سه پاسخ آتش «حسن‌آباد»

براساس مصاحبه‌ای که «دنیای اقتصاد» با معاون میراث‌فرهنگی تهران و یکی از اعضای شورای شهر تهران داشته و همچنین مطالعه قوانین مربوطه؛ این گمانه‌زنی وجود دارد که آتش‌سوزی از انبار ابزارآلات در پشت نمای این ابنیه آغاز شده باشد اما مسوولان منتظر گزارش‌های تحقیقاتی-فنی تیم حقیقت‌یابی آتش‌نشانی هستند. درخصوص پرسش دوم باید گفت که آثار ملی باید کاربری فرهنگی- تاریخی داشته باشند اما در قانون حفظ آثار ملی مصوب ۱۲/ ۸/ ۱۳۰۹ آمده است: ماده پنجم- اشخاصی که مالک یا متصرف مالی باشند که در فهرست آثار ملی ثبت شده باشد می‌توانند حق مالکیت یا تصرف خود را حفظ کنند ولیکن نباید دولت را از اقداماتی که برای حفاظت آثار ملی لازم می‌داند ممانعت کنند. به این ترتیب، از آنجا که قانون ملاک عمل«رفتار» و «برخورد» مالکان خصوصی میراث‌فرهنگی- تاریخی حق مالکیت را برای این افراد محفوظ می‌داند در عمل امکان اعمال ممنوعیت استفاده تجاری یا کاربری مغایر با فعالیت‌های فرهنگی و تاریخی برای این مالکان وجود ندارد.

محسن شیخ‌الاسلام معاون میراث‌فرهنگی استان تهران عنوان کرد: آثار تاریخی که ثبت ملی شده‌اند با پلاک کاربری فرهنگی تاریخی در شهرداری ثبت می‌شود اما طبق قانون نمی‌توان این املاک را از افراد گرفت بلکه تنها می‌توان مالکان را تشویق کرد تا از آنها برای اقامتگاه‌های گردشگران، رستوران‌های سنتی و فروش صنایع دستی استفاده کنند. شیخ‌الاسلام عنوان کرد: در بازدیدی که شهردار تهران و رئیس میراث‌فرهنگی از این مکان داشته‌اند تصمیم گرفته شد شیوه‌نامه‌ای کاربردی برای محدوده حسن‌آباد در نظر بگیریم تا دیگر شاهد چنین حوادثی نباشیم.  حجت نظری عضو شورای شهر تهران نیز گفت: درخصوص نوع کاربری که درحال حاضر در میدان حسن‌آباد تهران وجود دارد در شورای شهر تذکرهایی داده شده و از شهرداری و میراث‌فرهنگی خواستار تجدید نظر درخصوص کاربری‌های این مکان هستیم تا مشاغلی هم‌راستا با بافت تاریخی آنجا ایجاد کنند.

نظری تصریح کرد: اشتغال در بناهای تاریخی نه قانونی و نه غیر قانونی است، زیرا قانون برای اشتغال در آنها منعی در نظر نگرفته اما شاید یکی از مشکلات این امر نبود قانون به‌روز در این حوزه است زیرا باید در قانون درج شود زمانی که یک بنا ثبت تاریخی می‌شود نباید هر شغلی در آن فعالیت کند؛ امیدواریم در این خصوص مجلس شورای اسلامی نیز وارد شود تا بتوانیم این امر را اجرایی کنیم. وی تاکید کرد: بناهای تاریخی که به ثبت ملی رسیده‌اند باید در آنها از ابزار و هشدار‌دهنده‌های آتش به روز برای اطفای حریق استفاده شود و همچنین به آتش‌نشانان نیز باید آموزش‌های لازم برای خاموش کردن آتش آثار تاریخی داده شود؛ علاوه بر اینها باید از وسایلی به‌جز آب همچون کف و پودر برای مهار آتش استفاده کنند که به واسطه آنها از تخریب بیشتر این آثار جلوگیری کنند. به گزارش «دنیای‌اقتصاد» پاسخی که به پرسش سوم مرتبط با آتش‌سوزی میدان حسن‌آباد-درس عبرت- می‌توان داد، آن است که در وضعیت موجود که قوانین بالادست آثار فرهنگی- تاریخی هنری با اشکال مواجه است (حق مالکیت و در نتیجه اعمال کاربری مغایر با آثار) لازم است سطح ایمنی در این نوع از ابنیه و ساختمان‌ها به بالاترین حد ممکن افزایش پیدا کند تا احتمال تخریب و حوادث در آنها تا حد امکان کاهش یابد. همچنین لازم است سیستم‌ها و تجهیزات ایمنی برای مهار سریع نیز در این ساختمان‌ها در نظر گرفته شود.