«دنیای‌اقتصاد» بررسی کرد
نوسان نرخ‌های جهانی به نفع اورهسازها
از کل اوره تولیدی جهان بیش از 70درصد به مصرف کشاورزی میرسد و بقیه در تولید پودر ملامین، به‌عنوان خوراک دام، مصارف پزشکی و... استفاده می‌شود.
اوره همچنین یکی از مواد اولیه مهم صنایع شیمیایی بوده و در تولید انواع پلاستیک، به‌ویژه رزین‌های فرمالدئید اوره، انوع چسب همچون اوره فرمالدئید و اوره ملامین فرمالدئید، سیانات پتاسیم و نیترات اوره کاربرد دارد.
اوره گرانول و اوره پریل از انواع مختلف اوره هستند که هر دو نوع آنها در پتروشیمیهای داخلی ایران هم تولید میشوند.
شرکت‌ها
در بازار سرمایه، چهار شرکت پتروشیمی حضور دارد که تولید اصلی آنها اوره و آمونیاک است. پتروشیمی کرمانشاه با ظرفیت اسمی سالانه 396هزار تن آمونیاک و 660هزار تن اوره؛ پتروشیمی خراسان با ظرفیت اسمی سالانه 495هزار تن اوره، 330هزار تن آمونیاک و 20هزار تن ملامین؛ پتروشیمی پردیس با ظرفیت اسمی یک‌میلیون و 360هزار تن آمونیاک و 2میلیون و 150هزار اوره (گفته می‌شود با راه‌‌‌اندازی فاز3 این شرکت، ظرفیت به 2میلیون تن آمونیاک و 2/ 3میلیون تن اوره میرسد) و پتروشیمی شیراز با ظرفیت تولید یک‌میلیون تن آمونیاک و 5/ 1میلیون تن اوره، چهار شرکت تولیدکننده اوره بورسی محسوب میشوند. به این ترتیب، مجموع تولید این چهار شرکت شامل 9/ 5میلیون تن اوره و 7/ 3میلیون تن آمونیاک می‌شود. شایان ذکر است که شرکت‌های کود شیمیایی اوره لردگان و مسجدسلیمان نیز جزو طرح‌هایی هستند که به‌زودی به جرگه تولیدکنندگان اوره خواهند پیوست.
طبق گزارش‌های کدال در سال مالی 1400 حدود 6میلیون تن اوره و نزدیک به 8/ 3میلیون تن آمونیاک در این چهار شرکت تولید شده است. بیش از 50درصد این محصولات را پتروشیمی پردیس تولید کرده است. در جدول گزارش، مقادیر تولید هر یک از این شرکت‌ها آمده است. نرخ فروش صادراتی اوره در اسفندماه با نرخ دلار نیمایی 24هزار تومان به طور متوسط به این قرار بوده است: پتروشیمی پردیس با 573دلار، پتروشیمی شیراز با 662دلار، پتروشیمی خراسان با 529دلار و پتروشیمی کرمانشاه با 571دلار.
در خصوص تفاوت ریالی نرخ فروش اوره صادراتی شرکت‌های صادر‌کننده اوره می‌توان به هزینه‌های متفاوت حمل‌ونقل آنها و دوری و نزدیکی به مقاصد صادراتی آنها اشاره کرد. به‌عنوان نمونه، در خصوص پتروشیمی پردیس می‌توان به قرار گرفتن شرکت پتروشیمی پردیس در محل خطوط حمل‌ونقل دریایی و عدم‌نیاز به حمل‌ونقل زمینی و هزینه‌های آن و همچنین داشتن اسکله اختصاصی برای انتقال محصول تا اسکله صادراتی، استفاده از ظرفیت کشتی‌های با ظرفیت بالاتر از 50هزار تن و صادرات مستقیم محصول به کشورهایی نظیر برزیل اشاره کرد. شرکت‌های پتروشیمی خراسان و کرمانشاه هم با توجه به نزدیکی مکانی پتروشیمیهای مذکور در مجاورت نقاط مرزی کشورهای مقصد صادرات، از قبیل افغانستان، عراق، ترکیه و... متحمل هزینه‌های حمل‌ونقل کمتری میشوند. بنابراین با توجه به موارد فوق و متفاوت بودن کیفیت محصول اوره تولیدی شرکت‌های تولیدکننده بعضا با نرخ‌های صادراتی متفاوتی مواجه می‌شویم.
در فصل زمستان و پیش از آن، بعد از گذشت یک‌دوره چندماهه که هیچ‌یک از مجتمع‌های تولیدی موفق به فروش با قیمت‌های بالای ۸۰۰دلار نشدند، شاهد کاهش شدید قیمت‌ها تا حدود ۴۵۰دلار بودیم. طی این دوره عمده خریداران به دلیل عدم‌اطمینان از پایان اصلاح قیمتی و شناسایی کف قیمت‌ها تمایلی به ایجاد تعهد جدید و خرید نداشتند. این دوره موجب ذخیره محصول در انبار شرکت‌ها شد. با توجه به تحلیل انجام‌شده، کاهش تقاضا ناشی از برآورد خریداران مبنی بر وجود حباب قیمتی حدود ۴۰۰دلاری در تن بوده است که با توجه به اصلاح قیمتی صورت‌گرفته و بازگشت قیمت‌های جهانی وکاهش نوسانات قیمتی در اوایل اسفندماه ۱۴۰۰ مجددا افزایش تقاضای خرید اوره در بازارهای جهانی به صورت گسترده مشاهده شد.
در نهایت در دوماه پایانی سال، بعد از اینکه از شدت نوسانات قیمتی کاسته شد، با در نظر گرفتن فصل اوج مصرف در برخی از مقاصد صادراتی و به‌کارگیری تمهیداتی همچون اجرای سوآپ و بارگیری از بندر عسلویه، اقدام به فروش حداکثری و بهره‌برداری از شرایط بازار در اسفندماه شد.
هفته گذشته (منتهی به 7 آوریل) نشریه آرگوس که معتبر‌ترین مجله برای نرخ‌گذاری ایران است، قیمت اوره گرانوله پتروشیمی شیراز، پردیس و کرمانشاه را 820دلار در هر تن فوب اعلام کرد؛ هرچند خریداری در این سطوح قیمتی وجود نداشت. دیگر تولیدکنندگان ایرانی نرخ خود را 700 تا 720دلار در هر تن فوب اعلام کرده‌‌‌اند؛ اما نرخ پیشنهاد خرید 680دلار در هر تن فوب از سوی خریداران اعلام شده است. قیمت میانگین فروش داخلی اسفندماه پتروشیمی کرمانشاه برای هر تن 6/ 12میلیون تومان، خراسان 4/ 11میلیون تومان، شیراز 1/ 12میلیون تومان و پردیس 9میلیون تومان بوده است. روز گذشته، اوره گرانول کرمانشاه در بورس‌کالا با قیمت پایه 2/ 17میلیون تومان عرضه شد. همچنین در معاملات تالار پتروشیمی روز گذشته بورس‌کالا، اوره پریل خراسان با قیمت پایه 6/ 19میلیون تومان عرضه شد.
باید توجه کرد که براساس اطلاعیه‌های شفاف‌سازی منتشرشده پیشین در خصوص نرخ فروش اوره داخلی در سامانه کدال، هیات‌وزیران در تاریخ 07/ ۰۷/ 1398، نرخ فروش کود اوره به شرکت خدمات حمایتی کشاورزی را براساس نرخ‌های بورس‌کالا مصوب کرده است. براساس مصوبه مذکور، قیمت فروش کود اوره در کیسه ۵۰کیلویی درِ واحد تولیدی و تحویل به شرکت خدماتی حمایتی کشاورزی به مبلغ ۳۹۸، ۱۲۵ریال (هر کیلو ۷۹۶۲ریال) ابلاغ شده است. سازمان برنامه و بودجه کشور موظف شده است تا مابهالتفاوت حداقل قیمت کشف‌شده در بورس‌کالا طی 6ماه گذشته با قیمت فروش شرکت‌های پتروشیمی به بخش کشاورزی را پس از حسابرسی یارانه‌ای در لوایح بودجه سنواتی پیش‌بینی کند تا پس از تصویب و تخصیص اعتبار از سوی وزارت جهاد کشاورزی در اختیار شرکت‌های مذکور قرار گیرد. هنوز این مابهالتفاوت از سوی دولت به شرکت‌های پتروشیمی پرداخت نشده است. از همین رو تفاوت نرخ اوره تکلیفی با نرخ‌های علی‌الحساب منظورشده در دفاتر شرکت پردیس برای اسفندماه ۱۴۰۰ مبلغ 10هزار و 158میلیارد ریال مبلغ تجمیعی از ابتدای سال مالی به مبلغ 48هزار و 827میلیارد ریال بوده است. این رقم برای کرمانشاه در سال ۱۴۰۰ به میزان 14هزار و 125میلیارد ریال و برای شیراز مبلغ 33هزار و 39میلیارد ریال شده است.
