«دنیای اقتصاد» یکی از شرکت‌های نیروگاهی را بررسی می‌کند

سایه قیمت‌های دستوری بر سر «بمپنا»

دنياي اقتصاد-محمد غفوري : شرکت تولید برق عسلویه مپنا با هدف احداث، توسعه و بهره‌‌برداری از نیروگاه گازی عسلویه به ظرفیت ۹۴۲ مگاوات واقع در استان بوشهر تاسیس شد. این شرکت که اواخر مرداد ۱۳۸۴با سرمایه‌‌گذاری به روش ساخت، تملیک و بهره‌‌برداری ایجاد شد، هم‌‌اکنون بهره‌‌برداری از این نیروگاه را بر عهده دارد.

سهام شرکت تولید برق عسلویه مپنا که از نوع سهامی عام است، اسفند سال 1392 در بازار فرابورس ایران عرضه شد تا برای نخستین‌بار سهام متعلق به یک نیروگاه، در معرض فعالان بازار سرمایه قرار داده شود. بنا به آمار وزارت نیرو، نیروگاه عسلویه در سال 1393 با تولید 8/ 1درصد از برق تولیدی در سراسر کشور، رتبه اول تولید برق را در میان تمامی نیروگاه‌های گازی کشور عهده‌‌دار شد و متوسط آمادگی واحدهای نیروگاهی آن برای تولید برق از سال 1388 تاکنون بیش از 95 درصد بوده است. در طول سال‌های بهره‌‌برداری مداوم و فروش برق این نیروگاه به شرکت توانیر، تمامی تضامین قراردادی به‌‌ویژه «قابلیت دسترسی»  و «تست ظرفیت و نرخ حرارتی»  محقق شده و هم‌‌اکنون، اجرای طرح توسعه این نیروگاه به سیکل ترکیبی با هدف افزایش راندمان و افزایش ظرفیت شبکه به میزان 480 مگاوات با قرارداد بیع متقابل در دست اجراست. در حال حاضر شرکت جزو واحدهای تجاری فرعی شرکت گروه مپنا (سهامی عام) است. مرکز اصلی شرکت در تهران و نیروگاه درشهرستان عسلویه است. سهامداران این شرکت را با نماد «بمپنا» می‌‌شناسند و درحال‌‌حاضر در بازار دوم فرابورس دادوستد می‌شود. این نماد 7میلیارد و 700 میلیون برگه سهم دارد که آخرین قیمت آن490 تومان و ارزش بازاری آن معادل 3 هزار و 700 میلیارد تومان است. همچنین بازدهی این نماد نیز در یک ماه، سه ماه و یک‌‌سال اخیر به ترتیب منفی18، منفی42 و منفی10 درصد بوده که طی آخرین صورت مالی شرکت حاشیه سود ناخالص 62 درصد، حاشیه سود عملیاتی 62 درصد و حاشیه سود خالص 55 درصد است. سهام شناور بمپنا نیز در حال حاضر حدود7 درصد ثبت شده است.

موضوع فعالیت

موضوع فعالیت شرکت طبق ماده ۲ اساسنامه عبارت است از، احداث نیروگاه اعم از گازی، سیکل ترکیبی یا بخاری و بهره‌برداری از آن جهت تولید برق، خرید و فروش و صدور برق و همچنین کلیه فعالیت‌های تجاری که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم به تحقق اهداف شرکت منجر شود. نیروگاه عسلویه مشتمل بر ۶ واحد گازی بر اساس قرارداد منعقده با شرکت توانیر به صورت B.O.O در سال ۱۳۸۲ با سرمایه‌گذاری شرکت مپنا توسط این شرکت تاسیس شده است. طبق قرارداد مذکور در ابتدا شرکت توانیر و سپس از ابتدای سال ۱۳۹۵ شرکت برق حرارتی متعهد به خرید تضمینی برق تولیدی به مدت ۱۰ سال بوده‌اند. قرارداد مذکور در تاریخ 3/ 10/ 1396 خاتمه یافته است. نیروگاه مذکور از جمله نیروگاه‌های خصوصی (IPP) است. ظرفیت اسمی اولیه نیروگاه ۸۴۳ مگاوات بوده است که با توجه به ارتقای ظرفیت واحد‌ها طی سال‌های اخیر ظرفیت اسمی نیروگاه به 1114 مگاوات افزایش یافته است.

 سهامداران

سهامداران اصلی شرکت گروه مدیریت نیروگاهی ایرانیان (مپنا) شرکت گروه توسعه مالی مهر آیندگان  و صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت کاردان هستند.

چالش صنعت برق و ارزش جایگزینی در کشور

در تابستان 1400، کشور با مشکل تامین برق روبه‌رو شد. ظرفیت عملی کشور توان پوشش دادن ماکسیمم مصرف را می‌دهد ولی به دلیل معوقات شرکت‌ها از دولت، نیازمند تعمیرات اساسی هستند و مشکل نقدینگی مانع انجام آن شده است. عمده طلب شرکت‌ها، از دولت است و عدم وصول مطالبات، سرمایه‌گذاری در این صنعت را جذاب نکرده است. با توجه به آنچه در ادامه گزارش مورد بررسی قرار می‌گیرد، صنعت برق متعاقب سیاست‌های سرکوب قیمتی، کشش تداوم وضعیت فعلی را ندارد و سیاستگذاران چاره‌‌ای جز افزایش نرخ هرچند به کندی و آرام پیش روی خود نخواهند داشت، این وضعیت با وجود نامعلوم بودن زمان واقعی‌سازی نرخ‌ها، موجب رشد سود این صنعت می‌شود. شبکه برق ایران با ظرفیت نامی تقریبی 88 هزار مگاواتی تا پایان سال 1400 (بر اساس داده‌های تولید جهانی برق سال 2020، دوازدهمین کشور بزرگ تولید‌کننده الکتریسیته با سهم 2/ 1 درصدی) 332 تراوات ساعت از مجموع 26.823 تراوات ساعت انرژی جهانی را به خود اختصاص داده است. متاسفانه با وجود این پتانسیل که حاصل انجام ده‌ها میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است، صنعت برق در وضعیت اسفباری به سرمی‌برد. این امر از یک سو محصول تضاد منافع موجود در ارکان حاکمیتی این صنعت است؛ چرا که در ایران قیمت‌گذاری، تولید و عرضه بخش اصلی برق کشور در دست مجموعه وزارت نیرو قرار گرفته است. از سوی دیگر وضعیت فعلی محصول سیاست‌های نرخ‌گذاری برق کشور است؛ دولت‌ها طی سالیان اخیر با توجیه منطقی‌سازی نرخ برق بر اساس درآمد سرانه افراد، در کنار اعطای برق رایگان به برخی اماکن و نهادها، نرخ‌های فروش برق را به‌شدت سرکوب کرده‌‌اند. آیینه تمام نمای وضعیت موصوف را می‌توان در صورت‌های مالی توانیر مشاهده کرد؛ برای مثال در پایان سال 1399 بدهی و زیان انباشته این شرکت به ترتیب، 71 و 52 هزار میلیارد تومان بوده که در پایان سال 1400 بدهی توانیر با 18 درصد رشد به 84 همت رسیده است. در چنین شرایطی با وجود نیاز روزافزون به انرژی الکتریکی، با فرسودگی نیروگاه‌های موجود و عدم انگیزه در جهت سرمایه‌گذاری در بخش نیروگاهی مواجه هستیم. صنعت نیروگاهی به واسطه سرمایه‌گذاری ارزی جزو صنایع پرهزینه است. هزینه راه‌اندازی نیروگاه هر مگاوات ساعت به روش‌های مختلف است. مثلا هزینه راه‌اندازی یک نیروگاه سیکل ترکیبی 1000 مگاواتی 500.000 یورو‌، ترکیبی 400.000 یورو، بخار 800.000 یورو و نیروگاه بادی 850.000 یورو برآورد می‌شود. در این روش، ارزش جایگزینی نیروگاه به یورو محاسبه شده، سپس دارایی‌های جاری شرکت به آن اضافه و بدهی‌‌های شرکت از آن کسر شده است تا ارزش جایگزینی شرکت محاسبه شود.

تولید و فروش

شرکت بمپنا در حوزه احداث نیروگاه و بهره‌‌برداری ‌‌ جهت تولید، خریدوفروش و صدور برق درحال فعالیت است. این نیروگاه در قالب قرارداد ساخت، بهره‌‌برداری و تملیک بوده که از میزان کل فروش‌های صورت گرفته در سال گذشته حدود100 درصد داخلی بوده است. بمپنا تنها در سال گذشته 514 میلیارد تومان درآمد کسب کرد که نسبت به سال 1399 رشد 62 درصدی را نشان می‌دهد. این در حالی است که بهای تمام شده شرکت 90 درصد افزایش نسبت به سال 1399 داشت و عمده تعدیل در روند حاشیه سودهای شرکت را می‌توان ناشی از این عامل در نظر گرفت. اما برای سال جاری پیش‌بینی می‌شود روند حاشیه سود‌های شرکت نرمال و صعودی باشد. بمپنا در سال گذشته سود خالص 284 میلیاردی داشته که سود خالص شرکت نسبت به سود خالص 214 میلیاردی سال 1399 حدود32 درصد رشد سود خالص را نشان می‌دهد. در سال 1400 شرکت توانسته به ازای هرسهم خود 36تومان سود بسازد. در سال جاری پیش‌بینی می‌شود شرکت با سود خالص 351 میلیارد تومانی و افزایش 23 درصدی نسبت به سال گذشته بتواند به ازای هر سهم خود 45 تا 50 تومان سود بسازد، این در حالی است که سود خالص هرسهم در سال گذشته 36 تومان بود.  انتظار می‌رود شرکت در سال جاری بتواند 5/ 14 میلیارد کیلووات برق از ترکیب محصولات خود را به فروش برساند و از محل مقدار فروش محصولات رشد 11 درصدی تجربه کند. این در حالی است که در 6 ماه اول 1401 میزان فروش شرکت از آنجا که شرکت‌های نیروگاهی هرآنچه تولید می‌کنند را به فروش می‌رسانند و میزان تولید  و فروش باهم یکسان است و میزان تقاضای برق در کشور در تابستان اصولا افزایش پیدا می‌کند شرکت نسبت به 6 ماهه 1400 رشد 5 درصدی را نشان می‌دهد. باید توجه داشته باشیم که در 6 ماه سال جاری شرکت در مجموع 310 میلیارد تومان درآمد عملیاتی به ثبت رسانده که حدود47 درصد پیش‌بینی سال جاری را محقق کرده است. در سال جاری انتظار می‌رود شرکت با این ترکیب فروش و ادامه‌دار بودن وضعیت فعلی به درآمد 662 میلیارد تومانی در سال 1401 برسد. 65 درصد از فروش 310 میلیارد تومانی یا به گونه‌ای دیگر 200 میلیارد تومان از کل درآمد ثبت شده مربوط به فروش انرژی بخش گاز بوده که پیش‌بینی می‌شود با تداوم این ترکیب برای سال جاری و افزایش نرخ 25 درصدی که در چند وقت اخیر راهی کدال شد شرکت از بخش فروش انرژی بخش گاز به 430 میلیارد تومان درآمد برسد. چنین امری با توجه به ثبت حاشیه سود مطلوب، برای شرکت مهم ارزیابی می‌شود.

 

نرخ فروش

سقف نرخ فروش هر کیلووات ساعت انرژی براساس مصوبه اخیر از 64 تومان به 80 تومان افزایش یافته که رشد 25 درصدی نرخ فروش را نشان می‌دهد و نرخ فروش هر کیلووات ساعت آمادگی تغییری نداشته است. در سال گذشته سقف نرخ فروش هر کیلووات ساعت انرژی 64 تومان و نرخ فروش هر کیلووات ساعت آمادگی 18 تومان تعیین شده بود. در این خصوص بر اساس مقررات جاری بازار رقابتی برق، نرخ فروش انرژی به ازای هر کیلووات ساعت، کمتر یا حداکثر برابر با سقف نرخ تعیین شده 80 تومان خواهد بود. لذا تغییر سقف نرخ فروش انرژی در بازار رقابتی برق می‌تواند منجر به افزایش مبلغ فروش انرژی در بازار برق شود اما با توجه به اینکه مبلغ فروش انرژی در بازار رقابتی برق متاثر از عواملی مانند عرضه، تقاضا، نرخ‌های رقابتی ارائه شده توسط تمامی شرکت‌کنندگان در بازار برق و شرایط خاص عرضه و فروش برق در بازار است و نیز از آنجا که نرخ آمادگی ساعتی بدون تغییر باقی مانده است پیش‌بینی می‌شود افزایش درآمد فروش برق در بازار رقابتی برق احتمالا کمتر از میزان افزایش مطروحه فوق درباره تغییرات سقف نرخ هر کیلووات ساعت انرژی است. براین اساس این افزایش نرخ تا حدودی بر افزایش در‌آمد شرکت تاثیرگذار خواهد بود، طوری که پیش‌بینی می‌شود شرکت با افزایش نرخ 25 درصدی در ماه‌های آتی نسبت به چند ماه گذشته بهتر عمل خواهد کرد.

بهای تمام شده

بخش عمده بهای تمام شده هزینه حفظ و نگهداری که شامل تامین قطعات هم می‌شود بزرگ‌ترین بخش بهای تمام شده مپنا در سال‌های اخیر بوده، پس از آن هزینه‌های استهلاک و بهره‌برداری است. باتوجه به ارزش دفتری پایین دارایی‌ها، استهلاک نسبت به مقدار واقعی خود کمتر است. همین موضوع باعث می‌شود سود شرکت‌ها بیش از مقدار واقعی آن باشد. همچنین سهم گاز در بهای تمام‌شده بسیار اندک است که حتی با 4 برابر شدن آن، سود شرکت‌ها حدود 7 تا 10 درصد تغییر می‌کند. در سال گذشته بهای تمام شده بمپنا 190 میلیارد تومان بوده که افزایش 90 درصدی نسبت به سال 99 را نشان می‌دهد. انتظار می‌رود بهای تمام‌شده شرکت در سال جاری به حدود 250 میلیارد تومان برسد.

خلاصه تحلیل

با افزایش نرخ فروش بمپنا در بخش انرژی انتظار می‌رود 6ماهه آتی بهتری نسبت به 6 ماهه گذشته داشته باشد که بر سود‌سازی شرکت تاثیرگذار خواهد بود، به‌طوری که پیش‌بینی می‌شود شرکت با فروش حدود 680-660 میلیارد تومانی با سرمایه فعلی قادر به محقق کردن 45 تا 50 تومان سود به ازای هرسهم خواهد بود. با فرض سود برآورد شده و استفاده از ضرایب قیمتی، نسبت قیمت به سود آینده‌نگر (p/ e forward) «بمپنا» با قیمت تابلو 490 تومان در حال حاضر 10 واحد است. این در حالی است که نسبت قیمت به سود صنعت نیروگاهی 14 واحد است. در نهایت واقعی‌تر شدن نرخ‌های فروش شرکت و خارج شدن از نرخ‌گذاری دستوری می‌تواند بر سود‌سازی شرکت تاثیر مثبتی داشته باشد.