شهر کویری «عقدا» را برای سفر انتخاب کنید

مقصد ناشناخته در توریسم یزد

دنياي اقتصاد : می‌گویند شهر عقدا نامش را از یکی از سرهنگان یزدگرد گرفته است. (صاحب جامع مفیدی نوشته است: و او را سه سرهنگ بود … و عقدار در بیست فرسخی یزد قناتی جاری کرده، قلعه ودیعی ساخت و آن را به عقدار مرسوم نمود.) شهری که هنوز می‌توان بافت یکپارچه قدیمی را در آن دید و با گذر از ساباط‌‌ها گوشه‌های مختلف شهر را کشف کرد. محل قرار گرفتن عقدا که از توابع اردکان به شمار می‌‌رود، به گونه‌ای است که می‌توان آن را در برنامه‌های مختلف سفر گنجاند. آنها که از تهران برای رفتن به طبس ابتدا سری به نایین می‌‌زنند می‌توانند در این مسیر دیداری از عقدا هم داشته باشند. همچنین آنها که یزد و اردکان هم می‌‌روند اضافه کردن عقدا که در نزدیکی این مقاصد گردشگری قرار گرفته است، قطعا سفر را برایشان جذاب‌‌تر خواهد کرد.

با این حال آیا صرف نام‌گذاری یک شهر به نام سرهنگی از سرهنگان یزدگرد کفایت می‌کند که ما برنامه سفرمان را طولانی کرده و عقدا را به آن بیفزاییم؟ عقدا در مقابل یزد و اردکان و میبد و نایین چه چیزی برای عرضه کردن دارد؟ این سوال بجایی است که کسانی که زمان‌‌بندی محدودی برای سفر دارند قطعا آن را می‌‌پرسند و در مقابل به دنبال جوابی منطقی برای آن می‌گردند. می‌شود گفت عقدا آب‌‌انبار دارد، نمونه‌‌اش آب انبار حاج محمود که آب شرب مردم را تامین می‌کرده که بانی آن فرد خیری به اسم حاج محمود بوده است.

ممکن است بگویید اگر بنا به آب انبار باشد که در همان اردکان و یزد و بقیه شهرهای این منطقه هم می‌توانید آنها را ببینید. پاسخ این سوال مثبت است اما اگر آن را در کنار دروازه عقدا، بافت قدیمی‌‌، اقامتگاه دوره ایلخانی و... بگذارید، آن وقت می‌‌بینید این آب‌‌انبار جزئی از مجموعه جاذبه‌های این شهر است. در عقداست که شما می‌توانید یکی از برج‌ها را بالا رفته و در ساعت‌‌های طلوع یا غروب خورشید‌‌، بافت شهر را به نظاره بنشینید. بافتی که در آن همه‌چیز در همان ساختار سنتی در کنار هم قرار گرفته است و نشانه‌‌ای از مدرن‌‌سازی در آن دیده نمی‌شود، مگر در سمت چپ‌‌تان که یک دکل فشار قوی قرار گرفته و از همان زمان که برنامه نصب آن وجود داشت‌‌، بارها و بارها فعالان گردشگری نسبت به این مساله هشدار داده و گفتند، چنین دکلی روزی جلوی ثبت جهانی شهر در یونسکو را می‌گیرد اما در آن دوره مسوولان به این هشدار توجه نکردند و امروز می‌گویند باید هزینه چند ده میلیونی برای جابه‌جایی‌‌اش داشته باشند که برایشان مقدور نیست. علاوه بر این برج‌ها که نمونه آن را در شهرهای دیگر نخواهید دید، باید گفت در عقدا اقامتگاه‌هایی وجود دارد که سابقه آن به دوره ایلخانی می‌‌رسد‌‌، اقامتگاه‌هایی که هر اتاقش را به نام رنگی نهاده‌‌اند و در آن با غذاها و شیرینی‌‌های محلی و البته روی خوش از شما پذیرایی می‌کنند. نگران سرما و گرما در برخی از این اقامتگاه‌ها هم نخواهید بود، حیاط خانه سرپوشیده است که زمستان و تابستان برای شما مشکلی ایجاد نکند.

البته که در عقدا هم مشابه سایر شهرهای کویری انواع کاروانسراها وجود دارد‌‌، نمونه‌‌اش کاروانسرای رشتی که آن را ارباب قاسم رشتی، از بازرگانان متمول یزدی دستور داد بسازند و در قدیم در میانه راه جاده نایین به یزد قرار داشت. اگر به تاریخ دوره قاجار علاقه‌‌مند هستید، خانه میرزا رضا کرمانی که قتل ناصرالدین شاه قاجار به دست او اتفاق افتاد در همین شهر است. در این شهر چند مسجد هم وجود دارد که هر کدام بنا به دلیلی دارای جذابیت است، مسجد جامع این شهر توسط آسیه بی‌بی بنت محمد عقدایی بنا شده و در سردر ورودی آن به خط کوفی چنین گچبری شده است: «غرض نقشی است کز ما بازماند/  که هستی رانمی‌بینم بقایی». علاوه بر این مسجد ما مسجد صلیب را هم در عقدا داریم؛ برای دیدن صلیب کافی است روی سقف مسجد بروید تا ببینید چرا این نام‌گذاری صورت گرفته است. مسجد هلاکو دیگر مسجد این شهر به دوره صفویه تعلق دارد که ۲۰ سال پیش جزو آثار ملی به ثبت رسیده است. چاپارخانه در کل قلعه و دیگر اماکن باستانی و تاریخی از دیگر جاذبه‌های عقدا هستند. اگر راهنمای محلی داشته باشید همچنین به محلی می‌‌روید که در دیوارهای آن هنوز نشانه‌ای از شمع وجود دارد، اینجا جایی است که برخی زرتشتیان نذر شمع می‌کرد‌ند و امید است که به زودی مرمت شده و بتواند به یکی از جاذبه‌های شهر بدل شود.

اگر از گشت‌‌وگذار در عقدا خسته شدید، برای خروج از این شهر عجله نکنید‌‌، به اقامتگاه‌های بوم‌‌گردی این شهر بروید، آنجا که شیرینی‌‌های محلی را با چای به شما عرضه می‌کنند. آش شولی به شما می‌دهند، می‌توانید غذاهای محلی سفارش دهید و یک شب را در شهری بگذرانید که در آن تاریخ همچنان زنده است و نفس می‌‌کشد. شهری که توسعه گردشگری می‌تواند به اصلی‌‌ترین مشغله مردم برای کسب و کار تبدیل شود و بار دیگر شکوه دوران گذشته خود را بازیابد.