خبرنگار استانی «دنیای‌اقتصاد» گزارش می‌دهد
عدم‌تعادل در مسکن ملی اصفهان
زمان نامشخص تحویل مسکن‌‌‌های نهضت ملی
حل مشکل خانه‌‌‌دار کردن مردم شعاری است که همواره دولت‌‌‌های مختلف ارائه داده و کم‌‌‌وبیش درصدد اجرای آن هم بوده‌‌‌اند. دولت سیزدهم نیز با وعده‌‌‌ای تحت عنوان ساخت ۴ میلیون مسکن در طول ۴ سال، تحت عنوان نهضت ملی مسکن، مصمم شد تا هرسال یک‌‌‌میلیون دستگاه از این مسکن‌‌‌های وعده داده‌‌‌شده را به مردم تحویل دهد؛ حالا پس از گذشت دو سال طبق اعلام دولت، فقط ۱۰۱هزار واحد از آنها آماده تحویل است. در این میان اصفهان که از بزرگ‌ترین و پرمتقاضی‌‌‌ترین استان‌‌‌ها برای این طرح به شمار می‌‌‌آید بیش از ۱۴۶هزار متقاضی آن دارای شرایط لازم برای برخورداری از این طرح بوده و در انتظار اعلام زمان تحویل واحدهای خود هستند.
به گفته مدیرکل راه‌‌‌وشهرسازی استان اصفهان، مراحل اجرایی ساخت‌‌‌وساز طرح نهضت ملی مسکن برای افرادی که واجد شرایط بوده‌‌‌اند، آغاز شده و از این تعداد حدود ۳۰هزار نفر نیز به طرح‌‌‌ها معرفی شده‌‌‌اند و فرآیند پرداخت وجه نیز آغاز شده است. قاری‌‌‌قرآن تصریح می‌کند: اکنون در استان بیش از ۲۸هزار و ۳۰۰ واحد طرح نهضت ملی مسکن دارای پروانه ساختمانی است و تاکنون فونداسیون ۱۳هزار واحد به پایان رسیده است. ۳۰هزار از واحدهای مسکونی در فولادشهر در حال ساخت و ۵۰هزار واحد دیگر نیز در کل استان گسترش دارند. به گفته این مسوول حدود ۳۰هزار واحد در بهارستان و ۱۲هزار عدد نیز در شاهین‌‌‌شهر در حال بارگذاری است. امور اداری مربوط به این واحدها نیز انجام شده است. در کل حدود ۵۰هزار واحد هیچ‌گونه مشکل اداری ندارند و مراحل ساخت آنها نیز شروع شده است.
وی درباره زمان تحویل طرح‌‌‌های نهضت ملی مسکن می‌‌‌گوید: زمان تحویل طرح‌‌‌ها ممکن است متفاوت باشد و به شرایط و عوامل مختلفی بستگی دارد. وی با اشاره به اینکه به‌‌‌عنوان دولت، زمین لازم برای ساخت را تامین کرده‌‌‌ایم و مسائل مختلف آن را حل‌‌‌وفصل کرده‌‌‌ایم، می‌‌‌افزاید: مجریان این طرح نیز انتخاب شده‌‌‌اند و پس از آن واریز وجوه تسهیلات بانکی مورد توجه است. به‌‌‌طورکلی، اقدامات مربوط به هر طرح در مدت‌‌‌زمانی دوساله به نتیجه می‌‌‌رسند.
آورده متقاضیان چقدر باشد؟
بر اساس این گزارش، جدای از بحث زمان تحویل مسکن‌‌‌های نهضت ملی، موضوع دیگر به آورده متقاضیانی بازمی‌گردد که ظاهرا در قدم نخست قرار بر آورده ۴۰ میلیون تومانی آنان بود. اکنون پرسش آن است چه میزان دیگر لازم است که متقاضیان تا زمان اتمام طرح واریز کنند و درکل قیمت نهایی این واحدها چقدر خواهد بود؟ با توجه به تورم بالا و تاثیر مستقیم بر ساخت‌‌‌وساز قطعا آورده‌‌‌ای بالاتر از آنچه در ابتدای طرح مقرر شده بود باید پرداخت شود. این موردی است که موجب نگرانی متقاضیان شده است. افرادی که بیشتر از دهک‌‌‌های ضعیف و غالبا اجاره‌‌‌نشین هستند.
بر این اساس با توجه به شرایط اقتصادی، نامشخص بودن قیمت این واحدها نیز چالشی است که آنها را درگیر خود کرده است. ضمن آنکه زمان پرداخت‌‌‌ها هم مشخص نیست. از آنجا که بیشتر متقاضیان این واحدهای مسکونی، طبقات کم‌‌‌درآمد جامعه هستند، نمی‌توان انتظار داشت هر زمان که اعلام شد، بتوانند مبالغ مورد نظر را پرداخت کنند. بر این اساس لازم است زمان و مبلغ پرداخت مشخص شود تا افراد در اندیشه تامین آن باشند. اما مساله قابل‌‌‌توجه آنکه هنوز متولیان این طرح هم اطلاع دقیقی از زمان اتمام آن ندارند ازاین‌‌‌رو معتقدند نرخ این واحدها بر اساس قیمت تمام‌‌‌شده است و تا قبل از پایان ساخت نمی‌توان مبلغ مشخصی را اعلام کرد.
مشکلی که این ابهام و غیرشفاف بودن را موجب خواهد شد آن است که متقاضیان این واحدهای مسکونی در زمان اعلام قیمت، برای فراهم‌‌‌سازی آورده خود دچار سختی خواهند شد و پیش‌بینی میشود بخش زیادی از آنها قادر به تامین نباشند که نتیجه آن نیمه‌‌‌کاره ماندن و توقف طرح‌‌‌ها خواهد بود. چه‌‌‌بسا این اتفاق، موجب به تاخیر افتادن اتمام طرح و افزایش قیمت آن شود. زیرا هرچه کار به طول انجامد تورم بالاتر و قیمت ساخت‌‌‌وساز هم بیشتر میشود. تجربه‌‌‌ای که از مسکن‌‌‌های مهر هم برجای ماند و نشان داد یک واحد مسکونی به دلیل عدم‌تکمیل آورده تا دو دهه بعد از آغاز، به اتمام نرسید. در این حال برای بی‌‌‌اطلاع نبودن متقاضیان مسکن نهضت ملی هرازگاهی مسوولان قیمت‌هایی را اعلام می‌کنند و برخی با تاکید بر میانگین بودن آن از احتمال بالاتر رفتن نرخ‌ها نیز خبر می‌دهند.
عده‌‌‌ای قیمت ۸ تا ۱۰ میلیون تومانی را برای هر مترمربع از این واحدها به‌‌‌عنوان مبلغ میانگین و برخی هم این نرخ را بالاتر اعلام می‌کنند. حال‌‌‌آنکه بسیاری از سازندگان و انبوه‌‌‌سازان این قیمت‌ها را غیرواقعی دانسته و معتقدند نرخ واقعی بازار بسیار متفاوت است. برخی حتی تا آنجا پیش رفته‌‌‌اند که حرف از آورده یک میلیارد تومانی متقاضیان می‌‌‌زنند و معتقدند کاهش هزینه‌‌‌های ساخت موجب میشود که واحدهایی بدون کیفیت ساخته شود همان‌طور که تعدادی از مسکن‌‌‌های مهر هم چنین موضوعی را نشان داده است.
آرش صیادی که یکی از فعالان این حوزه است با بیان اینکه قیمت تمام‌‌‌شده هر واحد در نهضت ملی مسکن حدود یک میلیارد تومان است، تاکید می‌کند: این مبلغ نه به معنای آورده متقاضیان است بلکه قیمت تمام‌‌‌شده هر واحد حدود یک میلیارد تومان است که ۵۵درصد از آن از محل تسهیلات بانکی و بقیه را خود متقاضیان طبق قرارداد باید پرداخت کنند. حدود ۵۵۰ میلیون تومان تسهیلات بانکی و آورده هر متقاضی حدود ۴۵۰ میلیون تومان خواهد بود.
وی یادآور میشود: البته میزان آورده بر اساس متراژ و طرح است، اما درنهایت آورده متقاضی طبق قراردادهای جاری حدود ۵۰۰ میلیون تومان خواهد بود. به گفته این فعال پایان یافتن طرح وابسته به آورده متقاضی است و هر چه سریع‌‌‌تر و طبق قرارداد پرداخت شود روند اجرای طرح نیز شتاب می‌گیرد. مهدی شیخ‌سجادیه، دبیر انجمن انبوه‌‌‌سازان اصفهان نیز در گفت‌وگو با روزنامه «دنیای‌اقتصاد» اظهار می‌کند: در آغاز طرح نهضت ملی مسکن نرخ ۴ میلیون و ۷۵۰هزار تومان برای هر مترمربع اعلام شد و با توجه به این قیمت، در زمان ثبت‌‌‌نام به متقاضیان طرح گفته شد در مجموع باید ۲۰۰ میلیون تومان به‌‌‌عنوان آورده اولیه پرداخت کنند و بقیه هم از طریق تسهیلات بانکی تامین خواهد شد.
وی تصریح می‌کند: اما امروز با گذشت زمان و رشد نرخ تورم هر مترمربع از این واحدها با نرخ ۹ میلیون تومان تمام میشود و آورده هم از ۲۰۰ میلیون به ۵۰۰ میلیون تومان رسیده است که احتمالا در سال آینده با وجود تورم کشور، مبلغ افزایش پیدا می‌کند. واقعیتی که بسیاری از متقاضیان نسبت به آن آگاه نبوده زیرا اطلاع‌‌‌رسانی دقیقی نشده است. این مسوول یادآور میشود: البته در بندی از قراردادهای منعقدشده قید شده است که واحدها بر اساس قیمت تمام‌‌‌شده تحویل داده خواهد شد. از این رو باید طبق همان بند از قرارداد متقاضی آگاه باشد که قیمت تمام‌‌‌شده فعلی نسبت به قبل، تغییر کرده و لازم است آورده بیشتر شود.
وی اظهار می‌کند: اگر چنین اطلاع‌‌‌رسانی از اکنون انجام نگیرد در مراحل پایانی متقاضی با عددی روبه‌رو خواهد بود که از عهده تامین آن برنمی‌‌‌آید و در آن زمان طرح‌‌‌ها متوقف خواهد شد که این ظلم بزرگی است. این فعال اظهار می‌کند: حتی متقاضی نمی‌‌‌داند آورده‌‌‌اش فقط برای ساخت واحد است و هزینه‌‌‌های حیاط‌‌‌سازی، انشعاب، آسانسور، گرمایش و سرمایش جداگانه حساب میشود. وی تاکید می‌کند: واضح آنکه تا زمانی که ساخت به‌‌‌طور کامل انجام گیرد هر مترمربع، حدود ۱۲ میلیون تومان تمام میشود که ۷ میلیون تومان از آن بر عهده متقاضی و ۵ میلیون تومان هم از طریق تسهیلات بانکی تامین میشود. با این اوصاف ضروری است که این اطلاعات به‌‌‌طور دقیق به افراد ارائه شود تا متقاضی خود را برای پرداخت این مبالغ آماده کند.
چشم‌‌‌انداز مبهم
واقعیت آن است بسیاری از افرادی که فاقد مسکن بوده و نیازمند به این واحدهای دولتی هستند به دلایلی چون بی‌‌‌اعتمادی به طرح‌‌‌های دولت و ناتوانی در تامین آورده‌‌‌های اولیه از ورود به این‌‌‌گونه طرح‌‌‌ها خودداری می‌کنند. به‌‌‌ویژه آنکه مشخص نیست که این نوع از خانه‌‌‌ها چه زمان ساخته شده و تحویل متقاضیان داده میشود. اما در طرف دیگر هم افرادی قرار دارند که به طرح‌‌‌های دولتمردان اعتماد کرده و به‌‌‌عنوان متقاضی برای این واحدها ثبت‌‌‌نام خود را انجام داده و بخشی از آورده اولیه را هم پرداخت کرده‌‌‌اند و با گذشت بیش از یک سال منتظر روشن‌تر شدن وضعیت پرداخت‌‌‌ها و زمان تحویل هستند.
براین اساس است که این دسته نیز که با سودای خانه‌‌‌دار شدن پای به این طرح گذاشته با خاطری ناآسوده بابت سرمایه‌‌‌ای که پرداخت کرده‌‌‌اند و آنچه باید در آینده بپردازند روزگار خود را سپری می‌کنند. از سویی هم فعالان این طرح با تاکید بر بی‌‌‌ثباتی شرایط اقتصادی کشور می‌‌‌گویند نمی‌توان از اکنون در ارتباط با نرخ و زمان نهایی تحویل این واحدها، موردی را قاطعانه اعلام کرد. با این اوصاف اکنون چشم‌‌‌انداز روشنی از آینده طرحی که قرار بود ۴ میلیون مسکن را در طول ۴ سال تحویل متقاضیانش دهد وجود ندارد.
