دغدغه‌‌‌های کشاورزان بررسی شد
تسهیلات ارزان؛ اصلیترین مطالبه کشاورزان
زودبازده نبودن کشاورزی سرمایهگذاران را منصرف می‌‌‌سازد
سرمایه‌گذاری‌‌‌های ناچیز در کشاورزی به دلیل زودبازده نبودن
«قباد لطفی» تولیدکننده بستر کشت است که در مسیر تولید با مشکلات و موانع بسیاری مواجه است. وی بحث سرمایه‌گذاری را بزرگ‌ترین چالش و مشکلی می‌‌‌داند که بهرهبرداران و فعالان بخش کشاورزی گرفتار آن هستند. لطفی می‌‌‌گوید: اولین مشکل بخش کشاورزی به نظر بنده سرمایه‌گذاری است؛ به این معنا که غالبا این بخش را بخش تولیدی با ریسک بالا می‌‌‌دانند و چندان تمایل به سرمایه‌گذاری در این بخش وجود ندارد. وی ادامه داد: این در شرایطی است که در کشورهای دیگر این ریسک‌‌‌ها را می‌‌‌پذیرند و سرمایه‌گذاری‌‌‌های کلانی انجام می‌گیرد. به طوری که به عنوان مثال کشور عربستان سال ۲۰۱۵ در صحرای عربستان تصمیم گرفت منطقه‌‌‌ای را آباد کند و بنابراین با زدن سدبند و آبگیر اقدام به مهار آب باران‌‌‌های جاری کردند. جالب اینجاست که تا سال ۲۰۱۸ نتیجه‌‌‌ای نگرفتند، اما ادامه دادند و نهایتا در سال ۲۰۱۹ به نتیجه رسیدند و منطقه مورد نظر سبز شد. لطفی خاطرنشان کرد: بنابراین کار و سرمایه‌گذاری در کشاورزی یک روز و دو روز جواب نمی‌‌‌دهد و صبر می‌‌‌خواهد. اما کشاورزی ایران از این منظر در حوزه سرمایه‌گذاری بسیار مشکل دارد چون زودبازده نیست و بنابراین برای کشاورزی هزینه نمی‌‌‌کنند.
خواسته کشاورزان غنی‌سازی خاک است
بر اساس این گزارش اگرچه بحث سرمایه‌گذاری یک امر حیاتی برای آغاز هر نوع تولیدی است و سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی به دلیل زودبازده نبودن و همراه بودن با ریسک بالا چندان صورت نمی‌گیرد اما مشکلاتی که بهرهبرداران و کشاورزی با آن مواجه هستند محدود به سرمایه‌گذاری نیست. به طوری که کشاورزان حتی خاک زراعی غنی نیز در اختیار ندارند و به دلیل استفاده‌‌‌های بی‌رویه از کودهای شیمیایی، شخم زدن‌‌‌های بیش از اندازه و عدم‌رعایت مواردی همچون تناوب کشت اراضی کشاورزی کشور عمدتا فقیر هستند. این در حالی است که سازمان‌های مربوطه نیز چندان تمایلی به غنی‌سازی خاک از خود نشان نمی‌‌‌دهند اگرچه برخی کارشناسان معتقدند مافیای کودهای شیمیایی خود بزرگ‌ترین مانع در برابر ترویج کشاورزی درست در کشور است.
نقش کمرنگ کشاورزی دقیق در کشور
از سوی دیگر بر اساس این گزارش در حالی که کشاورزی جهان به سمت کشاورزی دقیق در حرکت است و سال‌هاست کشاورزان به‌خصوص در کشورهای پیشرفته از جدیدترین روش‌ها و اطلاعات ماهواره‌‌‌ای برای مدیریت مزارع و باغات خود استفاده می‌کنند، غالب کشاورزان ایران هنوز هم متوسل به روش‌های سنتی هستند و این امر موجب هدررفت بالای محصولات و پایین بودن بهره‌‌‌وری می‌شود. «علی مشفق» یکی از افرادی است که در حوزه کشاورزی دقیق به نوعی فعالیت می‌کند و یکی از مشکلات بخش کشاورزی را وارد نشدن کشاورزی کشور به این حوزه می‌‌‌داند. مشفق در گفت‌‌‌وگو با بازار می‌‌‌گوید: در واقع می‌توان داده‌‌‌ها یا اطلاعاتی از میزان رطوبت خاک، دمای هوا و دیگر موارد این‌چنینی را به راحتی از طریق یکسری سنسورهای نصب‌شده در محیط مزرعه یا باغ به اطلاع کشاورز رساند. وی افزود: مساله مهم در این میان بحث مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی است چرا که غالبا کشاورزان تنها بر اساس خشکی سطح زمین تصمیم به رها کردن آب در مزرعه یا باغ خود می‌گیرند در حالی که ممکن است گیاه نیاز آبی نداشته باشد.
مشفق تصریح کرد: به این ترتیب به نظر بنده یکی از اصلیترین دغدغه‌‌‌های بخش کشاورزی باید نفوذ تکنولوژی‌‌‌های نوین به این بخش حیاتی باشد تا بتوان با بحران‌هایی همچون بحران آب و بلایای طبیعی که خسارات زیادی سالانه به کشاورزان وارد می‌کند مقابله کرد. همچنین از این طریق می‌توان افزایش بهره‌‌‌وری و عملکرد در واحد سطح را به استانداردهای جهانی نیز نزدیک کرد.
زمینه صادرات محصولات چندان تسهیل نیست
بر اساس این گزارش و به گفته فعالان و کارشناسان شاید تولیدکننده در فرآیند تولید با مشکلات و چالش‌‌‌های متعددی مواجه باشد، اما مساله وقتی حادتر می‌شود که قرار است تولیدات این بخش راهی بازار شود. در واقع در حوزه‌‌‌های مختلف کشاورزی همچون بخش باغبانی تولید به پایداری رسیده است و بحث صادرات آن باید بسیار مورد توجه قرار بگیرد؛ به این معنا که باید بخش قابل‌توجهی از محصولات باغی با محوریت صادرات باشد در غیر‌این‌‌‌صورت محصولات روی دست باغداران می‌‌‌ماند. با وجود این صادرات همیشه تحت‌تاثیر یکسری مسائل سیاسی، موانع صادراتی، سختی نقل و انتقال ارز، نبودن سیستم‌های حمل‌ونقل مناسب و کاهش کیفیت محصولات در بازار مقصد و دیگر موارد این‌چنینی است که کار را برای تولیدکننده سخت و دشوار می‌‌‌سازد.
«رامین گوهری» یکی از فعالان در حوزه محصولات گلخانه است که به صورت اختصاصی روی پرورش گل و گیاهان زینتی کار می‌کند و معتقد است چالش اصلی کلیه فعالان این بخش فروش تولیدات‌شان است. گوهری گفت: الان بیشترین دغدغه‌‌‌ای که باغداران دارند از یکسو در بحث صادرات محصولات است یعنی امکان صادرات بسیار محدود شده و نمی‌‌‌گذارند گل تولیدی که در داخل خریداری ندارد هم به میزان قابل‌توجهی صادر شود. وی افزود: از طرف دیگر در حوزه تولیدات گلخانه‌‌‌ای می‌‌‌بینید که امکانات خاصی به بهرهبرداران داده نمی‌شود و به عنوان مثال گلخانهداران و دیگر کشاورزان برای دریافت تسهیلات درگیر بوروکراسی‌‌‌های اداری می‌‌‌شوند. همچنین قشر کشاورز توان دریافت تسهیلات با بهره‌‌‌های بالا را ندارد و خواهان تسهیلات کم‌بهره است، اما از دیرباز کشاورزان با عدم‌حمایت‌‌‌های دولت‌‌‌ها مواجه بوده و هستند. این فعال بخش گلخانهداران کشور ادامه داد: از دیگر حمایت‌‌‌هایی که دولت می‌تواند از جامعه کشاورزی داشته باشد در حوزه کاهش هزینه‌‌‌هایی همچون هزینه‌‌‌های گاز و برق است. به‌خصوص اینکه برای تداوم تولید در گلخانه‌‌‌ها گاز زیادی باید مصرف شود اما در این مورد هم دولت حمایتگر کشاورزان نیست.
مکانیزه کردن مستلزم اعطای تسهیلات ارزان به کشاورزان
بر اساس این گزارش، کارشناسان و محققان بسیاری در خصوص ضرورت توسعه مکانیزاسیون در بخش کشاورزی تاکید کرده‌‌‌اند و معتقدند مکانیزاسیون جزء لاینفک بخش کشاورزی است. اما یکی از بخش‌‌‌هایی که غالبا از نگاه و توجه مسوولان مربوطه همیشه دور مانده مکانیزه کردن و توسعه مکانیزاسیون در باغات و مزارع کشور است به طوری که به گفته فعالان الان در مزارع کشور تراکتورها و کمباین‌‌‌های خارجی و وارداتی مشغول کار هستند که در کشورهای مبدأ سال‌های سال است منسوخ شده و به اصطلاح از رده خارج محسوب می‌شود. در واقع بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته در حوزه مکانیزاسیون از فناوری‌‌‌ها و دانش نوین به بهترین نحو استفاده می‌کنند ولی در ایران هنوز هم از تجهیزاتی با چند دهه قبل سابقه استفاده می‌شود. به گفته کارشناسان عدم‌توجه به توسعه مکانیزاسیون هدررفت و ضایعات را در بخش کشاورزی به طور قابل‌توجهی بالا می‌‌‌برد.
«نادر وحدت‌آزاد» یکی از صنعتگران بخش کشاورزی است که در حوزه تولید سمپاش‌‌‌های فوگر فعالیت دارد و معتقد است حتی برخی سازمان‌ها و نهاد‌‌‌های مربوطه از وجود چنین امکاناتی در کشور و کارکرد آنها بی‌‌‌خبر هستند و بنابراین چگونه می‌توان انتظار داشت به راحتی این تجهیزات در کشاورزی رواج یابد. وی گفت: به نظر بنده یکی از اصلیترین مشکلاتی که کشاورزان دارند این است که محصولی را در یک فصل می‌‌‌فروشند و مدت زیادی منتظر می‌‌‌مانند تا پول آن را بگیرند و بنابراین در خرید ادوات کشاورزی که دائما نوسان قیمت دارد نیز به مشکل بر‌می‌‌‌خورند.
وحدت‌آزاد افزود: در واقع وقتی کشاورز توان خرید تجهیزات را ندارد به اجبار باید برای گرفتن وام و تسهیلات اقدام کند که خود فرآیندی پیچیده است و بوروکراسی اداری عجیب و غریبی دارد و بنابراین در اکثر مواقع عطای آن را به لقایش می‌‌‌بخشد. وی ادامه داد: به نظر بنده برای توسعه کشاورزی و مکانیزاسیون بخش باید به صورت ریشه‌‌‌ای و سیستماتیک فکر شود و با اقدامات مقطعی نمی‌توان کار را پیش برد. در واقع مسوولان باید با تکیه بر تسهیلات ارزان‌قیمت بحث مکانیزاسیون بخش کشاورزی را عملیاتی کنند.
مکانیزاسیون کشاورزی متناسب با بخش رشد نکرده است
در همین راستا محمد‌امین آسودار از فعالان بخش کشاورزی معتقد است در حوزه ادوات و تجهیزات کشاورزی در سالی که گذشت بهرهبرداران و همچنین سازندگان این ادوات با مشکلات بسیاری مواجه بودند. وی گفت: ما بارها اعلام کرده‌ایم که در حوزه مکانیزاسیون کشاورزی مشکلات زیاد است اما هیچ گاه به صورت متناسب این بخش رشد نکرده است. به این معنا که توزیع امکانات و مکانیزاسیون متناسب با نیاز کشور نیست؛ یعنی بسیاری از بخش‌‌‌های کشاورزی ما متناسب با تاریخ کاشت، داشت و برداشت به دلیل کمبود تجهیزات نمی‌توانند هماهنگ باشند. بنابراین شدیدا به تجهیزات کشاورزی نیاز داریم. به گفته آسودار در حالی بخش کشاورزی کشور به تجهیزات روز دنیا شدیدا نیاز دارد که در مزارع کشور تراکتورهایی با عمر ۳۰ سال و کمباین‌‌‌هایی با عمر ۲۰ سال به کار گرفته می‌شود در شرایطی که عمر مفید این ماشین‌آلات نهایتا ۱۰ سال است و این یعنی عقب‌ماندگی در بخش مکانیزاسیون.
وی خاطرنشان کرد: متاسفانه از نظر نوآوری در بخش کشاورزی بسیار عقب هستیم. این در حالی است که بنده شخصا بارها در نمایشگاه‌‌‌های بین‌المللی فرانسه و آلمان شرکت کرده‌ام و شاهد بوده‌ام که شرکت‌های حوزه ادوات و ماشین‌آلات کشاورزی این کشورها هر سال با یک وسیله جدید در این نمایشگاه‌‌‌ها حضور می‌‌‌یابند؛ یعنی بر اساس قوانین حاکم نمی‌توانند به عنوان مثال ادوات و ماشین‌آلات سال قبل را در نمایشگاه امسال ارائه دهند.
