در بازه زمانی ۱۰ساله، روند فروش صنعت ماشینآلات برقی صعودی بود
شارژ فروش در ماشینآلات برقی
به همین جهت دیگر امکان صرف‌نظر کردن از تکنولوژی‌‌‌های جدید وجود ندارد. با گسترش تکنولوژی‌‌‌های جدید در بازار، به‌سرعت وابستگی به این دست کالاها افزایش یافته است. رشد تکنولوژی، چه خطرناک باشد و چه امیدبخش، چیزی است که اتفاق افتاده و نمیتوان آن را نادیده گرفت. به این ترتیب، سرمایه‌گذاران توجه ویژه‌‌‌ای به ابزارآلات تکنولوژیک دارند. بنابراین، بررسی صنایع وابسته به تکنولوژی ضرورت داشته و این دست از کالاها هر روز طرفداران بیشتری پیدا کردهاند و در زمینه‌‌‌های مختلف خانگی، اداری، تولیدی و حمل‌‌‌ونقل، می‌‌‌توان کاربردهای متنوعی برای آنها برشمرد. ماشینآلات برقی، یکی از این دست کالاهای مدرن هستند. ماشین الکتریکی نام کلی دستگاهی است که انرژی مکانیکی را به انرژی الکتریکی تبدیل می‌کند یا بالعکس و سطح ولتاژ جریان متناوب را به سطح دیگری از ولتاژ تغییر می‌دهد.
فرآیند تبدیل انرژی مکانیکی به الکتریکی و برعکس «تبدیل انرژی الکترومکانیکی» نامیده می‌شود. ماشین‌‌‌های الکتریکی رابطی میان سیستم الکتریکی و سیستم مکانیکی به شمار می‌روند. این ارتباط در ماشین‌‌‌های الکتریکی بر مبنای «میدان الکترومغناطیسی» صورت می‌گیرد. این نوع ماشین‌‌‌ها در زندگی روزمره امروزی حضور فراوانی دارند. موتورهای الکتریکی در لوازم‌خانگی مانند یخچال، جاروبرقی، همزن، پنکه، تهویه مطبوع و در بسیاری از وسایل الکتریکی مشابه دیگر کاربرد دارند و در مراکز صنعتی و کارخانه‌ها، عامل حرکت بیشتر ابزارها هستند. ژنراتورهای الکتریکی با تبدیل انرژی مکانیکی به انرژی الکتریکی نقش اصلی را در تامین برق موردنیاز مصرف‌کننده‌‌‌های الکتریکی ایفا می‌کنند. ژنراتورها، انرژی مکانیکی را به انرژی الکتریکی تبدیل می‌کنند، موتورهای الکتریکی نیز انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی بدل می‌‌‌سازند. ترانسفورماتورها هم سطح ولتاژ جریان متناوب را تغییر می‌دهند. ماشین‌‌‌های الکتریکی از دو دیدگاه «نوع تبدیل انرژی» و «نوع جریان الکتریکی» طبقه‌‌‌بندی می‌‌‌شوند.
از دیدگاه انرژی، اگر ماشین الکتریکی، انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل کند، «موتور الکتریکی» و اگر انرژی مکانیکی را به انرژی الکتریکی تبدیل کند «ژنراتور الکتریکی» نامیده می‌شود. به‌طور کلی ماشین‌‌‌های الکتریکی جزء وسایل تبدیل انرژی غیرخطی هستند. به عبارت دیگر، هر تغییری در ورودی همیشه به یک نسبت در خروجی ظاهر نمی‌شود. در ماشین‌‌‌های الکتریکی فرآیند تبدیل انرژی بازگشت‌‌‌پذیر است؛ به این معنی که با رعایت یک‌سری از ملاحظات عملی، هر ماشین الکتریکی ممکن است به‌عنوان یک موتور الکتریکی، انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی یا به عنوان یک ژنراتور، انرژی مکانیکی را به انرژی الکتریکی تبدیل کند. در ایران سال‌هاست که صنعت ماشینآلات برقی وارد بورس شده و گسترش قابل‌توجهی داشته است. از این جهت، بررسی برخی از شاخص‌‌‌های مهم مربوط به این صنعت، خالی از لطف نخواهد بود. به‌ویژه آنکه بسیاری از صنایع در کشور به لحاظ تکنولوژیکی وضعیت برجسته‌‌‌ای نداشته‌اند و توان رقابت در عرصه بین‌المللی برای آنها، چندان مطلوب نبوده است. از این جهت جا برای گسترش تولید داخلی این نوع صنایع و کسب سود وجود خواهد داشت.
اوج‌گیری در فروش
فروش صنعت ماشینآلات برقی، در بازه 10سال منتهی به آخر سال 1401 روند صعودی را سپری کرده است. این صنعت به جز سال‌های 1395 و 1400 که نسبت به سال گذشته خود با کاهش سرعت رشد فروش مواجه شده، در مابقی سال‌ها روندی افزایشی داشته است. براساس داده‌‌‌های موجود، در ابتدای دوره و در سال 1394، میزان رشد فروش صنعت ماشینآلات برقی 13درصد بوده است. همان‌طور که اشاره شد، در سال بعد (1395) این رقم کاهش یافت و به 3درصد رسید. رشد فروش صنعت ماشینآلات الکتریکی در سال 1396 به میزان 13درصد ثبت شد. در این راستا با اندکی تغییر در سال بعد، یعنی سال 1397 رقم فروش به میزان 18درصد گزارش شد. با این حال، روند صعود درآمد در صنعت ماشینآلات ثابت نماند. در بازه زمانی 1398 تا 1401، روند صعودی درآمد تشدید شد. رشد فروش صنعت ماشن‌‌‌آلات برقی در سال 1398 به‌یکباره به رقم 74درصد رسید. مساله قابل ذکر این است که این صنعت در سال 1399 به رشد 80درصدی دست یافت. با این حال، در سال بعد سقوط شاخص رشد فروش مشهود بود. در سال 1400، رشد درآمد صنعت یادشده دچار افت شدیدی شد و به رقم 30درصد دست یافت. اما این پایان ماجرا نبود. رشد فروش صنعت در سال 1400 امیدها را به استخوان‌‌‌بندی فروش صنعت بازگرداند. در این راستا، رشد فروش صنعت با جهش محکم به اندازه 66درصد ثبت شد. در مجموع، روند رشد درآمدی صنعت ماشینآلات الکتریکی در بورس ایران کارنامه مطلوبی را برای سرمایه‌گذاران به نمایش گذاشت.
سودآوری معقول
هر چقدر عملکرد ماشینآلات برقی در زمینه فروش مثبت بوده، ارقام مربوط به سودآوری این صنعت به‌نسبت فروش، چندان جذاب نبوده است. البته منظور نامطلوب بودن سودآوری صنعت مذکور نیست. در واقع از منظر سوددهی، ماشینآلات الکتریکی در بازه 10سال منتهی به پایان 1401، از میانگین معقولی برخوردار بوده است. در چارچوب اقتصاد صنعتی، کسب میانگین سود بالای 25درصد رقم معقولی به نظر می‌‌‌رسد. اما از آنجا که تورم مستمر بالایی در بازه زمانی مذکور وجود داشته، برای رشد و توسعه بنگاه‌‌‌های اقتصادی و صنایع سودآوری بالاتری لازم است. از این جهت، می‌‌‌توان گفت که صنعت ماشینآلات الکتریکی آن‌چنان فرصت توسعه نداشته است. از طریق واکاوی داده‌‌‌ها مشاهده شد که میانگین حاشیه سود ناخالص صنعت یادشده از سال 1393 تا سال 1401 به میزان 33درصد بوده است. همچنین حاشیه سود عملیاتی در بازه زمانی مذکور به رقم حاشیه سود ناخالص نزدیک‌‌‌تر بوده است. بر این اساس، حاشیه سود عملیاتی صنعت ماشینآلات الکتریکی 31درصد گزارش شد. اما این میزان از سودآوری، در مورد حاشیه سود خالص متفاوت بود. حاشیه سود خالص صنعت ماشینآلات الکتریکی در بازه زمانی 10ساله، تقریبا 27درصد بود. اما در مجموع، این ادعا که سودآوری صنعت ماشینآلات برقی عملکرد ضعیفی داشته، چندان صحیح نخواهد بود. تنها می‌‌‌توان گفت که عملکرد شرکت‌های بورسی فعال در صنعت مذکور، در مقایسه با عملکرد فروش و در شرایط اقتصادی کشور، چندان مناسب نبوده است.
نرخ فروش عامل اصلی رشد فروش نبود
نکته قابل‌توجه این است که قیمت پرفروش‌‌‌ترین محصولات مربوط به ماشینآلات الکتریکی در 6ماه سال‌جاری رقم بالایی نبوده است و غیر از نرخ فروش ترانسفورماتور فوق توزیع و نرخ فروش انواع ترانس‌‌‌های اندازه‌گیری جریان و ولتاژ، سایر محصولات پرفروش شرکت‌ها رشد زیادی را تجربه نکرده‌اند. دو محصول یادشده به ترتیب مربوط به نمادهای معاملاتی «بترانس» و «بنیرو» بودند و رشد نرخ 77درصدی و 46درصدی را تجربه کردهاند. اما همان‌طور که گفته شد، پرفروش‌‌‌ترین محصولات نمادهای «بسویچ»، «بشهاب» و «بموتو» به ترتیب به میزان 20درصد، 10درصد و 10درصد رشد نرخ فروش داشته‌‌‌اند. با این اوصاف، قابل ذکر است که قیمت کالاهای مهم شرکت‌های ماشینآلات برقی حاضر در بورس، افزایش چندانی نداشته است. این مطلب نشان‌دهنده این است که رشد فروش یادشده ناشی از افزایش قیمت نبوده است. بنابراین، ظرفیت تولیدی صنعت مذکور حمایت بیشتری از رشد فروش داشته است.
