فروش و سود دلاری روغنی‏‏‌ها با کاهش ۱۶ و ۱۳درصدی همراه شد

ایست رونق روغن‌های خوراکی

دنیای اقتصاد-عباس بیات : تناژ تولیدی روغن‌‌‌های خوراکی طی سال ۱۴۰۲ با افت ۲درصدی همراه بود که علت اصلی آن به تغذیه شرکت‌ها از ذخایر انبار سال‌های قبل این صنعت بازمی‌گردد. مقدار فروش در سال ۱۴۰۲ به‌‌‌میزان یک‌میلیون و ۱۲۲هزار تن بوده که در مقایسه با ۱۴۰۱ افزایش ۳۹درصدی را تجربه کرده است. با همه این تفاسیر درآمد فروش این صنعت برخلاف جهش تناژ فروش، با کاهش همراه بوده است. بر این اساس مجموع فروش ریالی روغنی‌‌‌ها ۴۴هزار میلیارد تومان بود که به‌‌‌میزان ۲۲درصد طی سال ۱۴۰۲ افزایش یافته است. درآمد فروش سال قبل این صنعت نسبت به متوسط رشد سالانه ۲۰درصد کاهش یافته است. ‌‌‌

میانگین حاشیه سود سه‌فصل آغازین 1402 به‌میزان 9درصد بوده که در مقایسه با متوسط فصلی یک واحد ‌درصد کاهش یافته است. متوسط سود دلاری روغنی‌‌‌ها در مقیاس فصلی 24میلیون و 565هزار دلار بوده که در قیاس با میانگین فصلی 13درصد کاهش داشته است. در بحث فروش دلاری نیز این افت مشاهده می‌شود و در سال 1402 مجموع درآمد دلاری تولیدکنندگان روغن‌های‌‌‌ خوراکی‌‌‌ با افت 16درصدی نسبت به 1401 همراه بوده است. البته باید در نظر داشت که در سال 1401 تحت‌تاثیر حذف ارز 4هزار و 200تومانی، اقلامی همچون روغن خوراکی‌‌‌ با جهش بالای نرخ همراه شدند و از این لحاظ اوج درآمد و سود این صنعت طی این سال رقم خورد. بر این اساس یکی از دلایل افت شتاب سود و درآمد دلاری طی سال 1402 رشد شگفت‌‌‌انگیز متغیرهای درآمدی این صنعت در 1401 بوده است.

تقلیل دلاری روغن‌های خوراکی

با توجه به وجود تورم مصرف‌کننده در سطح کشور، همواره افزایش و کاهش ریالی فروش و سود شرکت‌ها نمی‌‌‌تواند ذهنیت درستی از وضعیت حقیقی صنایع نشان دهد. بر این اساس متوسط فروش دلاری روغنی‌ها‌‌‌ طی 13سال گذشته 838میلیون دلار بوده و به‌طور متوسط در هر سال 9درصد رشد را تجربه کرده است. اوج رشد درآمد دلاری شرکت‌های روغن‌ خوراکی در سال 1401 بوده و به‌میزان متوسط 132درصد رشد فروش در این صنعت رقم خورده است. طی سال 1402 مجموع فروش دلاری تولیدکنندگان روغن‌‌‌های خوراکی یک‌میلیارد و 157میلیون دلار به ثبت رسید که این عدد در مقایسه با متوسط سالانه 38درصد جهش یافته است. با این حال نسبت به سال 1401 فروش دلاری آنها 16درصد افت داشته است. در فروردین‌ماه میزان فروش دلاری این صنعت 66میلیون و 759هزار دلار بوده که در قیاس با فروردین سال قبل 2درصد کاهش داشته است. در این ماه بهترین عملکرد مربوط به شرکت «غکورش» است که با ثبت فروش نزدیک به 32میلیون دلار توانسته است فروش خود را 29درصد افزایش دهد.

در بازه سالانه متوسط سود دلاری ناخالص، عملیاتی و خالص شرکت‌های روغنی، 94میلیون و 897هزار دلار به ثبت رسیده است. روند سود دلاری این صنعت تحت‌تاثیر حذف ارز ترجیحی و همین‌طور عدم‌قیمت‌گذاری دستوری همواره افزایشی بوده است. در سال 1401 متوسط سود ثبت‌شده این صنعت 164میلیون و 887هزار دلار بوده که در مقایسه با متوسط سالانه 83درصد رشد داشته است. با توجه به عدم‌انتشار گزارش‌های سالانه این صنعت به‌ناچار گزارش‌های فصلی در نظر گرفته می‌شود. متوسط سود به‌ثبت‌رسیده در سه فصل آغازین 1402، 24میلیون و 565هزار دلار بوده است. میانگین فصلی سود دلاری تولیدکنندگان روغن‌‌‌های خوراکی 28میلیون و 355هزار دلار است که نشان می‌دهد به‌رغم افزایش خوب سود دلاری این صنعت طی سال 1401، متوسط سود 1402 با کاهش 13درصدی همراه بوده است. رشد هزینه‌‌‌ تامین روغن خام و از طرفی کاهش قدرت خرید مردم به‌‌‌دلیل رشد بالای قیمت محصولات روغن خوراکی عواملی هستند که موجب افت سود این صنعت طی سال گذشته شدند. میانگین سود ناخالص، عملیاتی و خالص روغن‌‌‌های خوراکی از بهار تا پاییز 1402 نسبت به مدت مشابه سال قبل با کاهش نزدیک به 30درصدی همراه بوده است. در خلال شرکت‌های روغنی بازار سرمایه، شرکت «غمارگ»  اگرچه افت 19درصدی میانگین سود دلاری را به ثبت رسانده، اما عملکرد بهتری نسبت به میانگین فصلی صنعت داشته است.

عامل کاهش 5درصد تناژ تولید

ارزیابی مقادیر تولید صنعت روغن خوراکی نشان می‌دهد در 13سال گذشته این مقدار همواره روند کاهشی داشته است. بر این اساس متوسط تولید این صنعت طی دهه اخیر حدود 797هزار تن بوده، اما در سال 1402 تولیدات به میزان 753هزار تن به ثبت رسیده است که به معنای کاهش 5درصدی تناژ تولیدی است. عامل اصلی کاهش مقدار تولید را می‌‌‌توان افزایش هزینه بهای تمام‌شده (روغن خام) دانست که بخش زیادی از آن با واردات تامین می‌شود.

در بازه فصلی طی فصل‌های پاییز و زمستان مجموع تولیدات تولیدکنندگان روغن‌های خوراکی‌‌‌ به‌‌‌ترتیب با افت یک و 4درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل همراه بوده است. با وجود این، در مقیاس نقطه به نقطه عملکرد روغنی‌‌‌ها بهتر از بازه فصلی و سالانه بوده است. در این مقیاس طی فروردین امسال تولید شرکت‌های روغن خوراکی‌‌‌ 52هزار و 277تن به ثبت رسیده که در قیاس با فروردین سال قبل رشد 16درصدی را تجربه کرده است. در ماه نخست 1403، «غکورش» با ثبت تولید 19هزار و 645تن انواع محصولات روغن خوراکی و رشد 67درصدی آن نسبت به فروردین 1402، بهترین عملکرد را نسبت به سه شرکت دیگر این صنعت از خود به نمایش گذاشته است.

در بحث تناژ مقدار فروش مساله‌ای کاملا متفاوت از تولید است. در بازه سالانه، فصلی و ماهانه همواره مقدار فروش از مقدار تولید در روغن‌‌‌های خوراکی بیشتر بوده است. در سال‌های اخیر همواره شرکت‌های روغنی از ذخایر انبار خود استفاده کرده و توانستند مقادیر فروش خود را برخلاف تولید با افزایش همراه کنند. بر این اساس طی 13سال گذشته تناژ مقدار فروش در این صنعت یک‌میلیون و 25هزار تن به ثبت رسیده که در سال 1402 روند افزایشی به خود گرفته است. در این سال مقدار فروش ثبت‌شده شرکت‌های روغن خوراکی‌‌‌ بورسی یک‌میلیون و 122هزار تن به ثبت رسیده که در مقایسه با متوسط 13ساله خود رشد 9درصدی را به ثبت رسانده است. این افزایش در مقیاس فصلی نیز تکرار شده و در پاییز و زمستان 1402 به‌‌‌ترتیب رشد 59 و 66درصدی در مقدار فروش روغنی‌‌‌ها نسبت به مدت مشابه سال قبل به ثبت رسیده است. در مقیاس ماهانه طی فروردین امسال مجموع تناژ فروش این صنعت 62هزار و 614تن بوده که در مقایسه با فروردین سال قبل 5درصد رشد یافته است. شرکت «غپونه» با ثبت افزایش 27درصدی مقدار فروش طی فروردین امسال، بهترین عملکرد را به لحاظ رشد مقادیر فروش نسبت به سه شرکت دیگر از خود به نمایش گذاشته است.

نزول شتاب 20درصدی فروش روغنی‌‌‌ها

بررسی روند 13ساله فروش روغن‌‌‌های خوراکی نشان می‌دهد که در هر سال به ‌طور متوسط 42درصد به درآمد این صنعت افزوده شده است. اوج رشد درآمدی این صنعت طی سال 1401 رقم خورده که فروش روغن‌‌‌های خوراکی جهش 166درصدی را طی یک سال تجربه کرده است. با این حال رشد درآمدی روغن‌‌‌های خوراکی طی سال 1402 تنها 22درصد بوده است. در مقیاس فصلی طی پاییز و زمستان 1402 درآمد فروش تولیدکنندگان روغن‌‌‌های خوراکی به‌‌‌ترتیب رشد 12 و 6درصدی را تجربه کرده است که نسبت به متوسط فصلی و سالانه عملکرد ضعیفی محسوب می‌شود. در بازه ماهانه طی فروردین‌ماه مجموع درآمد ثبت‌شده روغن‌‌‌های خوراکی 2هزار و 710میلیارد است که در قیاس با فروردین سال گذشته 6درصد رشد داشته است. در این مقیاس «غکورش» عملکرد بسیار خوبی داشته و طی فروردین‌ماه با ثبت فروش یک‌هزار و 298میلیارد تومان موفق به رشد 40درصدی درآمد خود شده است.

وضعیت مولفه‌‌‌های سودآوری

متوسط حاشیه سود ناخالص، عملیاتی و خالص سالانه شرکت‌های روغن خوراکی طی 13سال اخیر به‌‌‌ترتیب 16، 13 و 9درصد است. روند حاشیه سود این صنعت در مقیاس سالانه ثابت و در برخی مواقع کاهشی بوده است. هنوز گزارش‌های سالانه 1402 منتشر نشده است و به همین خاطر باید گزارش‌های فصلی بررسی شود. بر این اساس متوسط حاشیه سود فصلی شرکت‌های روغن‌‌‌‌های خوراکی طی سه فصل بهار تا پاییز 1402، 9درصد بوده که نسبت به متوسط فصلی یک‌درصد کاهش یافته است. در خلال چهار شرکت روغن خوراکی، «غکورش» بهترین عملکرد را به لحاظ سودآوری در مقیاس سالانه به ارمغان آورده است. این شرکت در سال 1401 با ثبت متوسط حاشیه سود 16درصدی بهترین عملکرد را داشته است. در مقیاس فصلی طی پاییز 1402 شرکت «غپونه» با ثبت متوسط حاشیه سود 11درصدی بهترین عملکرد را در میان روغنی‌ها داشته است.