احیای نبض توریسم در جهان به کمبود نیروی کار برخورد کرد
گسل شغلی در بازار گردشگری
گزارش بخش اقتصادی شورای جهانی سفر و گردشگری در سال ۲۰۲۲ نشان‌دهنده تغییر بزرگی در ثروت بخش سفر و توریسم جهانی است که زمانی به‌‌دلیل همه‌گیری کرونا و محدودیت‌های گسترده بر سفرهای غیرضروری با مشکل مواجه شده بود. در سال ۲۰۱۹ حدود ۳۳۴میلیون شغل در بخش سفر و گردشگری فعالیت داشتند و از هر ۴ شغل جدید در جهان یک شغل مرتبط با بخش گردشگری بود و سهم این بازار در تولید ناخالص جهانی ۳/ ۱۰درصد بوده است. اما همه‌گیری کرونا تاثیر شکننده‌‌ای بر اوضاع اقتصادی و اجتماعی جهان وارد کرد و اشتغال بیش از صد‌میلیون نفر در جهان را در معرض خطر قرار داده و با ادامه روند محدودیت‌های سفر در طولانی‌مدت عمق تاثیرات منفی آن بر بازار گردشگری نیز طولانی‌مدت شد و بهبود این بخش را به تاخیر انداخت و تمامی بخشهای فعال در این بازار همچون خطوط هوایی اکوسیستم مسافرتی‌میلیون شرکت کوچک و متوسط هتل‌ها مقاصد گردشگری و آژانس‌های مسافرتی را ویران کرد.
مشاغل گردشگری در دو سال کرونایی
کاهش سفر و گردشگری ۴/ ۵ تریلیون دلار به این صنعت خسارت وارد کرد و حدود ۶۲میلیون شغل در جهان از بین رفت. با کاهش چشمگیر درآمدی به دلیل بحران کرونا این موضوع منجر به تعدیل نیروی کار و اخراج قابل‌توجهی از نیروی کار دربخش سفر و گردشگری شد. در اوج کرونا، روزانه یک‌میلیون شغل از بین می‌‌رفت و شرکت‌های کوچک و متوسط که حدود ۸۰درصد از مشاغل در این بخش را به خود اختصاص داده نیمه تعطیل یا کاملا متوقف شده بودند. با این حال، اگرچه تهدیدهای گسترده‌‌ای مشاغل این بخش را در معرض خطر قرار داده است اما طرح‌های حفاظت از مشاغل منجر به نجات‌میلیون‌‌ها شغل شده و اقدامات سریع در جهت بازیابی و بهبودی بازار گردشگری بین‌المللی انجام شد. در این راستا، کشورها به‌‌منظور حفاظت از مشاغل اقدامات گسترده‌‌ای همچون وام‌‌های بدون عوض یا با بهره صفر و تزریق نقدینگی و کمک‌های مالی گسترده‌‌ای انجام داده‌‌اند تا از این طریق از مشاغل محافظت کنند.
با تحرک در سفرهای بین‌المللی و بهویژه در بخش داخلی از ژوئن ۲۰۲۱، تولید ناخالص داخلی و اشتغال به میزان قابل‌توجهی بازگشت و انتظار می‌‌رفت تا پایان سال ۲۰۲۲ تمام این۶۲میلیون شغل از دست رفته، بازگردد. اما روند بهبودی، این صنعت را با چالشی جدید مواجه کرد و گسل شغلی را به‌‌دلیل کمبود نیروی کار ایجاد کرد. بنابر اعلام شورای جهانی سفر و گردشگری، در سال ۲۰۲۲ پروژه‌‌های کاری در بخش گردشگری احتمالا با کمبود نیروی کار مواجه خواهد بود و از هر ۱۳ شغل یکی از آنها همچنان خالی خواهد ماند. با افزایش همزمان بیکاری و تقاضا برای سفر، شرکت‌های گردشگری به دلیل کمبود نیروی کار در تلاش برای پرکردن مشاغل موجود، در نیمه دوم سال ۲۰۲۱ از ۶/ ۶میلیون شغل موجود در آمریکا حدود ۶۹۰هزار شغل با کمبود نیروی کار مواجه شده‌‌اند که این رقم معادل ۱۱درصد کمبود کارکنان در این کشور است. در سال ۲۰۲۱ باتوجه به اینکه تقاضا برای سفر با کاهش محدودیت‌ها و رشد بازار داخلی افزایش یافت و تامین نیروی کار قادر به مطابقت با تقاضای رو به افزایش مشتریان بهویژه در نیمه دوم ۲۰۲۱ نبود. همه کشورها در سراسر جهان علاوه بر آمریکا همچون انگلیس، اسپانیا، فرانسه، ایتالیا و پرتغال کمبود قابل‌توجه نیروی کار را نشان دادند که تقاضا برای استخدام از منبع کار در دسترس پیشی گرفته بود.
اگرچه تقاضا برای سفر می‌تواند منجر به بهبود قوی سفر و گردشگری شود اما کمبود نیروی کار در کشورهای توسعه‌یافته بهبود این بخش را با مشکل مواجه کرد و به یکی از چالش‌ها و مسائل کلیدی این بخش تبدیل شد. در واقع بسته شدن طولانی‌مدت مرزها و تعطیلی جزئی یا کامل مشاغل باعث شده بسیاری از کارکنان فرصت‌‌های جدیدی را در بخشهای دیگر انتخاب کنند. پس از همه‌گیری کرونا به دلیل خسارت بی‌‌سابقه به صنعت هواپیمایی و همچنین لغو سفرها و تعطیلی سفرهای هوایی بسیاری از شرکت‌ها کارمندان خود را تعدیل کردند یا به مرخصی اجباری نامعلوم فرستادند. از این رو با از سرگیری پروازها شرکت‌های هواپیمایی با کمبود نیروی کار مواجه شد و این امر منجر به اختلال در خدمات رسانی و زیان به پروازها شده است. استخدام کارمندان جدید هم باتوجه به وضعیت مالی شرکت‌ها با چالشی جدی مواجه است. زیرا شرکت‌ها نیازمند افراد متخصص در این حوزه هستند و استخدام نیروی متخصص نیازمند زمان بیشتری است و دیگر آنکه بسیاری از کارمندان در این مدت شغل‌‌های دیگری را جایگزین کردند و در حال حاضر امکان بازگشت به شغل پیشین خود را ندارند یا متمایل به بازگشت نیستند.
آینده نیروی کار
اما باتوجه به مهار نسبی کرونا در جهان و کاهش چشمگیر شمار مبتلایان و آمار مرگ و میر، چشم‌‌انداز بسیار روشنی از بازار گردشگری ایجاد شده است. بخش اقتصادی شورای جهانی سفر و گردشگری در نشستی در «مانیل» پایتخت فیلیپین با حضور بیش از‌هزار نماینده از سراسر بخش گردشگری در جهان، پیش‌بینی صعودی از وضعیت بخش گردشگری سفر و توریسم ارائه داد که این بخش نیروی محرکه بهبود اقتصاد جهانی خواهد بود و از هر سه شغل جدید یک نفر را بخش گردشگری ایجاد می‌کند. بر اساس این گزارش، برآورد می‌شود، تولید ناخالص داخلی سفر و گردشگری بین سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۳۲ با نرخ متوسط سالانه ۸/ ۵درصد رشد کند و از نرخ رشد ۷/ ۲درصدی اقتصاد جهانی پیشی بگیرد و به ۶/ ۱۴ تریلیون دلار، معادل ۳/ ۱۱درصد از کل اقتصاد جهانی برسد.
این گزارش همچنین نشان می‌دهد که تولید ناخالص داخلی جهانی سفر و گردشگری تا سال ۲۰۲۳ تنها با ۱/ ۰درصد کمتر از سطح ۲۰۱۹، می‌تواند به سطوح قبل کرونا بازگردد. پیش‌بینی می‌شود سهم این بخش در تولید ناخالص داخلی با رشد چشمگیر ۷/ ۴۳درصدی به ۴/ ۸ تریلیون دلار تا پایان سال ۲۰۲۲ برسد که این به معنای رسیدن به ۵/ ۸درصد از کل تولید ناخالص داخلی اقتصاد جهانی است. با این اوصاف، فقط ۳/ ۱۳درصد کمتر از سطح سال ۲۰۱۹ خواهد بود. این امر، با افزایش اشتغال در سفر و گردشگری همراه خواهد بود و انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۳ -با ۷/ ۲درصد کمتر- به سطح سال ۲۰۱۹ نزدیک شود. بر اساس گفته جولیا سیمپسون مدیرعامل شورای جهانی سفر و گردشگری، در دهه آینده، سفر و گردشگری ۱۲۶میلیون شغل جدید در سراسر جهان ایجاد خواهد کرد. در واقع، از هر سه شغل جدید ایجاد شده، یک نفر مربوط به بخش توریسم خواهد بود.
اگرچه شیوع نوع اُمیکرون منجر به بهبودی کند در سال ۲۰۲۱ شد، اما با وجود این، سال ۲۰۲۱ شاهد آغاز بهبودی در این بخش بود و سهم آن در تولید ناخالص داخلی سالانه ۷/ ۲۱درصد افزایش یافت و به بیش از ۸/ ۵ تریلیون دلار رسید. پیش از همه‌گیری، سهم بخش سفر و گردشگری در تولید ناخالص داخلی ۳/ ۱۰درصد معادل ۶/ ۹ تریلیون دلار در سال ۲۰۱۹ بود که در سال ۲۰۲۰ در زمان اوج همه‌گیری، به ۳/ ۵درصد تقریبا ۸/ ۴ تریلیون دلار کاهش یافت که نشان‌دهنده زیان بی‌‌سابقه ۵۰درصدی بود.
با این حال، بخش گردشگری در سال ۲۰۲۱، شاهد بهبود بیش از ۱۸میلیون شغل جهانی در زمینه سفر و گردشگری بود که نشان‌دهنده رشد مثبت ۷/ ۶ درصدی است و اگر تاثیر نوع اُمیکرون نبود سهم این بخش در اقتصاد و اشتغال جهانی بسیار بیشتر می‌‌شد. همچنین گزارش بخش اقتصادی این سازمان جهانی نشان می‌دهد که برای سال ۲۰۲۲ تولید ناخالص داخلی سفر و گردشگری در دهه آینده با نرخ متوسط سالانه ۸/ ۵درصد رشد کند که این در مقایسه با متوسط نرخ رشد متوسط سالانه ۷/ ۲ درصدی اقتصاد جهانی در همان دوره است. انتظار می‌رود اشتغال جهانی سفر و گردشگری در سال ۲۰۲۲ به میزان ۵/ ۳درصد رشد کند که ۱/ ۹درصد از بازار کار جهانی را تشکیل می‌دهد که ۱۰درصد از سطح ۲۰۱۹ عقب‌‌تر است.
بر اساس این گزارش، در سال ۲۰۲۲ بخش سفر و گردشگری در سراسر آسیا و اقیانوسیه به طور قابل‌توجهی بهبود می‌‌یابد و در طول دهه آینده تقریبا ۷۷میلیون شغل جدید ایجاد می‌شود. در عین حال، پیش‌بینی می‌شود که سهم این بخش در تولید ناخالص داخلی با نرخ متوسط سالانه ۵/ ۸درصد بین سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۳۲ رشد کند که بیش از دو برابر نرخ رشد ۴درصدی برای کل اقتصاد منطقه است. سال گذشته سهم بخش سفر و گردشگری در تولید ناخالص داخلی پس از سقوط ۸/ ۵۸درصدی در سال ۲۰۲۰ به دلیل تاثیر همه‌گیری، ۱۶درصد افزایش یافت و به ۵۸/ ۱ تریلیون دلار آمریکا رسید. در همین حال، ایجاد شغل در سال ۲۰۲۱ پس از کاهش نزدیک به یک‌پنجم (۹/ ۱۸درصد)، با ۲/ ۶درصد افزایش، ۶/ ۸درصد از کل مشاغل منطقه را تشکیل می‌دهد.
