بررسی ادعای رسانه «دیلی‌صباح» در باره مذاکرات تبادل گردشگر بین ایران و ترکیه
امداد یک‌طرفه ایرانیان به گردشگری ترکیه؟
در این میان، رسانه ترکیه‌ای «دیلی صباح» به‌نقل از مقامات وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه اظهار می‌کند بیش از ۲ میلیون گردشگر روسی در ۶ماه نخست سال‌جاری از ترکیه بازدید کرده‌اند که نشان از رشدی ۵۰ درصدی نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۱۷ دارد. همچنین ولادیمیر پوتین نیز طی دیدار اخیر خود با رئیس‌جمهور ترکیه، به اردوغان وعده داده که تلاش می‌کند در نیمه دوم سال ۲۰۱۸ شش میلیون گردشگر دیگر نیز از ترکیه بازدید کنند. کارشناسان چنین تحلیل می‌کنند که این اقدام در راستای جبهه‌بندی در جنگ اقتصادی جهانی صورت گرفته و مطرح شدن حوزه گردشگری به‌عنوان یکی از ابزارهای این نبرد در گفت‌وگوهای عالی‌ترین مقام دو کشور، اهمیت ویژه اقتصادی این حوزه را نشان می‌دهد؛ با وجود این و به‌رغم شرایط مشابه دیپلماتیک و ارزی ایران با همسایه شمال‌غربی خود، از جانب ایران چنین رویکردی در عمل مشاهده نشده و همچنان حوزه گردشگری در کشور به‌عنوان ابزاری ارزشمند و پربازده برای توسعه و نیل به رشد اقتصادی، مغفول مانده است. هرچند «دیلی صباح» در گزارش خود اشاره می‌کند که ایران، ترکیه، چین و روسیه به‌منظور مقابله با تحرکات اقتصادی ایالات‌متحده جبهه‌ای با محوریت همکاری در حوزه گردشگری تشکیل داده‌اند، اما پیگیری‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد فعالان بخش خصوصی ایران از چنین بده‌بستانی بی‌اطلاع هستند و معتقدند اگر هم چنین شرایطی ایجاد شود قطعا به نفع ایران نخواهد بود.
کارنامه ترکیه
همسایه شمال‌غربی ایران که با تمرکز ویژه‌ای که از ابتدای هزاره جدید بر صنعت گردشگری خود کرد، توانست همه‌ساله تعداد گردشگران ورودی به مرزهای خود را افزایش دهد و سطح آن را تا سال ۲۰۱۴ به بیش از ۴۱ میلیون نفر برساند و تبدیل به ششمین مقصد پرطرفدار سفر در جهان شود اما وقوع چند اتفاق پیاپی کار را برای ترکیه خراب کرد؛ تحولاتی همچون حملات تروریستی سال ۲۰۱۵ در خاک این کشور، تحریم سفر به این کشور از سوی روسیه و وقوع کودتای نافرجام، رویای رشد و توسعه بی‌وقفه گردشگری در ترکیه را به خوابی آشفته بدل ساخت و در فاصله‌ای کوتاه تعداد گردشگران ورودی به این کشور با افتی چشمگیر به‌رقم ۲۵ میلیون نفر در سال ۲۰۱۶ رسید. پس از آن ترکیه به‌سختی تلاش کرد تا چهره مخدوش‌شده خود را ترمیم کند و اکنون به‌باور کارشناسان این مهم به‌میزان قابل توجهی محقق شده است.
بنا به آمارهای انتشار یافته از طرف وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه، در نیمه نخست سال‌جاری میلادی ۱۸ میلیون و ۹۰۰ هزار گردشگر خارجی از این کشور بازدید کرده‌اند و پیش‌بینی می‌شود تا پایان ۲۰۱۸، ترکیه یکی از موفق‌ترین سال‌های خود را به‌لحاظ پذیرش گردشگر پشت سر بگذارد؛ خصوصا که در پی نوسانات ارزی روزهای اخیر و سقوط ارزش لیر در برابر سایر ارزهای عمده جهانی، ترکیه تبدیل به مقصدی ارزان‌قیمت برای سفر تابستانی گردشگران و خصوصا اروپایی‌ها و بریتانیایی‌ها شده است. به‌گزارش رسانه ترکیه‌ای «دیلی صباح»، روسیه که تا چندی پیش روابطی پرتنش با ترکیه داشت، اکنون و با عادی شدن مراودات دو کشور بسیاری از گردشگران خروجی خود را برای سفر به ترکیه هدایت می‌کند؛ به‌گونه‌ای که در شش‌ماه نخست سال ۲۰۱۸ روس‌ها در صدر فهرست برترین مبادی گردشگران ترکیه قرار گرفتند. بنا به آمار وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه و چنان‌که اشاره شد بیش از ۲ میلیون گردشگر روسی در این بازه از ترکیه بازدید کرده‌اند که در مقایسه با شش‌ماه نخست سال ۲۰۱۷ میزان ۵۰ درصد رشد مشاهده می‌شود.
اخیرا نیز در دیدار میان روسای جمهور دو کشور، ولادیمیر پوتین به رجب طیب اردوغان وعده همکاری‌های گردشگری داده و به‌این ترتیب گویا قرار است با حضور ۸ میلیون گردشگر روسیه‌ای در ترکیه طی یک سال، رکورد تازه‌ای برای صنعت گردشگری همسایه شمال‌غربی ایران به‌ثبت برسد. در ادامه فهرست مبادی برتر گردشگران ورودی به ترکیه در شش‌ماه نخست سال ۲۰۱۸، آلمان و ایران قرار دارد و در عین حال حضور گردشگران چینی نیز با رشد بی‌سابقه و قابل‌توجهی همراه بوده است. در چین سال‌جاری باعنوان «سال ترکیه» نام‌گذاری شده و تبلیغات بسیاری به‌منظور جذب گردشگر و سفر به ترکیه برای گردشگران پرتعداد چینی انجام می‌شود. مقامات ترکیه‌ای پیش‌بینی می‌کنند تا پایان سال ۲۰۱۸ با ثبت افزایشی قریب به ۱۰۰درصد نسبت به سال ۲۰۱۷، بیش از ۴۰۰ هزار گردشگر از چین به ترکیه سفر کنند و با استمرار تبلیغات و توفیق در پذیرایی گردشگران، این رقم در سال ۲۰۱۹ به ۲ میلیون نفر برسد؛ اتفاقی که در صورت وقوع نشان از عزم و انسجام موفقیت‌آمیز ترکیه‌ای‌ها برای توسعه صنعت گردشگری خود با تمرکز بر تبلیغات و بازاریابی هوشمندانه خواهد داشت.
«دیلی صباح» همچنین پیش‌بینی می‌کند تا پایان سال ۲۰۱۸ تنها از سه کشور چین، روسیه و ایران مجموعا بیش از ۱۲ میلیون گردشگر به ترکیه سفر کنند که منجر به ایجاد ۱۰ میلیارد دلار درآمد در اقتصاد ترکیه خواهد شد. این رسانه ادعا می‌کند که «در مقابل تهدیدهای اقتصادی آمریکا، سه کشور روسیه، چین و ایران در حوزه گردشگری پشت ترکیه ایستاده‌اند» و «حضور گردشگران این سه کشور در ترکیه، صنعت گردشگری و اقتصاد این کشور را شکوفا کرده است.» طبق تحلیل «دیلی صباح» این چهار کشور در کنار هم با همکاری در حوزه گردشگری، جبهه واحدی در جنگ اقتصادی در برابر آمریکا ایجاد کرده‌اند و وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه نیز با رایزنی و همکاری با آژانس‌های گردشگری ایران و چین در تلاش است تا پایان سال ۲۰۱۸ از این دو کشور ۴ میلیون گردشگر جذب کند.
کمک مبهم و بلاعوض ایران؟
اما اینکه بده‌بستان‌های گردشگری در سطح گفت‌وگوهای عالی‌ترین مقام دو کشور مطرح می‌شود نشان از اهمیت و جایگاه ویژه این صنعت و آثار عمیق آن بر اقتصاد دارد؛ موضوعی که در ایران، به‌رغم برخورداری کشور از ظرفیت‌های بی‌نظیر گردشگری و جاذبه‌های توریستی فراوان، مغفول مانده و به‌نظر می‌رسد دولت ایران برای توسعه گردشگری و همکاری‌های عملی با همسایگان به‌اندازه همسایه شمال‌غربی خود اراده نشان نمی‌دهد. این روزها در ترکیه مسوولان این کشور درحالی برای گردشگری چنین اهمیت فوق‌العاده‌ای قائل شده‌اند که ترکیه نیز همچون ایران با چالش‌های اقتصادی و دیپلماتیک مشابهی دست به گریبان است. با بالا گرفتن منازعات میان این کشور و ایالات‌متحده، ارزش واحد پول ملی ترکیه طی یک سال به شکل بی‌سابقه‌ای افت پیدا کرد، اما مسوولان گردشگری این کشور در پی ارزان شدن سفر به ترکیه، به‌سرعت آن را تبدیل به فرصتی برای جذب گردشگر کردند؛ اتفاقی که در پی نوسانات ارزی ماه‌های اخیر کشور، در ایران رخ نداد و حتی در شرایط کنونی نیز به‌نظر می‌رسد ایران بیش از آنکه گردشگرپذیر شده باشد، همچنان به فرستادن گردشگر ادامه می‌دهد.
اما درخصوص ادعای «دیلی صباح» پیرو همکاری وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه با آژانس‌های گردشگری ایران به‌منظور تشویق گردشگران ایرانی برای سفر به ترکیه، رئیس انجمن صنفی دفاتر مسافرتی ایران در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» اظهار می‌کند: «تا جایی که به‌عنوان نماینده‌ای از بخش خصوصی در جریان امور قرار دارم و تقریبا همه‌روزه با بخش گردشگری دولت در ارتباط هستم، چنین تفاهم‌نامه‌ای در حوزه گردشگری میان دولت یا تشکل‌های گردشگری ایران و دولت ترکیه یا روسیه منعقد نشده است.»
حرمت‌الله رفیعی تصریح می‌کند: «حتی اگر پای تفاهمی هم در میان باشد، واضح است که دولت در شرایط کنونی اقتصاد و وضعیت فعلی صنعت گردشگری کشور نباید تن به تفاهمی بدهد که به‌موجب آن ایران تامین‌کننده گردشگر برای ترکیه باشد. در حال حاضر شکاف عمیقی در تراز گردشگری ایران و ترکیه وجود دارد و تعداد اتباع ترکیه‌ای که سالانه به ایران سفر می‌کنند بسیار کمتر از تعداد گردشگران ایرانی مسافر ترکیه است. بنابراین اگر بنا به تفاهمی باشد باید به این صورت باشد که ترکیه یا روسیه با ارسال گردشگران بیشتر به ایران، شکاف موجود در تراز گردشگری با ایران را تعدیل کنند.» ادعای مطرح شده از جانب «دیلی‌صباح» نیاز به پیگیری‌های بیشتر دارد و باید مشخص شود که در شرایط کنونی اقتصاد کشور که بیش از هر زمانی به توسعه گردشگری و ارزآوری از این حوزه نیاز است، همکاری ایران با ترکیه به‌منظور تامین گردشگران این کشور از چه‌طریق در حال انجام است. آنچه واضح است اینکه تحولات اخیر در کشور همسایه، آنها را بیش از هر زمانی به صرافت رشد حضور گردشگران در مرزهای خود انداخته است و انفعال ایران در مقطع کنونی می‌تواند صنعت گردشگری کشور را بیش از گذشته عقب بیندازد.
ارسال نظر