«دنیای اقتصاد» وضعیت شرکت پارس‌دارو را بررسی کرد
سرمایه‌گذاری‌های سود‌آور «دپارس»
فعالیت شرکت
موضوع فعالیت اصلی شرکت عبارت است از تولید و فروش دارو‌های شیمیایی و گیاهی و همچنین مواد اولیه دارویی، شیمیایی، آرایشی، بهداشتی و... . تولیدات شرکت غالبا به شکل داخلی به فروش می‌رسند. بیشترین مبلغ فروش پارس‌دارو شامل قرص و کپسول و کرم‌درمانی است که به‌ترتیب 73درصد و 24درصد از درآمد شرکت را محقق می‌کنند. مشتریان اصلی این شرکت پخش هجرت، گروه دارویی تامین و داروسازی فارابی هستند. درآمد «دپارس» طی چهارسال گذشته توانسته است روند رو به رشد و باثباتی را طی کند. اما باید توجه کرد که رشد درآمدی ناشی از رشد میزان تولید شرکت بوده یا تنها توانسته است از رشد نرخ‌ها در بازار بهره ببرد؟
میزان فروش شرکت در چهار سال گذشته به‌ترتیب برابر با 170میلیارد تومان، 290میلیارد تومان، 432میلیارد تومان و 580میلیارد تومان بوده است. بنابراین شرکت در این سال‌ها رشدی درحدود 70درصد، 49درصد و 34درصد را تجربه کرده است. بررسی میزان فروش شرکت نشان می‌دهد که این آمار طی چهارسال اخیر به‌طور کلی روند صعودی داشته است، اما در برخی سال‌ها شاهد افت نسبت به سال قبل‌‌‌تر بودیم. میزان فروش شرکت در چهارسال گذشته به ترتیب برابر با یک‌میلیون و 571هزار عدد، یک‌میلیون و 736هزار عدد، 2میلیون و 114هزار عدد و یک‌میلیون و 966هزار عدد و رشد سالانه آن معادل 11 درصد، 22درصد و منفی 7درصد بوده است.
روند ورود و خروج تولیدات به انبار در شرکت‌های مختلف ناشی از دیدگاه آینده‌‌‌نگر آن شرکت است. به‌عنوان مثال در شرکت‌هایی که پیش‌بینی می‌کنند نرخ فروش در سال‌های آینده رشد خواهد کرد، نسبت به تعویق فروش تمایل پیدا می‌کنند و این دست محصولات را در انبار ذخیره کرده و در آینده دست به فروش می‌‌‌زنند. بررسی خالص ورود محصولات به انبار «دپارس» حاکی از آن است که طی چهارسال گذشته تنها در سال‌های 1397 و 1400 خالص ورود محصولات به انبار دیده شده و در دیگر سال‌ها خالص ورود یا خروج محسوسی به انبار شرکت رخ نداده است. یکی از ارقام مهم در شرکت‌های تولیدی روند سودهای ناخالص، عملیاتی و خالص است. برای آنکه متوجه شویم شرکت در حال بهبود عملیات خود است، باید پیگیر تغییرات سود ناخالص باشیم؛ زیرا اگر فروش در حال رشد باشد و به تبع آن سودآوری شرکت بهتر شود، اولین سودی که از این بهبود اثر می‌پذیرد، سود ناخالص است.
بررسی سود ناخالص «دپارس» نشان می‌دهد که این شاخص طی چهارسال گذشته همواره روند صعودی را به ثبت رسانده است. میزان سود ناخالص در چهارسال برابر با 78میلیارد تومان، 142میلیارد تومان، 226میلیارد تومان و 287میلیارد تومان بوده که بیانگر رشد 83درصدی، 59درصدی و 27درصدی است. از طرف دیگر سود عملیاتی شرکت توانسته است روند صعودی را به نمایش بگذارد. میزان این سود در چهارسال اخیر برابر با 117میلیارد تومان، 120میلیارد تومان، 206میلیارد تومان و 239میلیارد تومان بوده است. اما سود خالص شرکت نوسانات زیادی داشته، به نحوی که در سال 1398 رشد 292درصدی را نسبت به سال 1397 به ثبت رسانده و پس از آن یک‌‌درصد رشد در سال 1399 و 7درصد افت را در سال 1400 تجربه کرده است.
نکته قابل‌توجه درباره سود خالص «دپارس» این است که میزان آن در سال‌های 1398، 1399 و 1400 به دلیل رشد قابل‌توجه درآمدهای سرمایه‌گذاری بیشتر از دو سود دیگر شرکت بوده است. بررسیها حاکی از آن است که درآمدهایی از این جنس در شرکت‌هایی ممکن است تکرارپذیر نباشند. اما با توجه به اینکه در «دپارس» این درآمد به وسیله سود سهام شرکت‌های فرعی تامین می‌شود، به نظر می‌رسد که بتواند تکرارپذیر باشد.
نسبت سهامداران شرکت
سهامداران پارس‌دارو شامل شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تامین، موسسه صندوق بیمه و اجتماعی روستاییان و عشایر، شرکت داروپخش، شرکت گروه مالی شهر، شرکت سرمایه‌گذاری تدبیرگران آتیه ایرانیان و صندوق سرمایه‌گذاری مشترک امید توسعه هستند که به ترتیب 4/ 71درصد، 46/ 4درصد، 58/ 3درصد، 43/ 2درصد، 71/ 1درصد و 66/ 1درصد از سهم شرکت را در اختیار دارند. همچنین مقدار شناوری سهام شرکت برابر با 24درصد است.
تحلیل سود سال آینده
بررسیها نشان می‌دهد که فروش شرکت «دپارس» بیشتر مربوط به دو محصول تولیدی است؛ زیرا این دو محصول بیش از 97درصد تمام محصولات تولیدی شرکت را شامل می‌شوند. در تحلیل سود سال آینده شرکت اگر بتوان مفروضات اثر‌گذار بر فروش و سود شرکت را به‌خوبی تخمین زد، می‌توان سود منطقی برای آن متصور شد. همان‌طور که گفته شد، مهم‌ترین متغیر‌های اثر‌گذار بر فروش شرکت‌ها نرخ محصولات کلیدی شرکت است. نرخ مواد اولیه هم تاثیر بسزایی بر بهای تمام‌شده و در نتیجه سود شرکت دارد. در «دپارس» مهم‌ترین محصولات عبارتند از قرص و کپسول و کرم‌درمانی که نرخ پیش‌بینی‌شده برای سال آینده آنها به ترتیب برابر با 400هزار تومان و 10میلیون و 500هزار تومان برای هر هزار عدد محصول در نظر گرفته شده است. همچنین نرخ ماده اولیه شرکت برابر با 2میلیون و 187هزار تومان به‌ازای هر تن برآورد شده است. از دیگر نرخ‌ها می‌توان به افزایش حقوق، تورم، حمل‌ونقل و دلار اشاره کرد. این چهارنرخ به ترتیب برابر با 40درصد، 40درصد، 35درصد و 28هزار و 500تومان در نظر گرفته شده است. با توجه به این مفروضات فروش سال 1401 «دپارس» برابر با هزار و 43میلیارد تومان خواهد بود. از این میزان فروش حدود 482میلیارد تومان سود ناخالص و 440میلیارد تومان سود عملیاتی ساخته خواهد شد.
به‌منظور پیش‌بینی سود خالص باید برآوردی از درآمد سرمایه‌گذاری شرکت داشت؛ زیرا این درآمد تاثیر قابل‌توجهی بر سود خالص شرکت دارد. با بررسی پرتفوی شرکت و تحلیل سهم‌های آن، درآمد سرمایه‌گذاری برابر با 200میلیارد تومان برای سال 1401 پیش‌بینی می‌شود. در نتیجه سود خالص «دپارس» برابر با 475میلیارد تومان می‌شود. اگر سرمایه شرکت ثابت فرض شود، سود هر سهم آن معادل 500تومان خواهد شد. اگر قیمت سهم را 3هزار و 748تومان در نظر بگیریم، نسبت P/ E سهم «دپارس» برابر با 5/ 7واحد خواهد شد. با توجه به اینکه میانگین تاریخی این نسبت برای «دپارس» برابر با 9/ 6واحد است، در نتیجه مقدار تحلیلی از این میانگین بالاتر است. اما باید توجه کرد که این موضوع نمی‌تواند بیانگر گران‌بودن سهم باشد؛ زیرا ممکن است قیمت این نماد همچنان قابلیت رشد داشته باشد. با استفاده از جدول تحلیل حساسیت می‌توان اثر نوسان قیمت محصول اصلی شرکت به همراه مواد اولیه آن را بر سود هر سهم مشاهده کرد.
ریسکهای شرکت
یکی از ریسکهای اثر‌گذار بر فعالیت شرکت کمبود وجه نقد است. با توجه به اینکه وجود وجه نقد موجب هموار شدن مسیر تولید و فروش شرکت خواهد شد، بدون آن عملیات شرکت با مشکلات فراوانی روبه‌رو می‌شود. دلیل اصلی افت مقدار وجه نقد در «دپارس» عدم‌پرداخت مطالبات توسط شرکت‌های پخش و سود سهام در مهلت قانونی توسط شرکت‌های سرمایه‌پذیر است. به همین دلیل شرکت ناچار به گرفتن تسهیلات از بانک‌هاست. در نتیجه ریسک نرخ بهره نیز به ریسکهای شرکت افزوده می‌شود. این ریسک با توجه به اینکه نوسان نرخ بهره اثر مستقیمی بر هزینه فرصت پول می‌گذارد، شرکت برای تامین مالی عملیات خود یا اجرای طرح‌های توسعه کمتر به گرفتن وام رجوع می‌کند؛ زیرا افزایش هزینه مالی موجب کاهش سود خالص شرکت خواهد شد. همچنین افزایش نرخ بهره باعث می‌شود که شرکت به‌جای سرمایه‌گذاری در طرح‌های توسعه به سپرده‌گذاری در بانک‌ها روی آورد.
از آنجا که بخش قابل‌توجهی از مواد اولیه شرکت از خارج از کشور تامین می‌شود و فروش صادراتی شرکت بخش اندکی از مبلغ فروش آن را تشکیل می‌دهد، رشد نرخ ارز در برآیند موجب کاهش سودآوری شرکت می‌شود؛ زیرا رشد بهای تمام‌شده بیشتر از رشد درآمد شرکت است. علاوه بر نوسان نرخ دلار، تحریم‌ها از دیگر موضوعاتی است که موجب ایجاد اختلال در روند واردات مواد اولیه و صادرات تولیدات می‌شود.
