«دنیای‌اقتصاد» یکی از شرکت‌های معدنی بورس را بررسی می‌کند
سیر نزولی حاشیه سود «کدما»
شرکت معدنی دماوند در تاریخ 23/ 01/ 1362 به صورت شرکت سهامی‌خاص تاسیس شد و در همان تاریخ در اداره ثبت شرکت‌‌‌ها به ثبت رسید. نام این شرکت در سال 1368 از پوکه معدنی دماوند به شرکت معدنی دماوند تغییر یافت. شرکت معدنی دماوند در سال 1378 از شرکت سهامی‌خاص به سهامی‌عام تبدیل و در اواخر همان سال در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شد. فعالیت اصلی این شرکت، اکتشاف و بهرهبرداری از معدن تراورتن زنجان و کارخانه و معدن سرب دونا در جاده چالوس است.
شرکت معدنی دماوند دارای 38سال سابقه فعالیت در زمینه معدن است. فعالیت‌‌‌های معدنی این شرکت به‌طور خلاصه شامل مواد معدنی طبقه‌یک (سنگ آهک، پوکه معدنی، سنگ لاشه و سنگهای ساختمانی) و طبقه دو مثل آهن و سرب است. چندرشته‌‌‌ای‌بودن فعالیت‌‌‌های شرکت و تنوع محصولات باعث شده است تا جایگاه «کدما» در صنعت بهبود یابد. همچنین فعالیت شرکت در چند معدن باعث شده است تا توان شرکت برای مقابله با چالش‌‌‌‌‌‌های اقتصادی افزایش یابد. اجرای طرح‌‌‌های توسعه‌‌‌ای در معادن نیز موجب شده است تا بهره‌‌‌وری و ظرفیت تولید افزایش قابل‌توجهی داشته باشد. یکی از پروژه‌‌‌هایی که در سال 1401 اجرا شده، اکتشاف معدن سرب دونا برای شناسایی ذخایر جدید و توسعه این معدن بوده، همچنین تکمیل سوله‌‌‌های نیمه‌‌‌کاره کارخانه سرب دونا در دستور کار قرار گرفته است.
همچنین این شرکت طی سال‌جاری، اقدام به تکمیل کارخانه تولید شمش سرب در تاکستان کرده و مطالعات اکتشافی مقدماتی در معدن اژدهاتو با هدف اکتشاف آهن نیز طی یک‌سال اخیر انجام شده است. راه‌‌‌اندازی باسکول در معدن تراورتن، انجام مطالعات زمین‌‌‌شناسی برای شناسایی ذخایر بور و توسعه شرکت از طریق مشارکت در مزایده‌‌‌های وزارت صمت، دیگر برنامه‌‌‌های شرکت معدنی دماوند در راستای توسعه بوده است. با توجه به میزان تولید و فروش شرکت‌های فعال در حوزه کنسانتره سرب، تولید شرکت معدنی دماوند در رتبه سوم این صنعت قرار دارد و میزان تولید و فروش این شرکت در 9ماه سال، به ترتیب برابر با 464 و 738تن است. روند کلی تولید و فروش «کدما» طی 20سال اخیر صعودی بوده و با وجود افت و خیزهای فراوان، از میانگین تولید 300تن در سال‌های 1381 تا 1389 به 770تن در 10سال اخیر رسیده است.
ریسک‌‌‌های مرتبط با شرکت
رکود بازار مسکن و ساخت‌وساز یکی از ریسک‌‌‌هایی است که متوجه شرکت معدنی دماوند بوده است؛ به‌خصوص اینکه محصول تراورتن در صنعت ساختمان کاربرد فراوانی دارد. در صورتی که بازار ساخت‌وساز و مسکن رونق یابد، فرصت‌‌‌های خوبی برای بازار فروش محصولات شرکت، به‌خصوص تراورتن پدید خواهد آمد. همچنین تغییر سیاست‌‌‌های ارزی و نوسان شدید نرخ ارز موجب می‌شود تا درآمدهای شرکت معدنی دماوند تحت‌الشعاع قرار گیرد و نوسان داشته باشد؛ چرا که نرخ‌های جهانی و نرخ ارز به‌طور مستقیم بر نرخ فروش محصولات، به‌خصوص محصولاتی نظیر کنسانتره سرب اثرگذار خواهد بود. مشکلات زیست‌محیطی نیز از موانعی است که تولید و فروش و به تبع آن، صادرات محصولات شرکت را با مشکلاتی مواجه خواهد کرد. تحریم‌‌‌ها و فشارهای بین‌المللی هم بر امر توسعه معادن و استفاده از ماشین‌آلات و خریداری آنها اثرگذار است. از طرفی سیاست‌‌‌ها و دخالت‌‌‌های دولتی موجب می‌شود تا فرآیند صادرات و فروش محصولات با مشکلاتی مواجه شود.
صدور بخشنامه‌‌‌های متعدد در خصوص صادرات، یکی از ریسک‌‌‌هایی است که این صنعت و شرکت را با تهدیدهایی همراه کرده است. یکی دیگر از ریسک‌‌‌های شرکت، مخاطراتی است که بر نرخ فروش شرکت اثر گذاشته و موجب می‌شود تا نرخ فروش شرکت بالاتر از حد انتظارات باشد. نوسانات قیمت‌های جهانی در LME و همچنین تورم می‌‌‌تواند نرخ فروش را تحت‌تاثیر قرار دهد. همچنین افزایش قابل‌توجه نرخ حامل‌‌‌های انرژی در سال‌جاری و احتمالا در سال آینده می‌‌‌تواند نرخ محصولات را با نوساناتی همراه کند.
با توجه به اینکه رقبای جدید در این صنعت، رو به رشد و مصرف سرب در صنایع مختلف به‌خصوص ساخت خودروهای هیبریدی رو به افزایش است، تعیین نرخ و کیفیت محصولات در رقابت‌پذیری شرکت در صنعت تاثیر زیادی دارد. قرار گرفتن معدن در ناحیه سردسیر انجام فعالیت‌‌‌های اکتشافی را در 6ماه دوم سال سخت‌‌‌تر کرده و این امر عدم‌قطعیت در انتقال محصولات برای تامین واحد تولیدی را در پی دارد. افزایش تحریم‌‌‌های بین‌المللی هم موجب می‌شود تا تجارت برخی از شرکت‌های محافظه‌‌‌کار خارجی با «کدما» سخت‌‌‌تر شود و ریسک نقدینگی و وصول مطالبات افزایش یابد.
تورم سالانه و افزایش سطح عمومی قیمت‌ها نیز هزینه‌‌‌های سربار، انرژی و هزینه‌‌‌های عمومی و اداری شرکت را با رشد قابل‌توجهی همراه خواهد کرد. از طرفی، اعمال 12درصد تعرفه صادرات کنسانتره و سرب توسط ورازت صمت و افزایش نرخ مبنای محاسبه بهای ارزی به‌منظور محاسبه عوارض صادرات کالا از نیمه دوم سال 98 شرکت را با ریسک افزایش هزینه و مالیات بر درآمدهای صادرات مواجه کرده است.
معادن شرکت
شرکت معدنی دماوند در حال حاضر دارای دومعدن فعال در سطح کشور است که معدن اژدهاتو در استان زنجان و معدن سرب دونا در استان مازندران واقع است. در معدن اژدهاتو، دو محصول تراورتن و لاشه تراورتن تولید می‌شود. از معدن دونا نیز کنسانتره سرب تهیه می‌شود. معدن سرب دونا به مساحت 40کیلومترمربع در البرز مرکزی واقع شده و یکی از قدیمی‌‌‌ترین معادن ایران است و در ارتفاع بیش از 3هزار متر از سطح دریا در شمال گسل تراستی کندوان قرار دارد. سنگ میزبان، کانساردولومیت‌‌‌های سازند الیکا با سن‌تریاس است. کانی‌‌‌سازی در دیگر معادن منطقه نیز به طور ضعیف انجام شده است. از سال 1398 مطالعات اکتشافی در دست انجام است و با اتمام عملیات اکتشافی می‌‌‌توان نسبت به تمدید پروانه بهرهبرداری اقدام کرد.
کارخانه سرب دونا در سال 1348 تاسیس شد. این کارخانه به دلیل فرسودگی و مستهلک‌بودن تجهیزات و ماشین‌آلات باعث هدررفت و خروج میزان قابل‌توجهی از مواد معدنی از خط تولید به سد باطله و کاهش میزان تولید سالانه می‌شود. عملیات اورهال و بازسازی در سال 1400 انجام شد که از اردیبهشت‌ماه سال 1400 به بعد از راه‌‌‌اندازی خط فلوتاسیون چینی، عملیات بازسازی خط‌یک شروع و با خرید سلول‌‌‌های بزرگ طرح سالا جایگزین سلول‌‌‌های قدیمی خط رومانی شد.
معدن اژدهاتو هم در 14کیلومتری جنوب زنجان واقع شده است. استخراج از معدن اژدهاتو، مطابق روش استخراج سنگهای تزئینی با استفاده از دستگاه سیم برش و به صورت پلکانی انجام می‌شود. معادن تراورتن دارای سه‌جبهه کار استخراجی، شمالی، میانی و جنوبی است که در حال حاضر بخش میانی و شمالی آن فعال است و فعالیت در جبهه کار جنوبی به مطالعات اکتشافی بیشتر نیاز دارد.
روند تولید شرکت
روند تولید محصول تراورتن نیز حاکی از آن است که میزان تولید این محصول رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده، به طوری که تولید این محصول از 15هزار تن در سال 1397 به 71هزار تن در سال 1400 رسیده است. شرکت در 9ماه سال جاری، 22هزار و 600تن از این محصول را تولید و پیش‌بینی کرده است که حدود 12هزار تن تراورتن دیگر را به تولید برساند. با این حال، احتمالا میزان تولید تراورتن شرکت در سال 1401، به 34هزار و 500تن برسد. در سال آینده هم میزان تولید شرکت تغییر نخواهد کرد. میزان تولید لاشه تراورتن نیز در 9ماه ابتدایی سال، 42هزار تن بوده که تا پایان سال 1401 به 53هزار تن خواهد رسید.
میزان تولید کنسانتره، از 750تن در سال 1397 به هزار و 100تن در سال 1399 افزایش یافته است. همچنین میزان تولید این محصول در سال 1400 به 928تن کاهش یافت. با وجود تولید 464تن از کنسانتره سرب در 9ماه سال‌جاری، شرکت پیش‌بینی کرده است که میزان تولید این محصول در سه‌ماه پایانی سال به 150تن برسد و مجموع تولید را تا پایان سال 1401 به سطح 614تن برساند که نسبت به سال 1400 بازهم روند تولید کاهشی خواهد شد. با وجود اینکه شرکت ادعا کرده است روند تولید کنسانتره سرب در سال آینده بهبود یافته و کمی رشد خواهد کرد، تولید این محصول برای سال آینده ثابت در نظر گرفته شده است. همچنین با انتشار گزارش 10ماهه، میزان تولید کنسانتره شرکت به 506تن رسیده که 76درصد از بودجه سالانه شرکت را پوشش داده است.
نرخ کنسانتره سرب
یکی از عواملی که بر نرخ فروش محصولات اثرگذار است، نرخ جهانی سرب است و با توجه به رکود حاکم بر اقتصاد جهانی، به نظر نمی‌‌‌رسد، نرخ این محصولات در سال آینده با افزایش چندانی همراه باشد. افزایش نرخ ریالی محصولات نیز با توجه به تغییرات نرخ دلار تعیین شده و می‌‌‌تواند اثر رکود بازارهای جهانی را تا حدودی خنثی کند. اما هزینه‌‌‌های شرکت مانع خواهد شد که سود‌سازی با رشد خوبی همراه شود. نرخ کنسانتره سرب براساس نرخ جهانی هزار و 600دلار به ازای هر تن مفروض شده است و پیش‌بینی می‌شود در سال آینده نیز به‌طور میانگین نرخ این محصول کاهش قابل‌توجهی نیابد. نرخ دلار نیز برای سال آینده، 35هزار تومان در نظر گرفته شده است.
در صورتی که مفروضات فوق تحقق یابد، میزان درآمد عملیاتی شرکت در سال آینده به 54میلیارد تومان خواهد رسید. اگر میانگین نرخ دلار در سال آینده زیر 32تومان تثبیت شود، میزان درآمد شرکت به زیر 50میلیارد تومان خواهد رسید. همچنین با افزایش نرخ دلار به بالای سطح 35هزار تومان و تثبیت در نرخ 38هزار تومان، درآمد شرکت نیز به بالای 60میلیارد تومان افزایش خواهد یافت. همچنین مجموع درآمد عملیاتی شرکت در 10ماهه سال، نزدیک به 40میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل با تغییر چندانی همراه نبوده است. شرکت طی این 10ماه توانسته است، 86درصد از بودجه سالانه خود را به لحاظ درآمدی محقق کند. در صورتی که نرخ دلار سال آینده ثبات نسبی خود را حفظ کند و افزایش چندانی نیابد، میزان رشد درآمدی شرکت نیز قابل‌توجه نخواهد بود.
بهای تمامشده
ساختار بهای تمامشده نشان می‌دهد که عمده هزینه‌‌‌های شرکت را سربار تولید تشکیل داده و مواد اولیه سهم اندکی در بهای تمامشده دارد. مهم‌ترین ماده اولیه شرکت امیل اگزانتات است. شرکت ادعا کرده است، در صورت افزایش عیار مواد معدنی استخراج‌شده، نرخ مواد اولیه به‌خصوص مواد شیمیایی نیز کاهش خواهد یافت. اما در حال حاضر این سناریو مطرح نبوده و پیش‌بینی می‌شود نرخ مواد اولیه به طور متوسط 40درصد افزایش یابد.
سود هر سهم
با تحقق مفروضاتی که به آنها اشاره شد، سود هر سهم شرکت در سال آینده 75ریال خواهد شد. در صورتی که نرخ دلار در سال آینده به طور متوسط بالای 35هزار تومان تثبیت شود، سود هر سهم نیز از 100ریال عبور کرده و می‌‌‌تواند ارقام بالاتری را به خود ببیند. همچنین با فرض تحقق افزایش بیش از 40درصدی نرخ مواد اولیه با قیمت دلار 35هزار تومان، سود هر سهم نیز به مراتب با کاهش مواجه خواهد شد. حاشیه سود ناخالص شرکت که در چهارسال اخیر، روند کاهشی داشته، با تداوم شرایط ذکرشده در خصوص معادن، حاشیه سود ناخالص نیز به روش نزولی خود ادامه خواهد داد. به طوری که پیش‌بینی می‌شود، حاشیه سود ناخالص شرکت تا پایان سال 1401 به 33درصد برسد و در سال 1402، عدد 28درصد را به ثبت برساند.
