هزینه‌های پاک‌کننده‏‏‌ها از درآمدشان فزونی یافت

حصار دستوری؛ بلای جان شوینده‏‏‌‏‏‌سازان

دنیای اقتصاد-عباس بیات : شرکت‌های شوینده از جمله صنایعی هستند که قیمت دستوری آسیب جدی به آنها وارد کرده؛ تا جایی که به غیرفعال شدن خطوط تولید این صنعت منجر شده است. از آنجا که بخش عمده مواداولیه شوینده‌‌‌سازان از طریق واردات تامین می‌شود، قیمت دستوری اجازه نمی‌‌‌دهد که درآمد این صنعت همگام با رشد هزینه افزایش یابد و همین عاملی برای وضعیت درام شوینده‌‌‌سازان شده است.

در سال‌های 1400 و 1401 مقادیر تولید و فروش شوینده‌‌‌سازان به لحاظ تناژ با کاهش معناداری همراه بوده‌‌‌ است. با وجود این، در سال 1402 وضعیت تناژ تولید و فروش بهبود یافته و افزایش مقداری در آنها رقم خورده است. این رشد عامل تحقق جهش مثبت درآمدی در شوینده‌‌‌سازان شده و سال گذشته با ثبت فروش 26هزار میلیارد تومانی افزایش 42درصدی به وقوع پیوسته است. با این حال رد پای قیمت دستوری در متغیرهای سودآوری نمایان است. کاهش 2درصدی متوسط حاشیه سود شوینده‌‌‌ها طی سال 1402 و افت 5درصدی حاشیه سود طی زمستان نشانه‌‌‌ای از فزونی هزینه‌‌‌ها بر درآمد این صنعت است.

چرخش مثبت متغیرهای تولید و فروش

ارزیابی وضعیت تولید شرکت‌های شوینده بازار سرمایه نشان می‌دهد که در مقیاس سالانه، به‌طور متوسط هر سال 3درصد به مجموع تولید این صنعت افزوده شده است. میانگین تناژ تولیدشده توسط 9شرکت این صنعت طی 13سال گذشته 723هزار تن بوده است. در سال‌های 1400 و 1401 وضعیت شرکت‌های شوینده نامطلوب بوده و طی این دوسال مجموع تولیدات این صنعت با کاهش 8 و 3درصدی همراه بوده است. با این حال روند کاهشی تولیدات تداوم نداشته و طی سال 1402 چرخش خوبی در متغیرهای تولیدی این صنعت رقم خورده است. بر این اساس طی سال گذشته میزان تولید شوینده‌سازان نزدیک به 796هزار تن به ثبت رسیده که در مقایسه با سال ماقبل رشد 8درصدی و در قیاس با متوسط سالانه افزایش 10درصدی به وقوع پیوسته است. در بازه فصلی طی زمستان 1402 به دلیل کاهش تقاضای فصلی محصولات شوینده، مجموع تولید این صنعت 6درصد نسبت به فصل مشابه قبل تقلیل یافته است. این در حالی است که طی پاییز همان سال میزان تولید این صنعت با رشد 21درصدی نسبت به پاییز 1401 همراه بوده است. در نخستین ماه از سال 1403، همان‌طور که عمده صنایع بزرگ افت متغیرهای بنیادین را تجربه کردند، شرکت‌های شوینده نیز از این قاعده مستثنی نبودند و با ثبت تولید 36هزار و 446تنی افت 11درصدی را در تناژ تولیدی تجربه کردند.

شرکت «ساینا» که عمده درآمد خود را از تولید مایعات ظرفشویی تامین می‌کند، در سال 1402 با ثبت تولید 34هزار تنی موفق شد مجموع تولید خود را 35درصد افزایش دهد و با این عدد بهترین عملکرد سالانه صنعت شوینده را از آن خود کرد.  با توجه به قابلیت دپوپذیری محصولات شوینده، بررسی مقادیر فروش در کنار تولید می‌‌‌تواند چشم‌‌‌انداز درست‌‌‌تری از وضعیت حقیقی تناژ تولید و فروش این صنعت نشان دهد. بر این اساس میانگین تناژ فروش شوینده‌‌‌سازان بورسی در بازه سالانه 700هزار تن بوده و هر سال 4درصد افزایش یافته است. همان‌طور که تولید این صنعت طی سال‌های 1400 و 1401 با کاهش همراه بوده، مقدار فروش نیز به‌‌‌ترتیب کاهش 7 و 3درصدی را تجربه کرده است. با وجود این، در سال 1402 مقدار فروش شوینده‌‌‌سازان 796هزار تن بوده که در قیاس با سال ماقبل رشد 8درصدی داشته و در مقایسه با متوسط سالانه نزدیک به 14درصد جهش یافته است. تناژ فروش شوینده‌‌‌سازان در فصل پاییز با رشد 21درصدی همراه بوده؛ اما طی زمستان همچون تولید کاهش 5درصدی را تجربه کرده است. فروردین‌ماه عمدتا ماه رکودی برای صنایع به شمار می‌رود. در این ماه مجموع مقدار فروش ثبت‌شده توسط شوینده‌‌‌سازان 33هزار تن بوده که این عدد در قیاس با فروردین 1401 حدود 6درصد کاهش داشته است. بالاترین میزان رشد در مقدار فروش به شرکت «ساینا» تعلق دارد که طی 1402 با ثبت 33هزار و 654تن توانسته است تناژ فروش خود را 37درصد افزایش دهد و با این رشد گوی سبقت را در فروش از 8شرکت دیگر برباید.

گره کور شوینده‌‌‌سازان

از معضلات بزرگ شرکت‌های شوینده‌ساز، می‌‌‌توان به بحث مواداولیه وارداتی در کنار قیمت دستوری اشاره کرد. قیمت دستوری به خودی خود کابوس تولیدکننده‌‌‌هاست. حال در صنعتی همچون شوینده که مواداولیه وارداتی دارد و در نتیجه هزینه‌‌‌های آن با دلار افزایش می‌‌‌یابد، اثر قیمت دستوری بیش از سایر صنایع مخرب است. ارزیابی نرخ فروش محصول اصلی شرکت‌های شوینده بازار سرمایه در سال 1402 نشان می‌دهد که به‌طور متوسط 29درصد به نرخ فروش این محصولات نسبت به 1401 افزوده شده است. در این مقیاس سردمدار رشد نرخ فروش شرکت «کیمیاتک» است که محصول اصلی خود یعنی محصولات بهداشتی را با 50درصد رشد به فروش رسانده است. در بازه فصلی طی زمستان 1402 به‌طور میانگین 34درصد به نرخ فروش محصول اصلی این صنعت افزوده شده که در این مقیاس نیز «کیمیاتک» با جهش 50درصدی توانسته است نسبت به دیگر شرکت‌ها افزایش نرخ بیشتری را تجربه کند. در ماه نخست 1403 با توجه به کاهش تقاضا برای محصولات شوینده در برخی شرکت‌ها محصولات اصلی با کاهش نرخ فروش نسبت به قبل از عید به فروش رسیده‌‌‌اند. از جمله این شرکت‌ها می‌‌‌توان به «کیمیاتک» و «شپاکسا» اشاره کرد که هریک به‌‌‌ترتیب محصول اصلی خودشان یعنی بهداشتی و پودرها را با افت یک‌درصدی و 7درصدی نسبت به 1402 به فروش رسانده‌‌‌اند. با وجود این، متوسط افزایش نرخ فروش شوینده‌‌‌سازان طی فروردین امسال 7درصد بوده و در این مقیاس «شگل» با جهش 18درصدی نرخ فروش شامپوی خود توانسته است بیشترین میزان افزایش نرخ فروش را تجربه کند.

جهش درآمدی «ساینا»

فروش ریالی شوینده‌‌‌سازان در مقیاس سالانه به‌طور متوسط 37درصد در هر سال افزایش یافته است. روند درآمد فروش این صنعت طی 13سال اخیر همواره ثابت بوده و در حدود 35 تا 40درصد نوسان کرده است. طی سال 1402 میزان فروش شوینده‌‌‌ها 26هزار میلیارد تومان بوده که این عدد در مقایسه با سال ماقبل 42درصد افزایش را تجربه کرده است. شتاب افزایش درآمد سال گذشته شوینده‌سازان نسبت به متوسط سالانه 5درصد بیشتر بوده است. هرچند طی زمستان 1402 مقادیر تولید و فروش این صنعت با کاهش همراه بود؛ اما در بحث درآمد فروش طی پاییز و زمستان به‌طور متوسط 33درصد به فروش شوینده‌‌‌سازان افزوده شده است. در فروردین‌ماه 1402 مجموع درآمد شوینده‌‌‌ها یک‌هزار و 267میلیارد تومان بوده که در قیاس با فروردین سال قبل تنها 25درصد افزایش یافته است. البته با توجه به تقلیل متغیرهای بنیادین این صنعت طی فروردین‌ماه افت شتاب درآمدی آنها امری طبیعی است. همان‌طور که در بخش تناژ تولید و فروش، شرکت «ساینا» توانست رشدهای خیره‌‌‌کننده‌ای را به ثبت رساند و عملکرد بی‌نظیری را نسبت به رقبای خود به ثبت رساند، در بخش درآمدی نیز بهترین رشد فروش را از آن خود کرده است. بر این اساس شرکت یادشده در سال 1402 با ثبت درآمد 768میلیارد تومانی موفق شده است فروش خود را 71درصد نسبت به سال ماقبل افزایش دهد و نسبت به هشت‌شرکت دیگر عملکرد بهتری را به ارمغان آورد.

تقلیل سود با چاشنی قیمت دستوری

ارزیابی متغیرهای سودآوری در شرکت‌های شوینده حاکی از وقایع تلخ در شوینده‌‌‌سازان است. قیمت دستوری شاید در فروش ریالی رد پای خود را نشان ندهد؛ اما در حاشیه سود حتما اثر خود را نشان خواهد داد. این آفت همواره همچون زنجیری بر پای تولیدکنندگان بوده و اجازه رشد را به آنها نمی‌‌‌دهد. متوسط حاشیه سود ناخالص، عملیاتی و خالص شوینده‌‌‌سازان طی 13سال اخیر به‌‌‌ترتیب 31، 23 و 18درصد بوده است. روند سودآوری این صنعت با کاهش همراه بوده، به‌طوری که از سال 1400 به‌طور میانگین 5درصد نسبت به متوسط سالانه کاهش یافته است. در سال 1402 میانگین سه‌حاشیه سود شوینده‌‌‌سازان 23درصد به ثبت رسیده و همچنان با وجود افزایش دیگر متغیرهای بنیادین این صنعت، کمتر از متوسط سالانه خود بوده است. در مقیاس فصلی نیز افت محسوس سودآوری مشاهده می‌شود. بر این اساس طی زمستان 1402 متوسط سه‌حاشیه سود شوینده‌‌‌سازان 15درصد بوده که در قیاس با متوسط فصلی 5درصد کمتر است. گزارش‌های سالانه برخی نمادها هنوز منتشر نشده است؛ اما از چهار نماد انتشاریافته بیشترین سودآوری مربوط به شرکت «ساینا» بوده است. این شرکت در مقیاس سالانه و فصلی طی سال 1402 و زمستان همان سال، به‌‌‌ترتیب با ثبت میانگین حاشیه سود 18 و 21درصدی بهترین عملکرد را به لحاظ رشد سود از آن خود کرده است.