آمار و ارقام مربوط به عملکرد شرکت‌های فعال در زمینه محصولات شیشهای طی دوره ۱۰ساله بررسی شد
صنعت شیشه از پشت پنجره
در واقع، محصولات مرتبط با شیشه به کالاها و وسایلی تبدیل شدهاند که دیگر نمی‌‌‌توان از آنها استفاده نکرد. علاوه بر اماکن مسکونی و غیر‌مسکونی، این نوع کالاها در وسایل دیگری نیز مورد استفاده قرار گرفته‌اند. به‌طور مثال، در ساخت خودرو و ماشین‌‌‌آلات مختلف از محصولات مرتبط با شیشه به‌طور گسترده استفاده می‌شود.
شیشه، یک جامد اریخت یا آمورف است که کاربردهای وسیع علمی، فنی و زینتی دارد؛ از جمله در قاب پنجره‌‌‌ها، صنایع اپتیک و الکترونیک نوری از آن استفاده شده است. در اصطلاحات علمی و در علم فیزیک، جامد اریخت یا آمورف، جامدی است که اجزای تشکیل‌‌‌دهنده در آن برخلاف جامد بلورین دارای نظم بلندبرد نبوده و فقط نظم کوتاه‌‌‌برد دارند. مانند تمام واژه‌‌‌های موجود در جهان، هریک از واژگان در جغرافیای فلسفی و فرهنگی مختص خود معنای متفاوتی دارند. به عبارت دیگر، هریک از مفاهیم موجود، در چارچوب و ساختار باستانی مرتبط با خود ساخته و پرداخته شدهاند.
به جهت آنکه مطالب گفته‌شده کمی واضح‌‌‌تر شود، می‌‌‌توان گفت هر کالایی در کاربردهای مختلف، ممکن است معانی مختلفی نیز داشته باشد؛ به‌خصوص آنکه از منظر کارکردی و رفتاری، این موضوع بررسی شده باشد.
به‌طور مثال، پوشیدن کاپشن و لباس‌‌‌های ضخیم در جغرافیای خاص و مربوط به خود، می‌‌‌تواند مفهوم خاصی داشته باشد. در فضای عمومی، پوشیدن کاپشن در محیط و اقلیم سرد، رفتاری عاقلانه به نظر می‌‌‌رسد؛ اما همین رفتار در محیط و اقلیم گرم رفتاری غیرعقلانی محسوب می‌شود.
بنابراین، یکی از بهترین راه‌‌‌های شناخت هر کالایی، توجه به کارکرد آن خواهد بود. بیان مطلب مذکور در مورد محصولات مرتبط با شیشه از اهمیت ویژه‌‌‌ای برخوردار است؛ چرا که محصولات مرتبط با تولید شیشه به نوعی از اختراعات باستانی انسان شمرده شده و در طول تاریخ توسط هر یک از قبایل و در جغرافیاهای مختلف تکامل یافته است. این قضیه به این جهت لازم به ذکر بود که ارزش‌‌‌گذاری و در نتیجه، قیمت‌گذاری محصولات مرتبط با شیشه در هر کشور و در هر منطقه‌‌‌ای تحت‌تاثیر شرایط متنوعی قرار داشته است.
با این تفاسیر می‌‌‌توان گفت که صنعت شیشه در هر کشوری اوضاع مختص به خود را داشته و از منظر قیمت‌گذاری و اقتصادی، تفاوت به‌نسبت زیادی هم با یکدیگر دارند.
امید به فروش و تداوم در صعود
صنعت شیشه در ایران، از نظر فروش روند امیدوارکننده‌‌‌ای داشته است. آمار مربوط به فروش صنعت شیشه در ایران، از آخر سال 1392 تا آخر سال 1401 برای شرکت‌های فعال بورسی بررسی شد. در بازه زمانی مذکور، شرایط درآمدی و فروش این صنعت پیش از سال 1396 و بعد از آن، روند رشد بسیار متفاوتی داشته؛ به طوری که میانگین رشد فروش از سال 1392 تا پایان سال 1396 به میزان 7درصد بوده است.
این در حالی است که میانگین رشد فروش از آخر سال 1397 تا پایان سال 1401 به میزان 69درصد ثبت شده است. در واقع، در دو بازه زمانی که مقایسه شد،
اختلاف 62 واحد درصدی در رشد فروش وجود دارد و اختلاف چشمگیری مشاهده می‌شود.
رشد درآمد و فروش صنعت شیشه در سال 1393 نسبت به سال پیش از آن، 5درصد بود که در سال 1394 این شاخص به 18درصد رسید. اما این میزان افزایش، دوام زیادی نداشت و در سال 1395 رشد فروش بسیار اندک و به میزان یک‌هزارم‌درصد بود.
به این منوال در سال 1396 نیز رشد درآمد به اندازه 4درصد ثبت شد. همان‌طور که ذکر شد، سال 96، نقطه عطفی برای رشد فروش صنعت شیشه بوده است.
در پایان سال 1397 به نسبت آخر سال 1396، رشد فروش افزایش شدیدی داشت و به میزان 51درصد رسید. در سال 1398 نیز رشد درآمدی صنعت به 86درصد رسید و این سال، نقطه اوجی برای رشد فروش شیشه بود.
به این جهت بالاترین رقم برای همین سال ثبت شد. در سال‌های 1399، 1400 و 1401 نیز رشد درآمدی از 60درصد پایین‌‌‌تر نرفت.
در این راستا، شاخص مذکور در سال 99 به‌میزان 68 درصد محقق شد. در ادامه طی سال‌های 1400 و 1401 رقم رشد فروش، به‌ترتیب به 60 و 79درصد رسید. در مجموع می‌‌‌توان ادعا کرد رشد پایدار شدیدی در این صنعت وجود داشته است.
قیمت محصولات مرتبط با شیشه در بازار چند است؟
در خصوص نرخ فروش، در پنج‌ماه منتهی به آخر مرداد سال 1402، افزایش به‌نسبت معقولی وجود داشت. به همین جهت، عدم‌افزایش چشمگیر در نرخ فروش موجب شد تا روند درآمد و فروش به تولید فروش وابسته باشد. به عبارت دیگر، رشد فروش و درآمد مذکور در بخش پیشین، بیشتر منوط به رشد تولید بوده است تا اینکه تحت‌تاثیر افزایش قیمت محصولات قرار گرفته باشد. این قضیه از طریق واکاوای آمار و ارقام مربوط به رشد نرخ فروش محصولات مربوط به هریک از شرکت‌ها بیشتر روشن خواهد شد. در شرکت‌های حاضر در بورس شیشه، این بررسی صورت گرفته است. اطلاعات موجود نشان داد، نرخ فروش برای بطری‌‌‌های غیردارویی به‌عنوان پرفروش‌‌‌ترین محصول نماد «کرازی»، از آخر اسفند 1401 تا آخر مرداد 1402 به میزان 31درصد بوده است. در همین چارچوب، نرخ فروش شیشه‌‌‌های ایمنی برای نماد «کساپا» در بازه زمانی مذکور، به میزان 18درصد ثبت شد. البته این رقم رشد قیمتی، با توجه به تورم موجود در بازارهای کشور، افزایش قابل‌‌‌توجهی نبوده است. از طرف دیگر، کاهش قیمت در مدت زمان یادشده به میزان منفی یک‌درصد ثبت شد. انواع ظروف شیشهای که پرفروش‌‌‌ترین محصولات نماد «کهمدا» بودند، در پنج‌ماه یادشده کاهش قیمت یک‌درصدی داشته‌‌‌اند. با وجود جزئیات بیان‌شده، بالاترین قیمت مربوط به بطری سبک با 46درصد افزایش قیمت برای نماد «کگاز» بود. همچنین نرخ فروش شیشه‌‌‌های اتومبیلی برای نماد «کقزوی» در این بازه زمانی به میزان 44درصد محاسبه شد. این میزان از رشد مذکور، بعد از بطری سبک برای نماد «کگاز»، بیشترین افزایش قیمت را داشته است.
نیمنگاهی به تولید صنعت شیشه
از منظر تولیدی، سهم‌‌‌های حاضر در صنعت شیشه، اوضاع متفاوتی داشته‌‌‌اند. در یک‌سال گذشته، تغییرات مختلفی در این شرکت‌ها رخ داده است. میزان تولید دو نماد «کرازی» و «کقزوی» طی آخر سال 1400 تا آخر 1401 به ترتیب 7 و 8 درصد کاهش داشته است. این دو سهم یادشده، ضعیف‌‌‌ترین عملکرد را از جنبه تغییرات تولید در یک‌سال مذکور داشته‌‌‌اند. در مقابل، نماد «کهمدا» بالاترین رشد تولید را در بازه زمانی مذکور دارا بوده است. اختلاف تولید آخر سال 1400 تا 1401 در «کهمدا» به میزان 39درصد بود. همین‌طور تغییرات تولید در مدت مذکور، در دو شرکت «کساپا» و «کگاز» به ترتیب 17درصد و 21درصد ثبت شد.
اختلاف سودآوری میان شرکت‌ها
صنعت شیشه از نظر سودآوری، روند خاصی داشته است. به این جهت، حاشیه سودهای ناخالص، عملیاتی و خالص نمادهای صنعت شیشه بررسی شد. به‌صورت کلی، بالاترین حاشیه سود ناخالص مربوط به نماد «کهمدا» بود. میانگین حاشیه سود «کهمدا» از سال 1392 تا 1401، به میزان 81/ 50درصد محاسبه شد. البته از این جهت و در شرایط گفته‌شده، حاشیه سود ناخالص سهم «کرازی» به میزان 90/ 47درصد بوده است. پایین‌‌‌ترین حاشیه سود خالص نیز مربوط به نماد «کقزوی» با 62/ 25درصد بود.
در بازه زمانی بررسی‌شده، بیشترین حاشیه سود عملیاتی و خالص هم برای نمادهای «کرازی» و «کهمدا» ثبت شد. بنابراین حاشیه سودهای عملیاتی و خالص به ترتیب برای نمادهای «کهمدا» و «کرازی» با مقادیر 10/ 48درصد و 27/ 50درصد نشان داده شد.
با این اوصاف، می‌‌‌توان ادعا کرد که نمادهای «کرازی» و «کهمدا» در بازه زمانی بررسی‌شده، بهترین عملکرد را از جهت سودآوری داشته‌‌‌اند. اما پایین‌‌‌ترین حاشیه سودهای عملیاتی و خالص به ترتیب برای سهم‌‌‌های «کساپا» و «کقزوی» محاسبه شد. در این راستا، حاشیه سودهای عملیاتی و خالص برای نمادهای «کساپا» و «کقزوی» به نوبت با ارقام مثبت 78/ 1درصد و منفی 61/ 3درصد وجود داشت.
چشم‌‌‌انداز سوددهی و سودآوری از یک‌منظر
بررسی و تحلیل وضعیت سوددهی و سودآوری صنعت شیشه نشاندهنده اختلاف حاشیه سودها میان سهم‌‌‌های موجود در این صنعت است. بنابراین بهتر است سایر شاخص‌‌‌های سودآوری نیز بررسی شوند؛ به‌خصوص آنکه صرفه اقتصادی شرکت‌ها و صنایع مختلف همواره به مبحث سود و درآمد آنها وابستگی شدیدی دارد. در واقع شاخص‌‌‌های ارزندگی سهام باید یا جدیت مورد واکاوی قرار گیرند.
شاخصP/ E یکی از موارد مرتبط با مبحث سودآوری است. شاخص P/ E یا نسبت قیمت به سود، دید کلی و امکان درآمدی و سودآوری سهم‌‌‌ها و صنعتها را آشکار می‌کند. البته این شاخص به‌تنهایی نمی‌‌‌تواند مرجع و منبعی برای پیش‌بینی و تصمیم‌گیری برای آینده سهام باشد. با وجود این، کماکان در پازل تحلیل‌‌‌های مالی، نسبت قیمت به سود جایگاه ویژه و مهمی دارد.
به این جهت، بررسی شاخص P/ E برای شرکت‌های فعال در صنعت شیشه اطلاعات مفیدی را به اشتراک خواهد گذاشت. در میان شرکت‌های حاضر در بورس شیشه، «کساپا» بیشترین شاخص P/ E را دارا بوده است.
هرچه این شاخص رقم بالاتری داشته باشد، نشاندهنده اوضاع نامطلوب آن سهم است. به‌عبارت دیگر، زمانی که قیمت یک سهم نسبت به سوددهی رقم بالایی باشد، از منظری نشاندهنده عملکرد ضعیف و نامناسب بودن شرایط برای افزایش سوددهی سهم مورد نظر است. بعد از نماد «کساپا»، بیشترین نسبت قیمت به سود در صنعت شیشه مربوط به «کگاز» است و شاخص P/ E این شرکت 5/ 21 بوده است. صرف‌نظر از اینکه میان این دو رقم اختلاف زیادی وجود داشته، «کگاز» از این جهت شرایط چندان مطلوبی نداشته است. این در حالی است که شاخص P/ E سایر نمادهای حاضر در بورس شیشه رقم پایین‌‌‌تری بوده است.
به این ترتیب این معیار مهم برای نماد «کرازی» به میزان 2/ 9 ثبت شد. از طرف دیگر P/ E «کقزوی» نیز 7/ 6 بوده است. این رقم نسبت به سایر سهام صنعت شیشه اوضاع بهتری را به نمایش گذاشت.
همچنین، پایین‌‌‌ترین رقم برای شاخص یادشده به میزان 2/ 6درصد برای «کهمدا» گزارش شد. بنابراین دو نماد «کهمدا» و «کقزوی» با اندکی اختلاف پایین‌‌‌ترین P/ E را ثبت کرده‌اند.
