را داشت زیرا با ورود گردشگران سلامت می‌توان منابع سرشاری را به کشور سرازیر کرد.