وضعیت شرکت‌های تولید‌کننده یک صنعت بورسی بررسی شد
فولاد در افق ۱۴۰۴
با توجه به اهمیت این صنعت در دنیا، فعالیت‌های مطالعاتی زیادی در این حوزه انجام شده است. از آنجا که تولید و مصرف فولاد رابطه کاملا مستقیمی با رشد اقتصادی و دوران رونق دارد، بنابراین هرگاه که اقتصاد در سیکل رونق خود قرار داشته باشد مصرف فولاد افزایش خواهد یافت و بخش تقاضا نیز تقویت میشود. تقریبا در 60 سال گذشته افزایش تقاضا در دوران رونق و کاهش تقاضا در دوران رکود موید این موضوع بوده است؛ به استثنای سال 2015 که صنعت فولاد با اضافه عرضه مواجه بود. در حال حاضر با توجه به سهم بالای چین و احتمال رونق اقتصادی در روزهای پیش رو به نظر می‌رسد که شرایط صنعت فولاد در کوتاه‌مدت همچنان پر قدرت و رو به جلو باشد. گفتنی است که صنعت فولاد در بخش‌های متفاوتی اعم از صنعت ساختمان، تجهیزات مکانیکی، محصولات فلزی، صنعت حمل‌و نقل، خودروسازی، لوازم‌خانگی و مواردی از این قبیل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مقایسه تولید و مصرف
در بین تولید‌کنندگان فولاد در دنیا چین با سهمی بیش از 53 درصد در بالاترین جایگاه قرار گرفته است. این در حالی است که درصد سهم تولید فولاد چین در سال 2009 در محدوده 46درصدی قرار داشت و رشد سهم بازار این کشور در 20 سال گذشته قابل‌توجه بوده است. در حال حاضر چین نه تنها بالاترین رتبه را در تولید فولاد دارد بلکه جایگاه بزرگ‌ترین مصرف‌کننده با سهم 51 درصدی را نیز از آن خود کرده است. با این حال سهم مصرفی چین در سال 2009 تنها به اندازه 48 درصد بوده و این به آن معنی است که چین در تولید محصولات فولادی با رشدی 6درصدی نسبت به مصرف همین محصولات پیشی گرفته است و اگر این کشور در سال 2009 وارد کننده محصولات فولادی بوده تنها طی 10سال به صادر کننده آن نیز تبدیل شده است.
زنجیره فولاد کشور
نقطه آغازین زنجیره فولاد کشور، از اکتشاف و استخراج شروع شده، در لایه میانی به صنعت فولاد رسیده و نهایتا در صنایع مختلفی چون ساختمان، خودروسازی، لوازم خانگی و... مصرف میشود. حلقه‌های زنجیره فولاد شامل کنسانتره، گندله، آهن اسفنجی و شمش و مقاطع فولادی است.
بر اساس طرح جامع فولاد و در صورت تحقق برنامه سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404، ظرفیت صنعت فولاد کشور به 55 میلیون تن خواهد رسید. وضعیت زنجیره فولاد کشور در نمودار به تصویر کشیده شده است. در بخش مقاطع طولی نظیر میلگرد، تیرآهن، نبشی و ناودانی، ظرفیت ایجاد شده بسیار بالاتر از مقدار هدف‌گذاری شده است که بیانگر اشباع بودن این حلقه از زنجیره تولید است. در بخش شمش فولادی، ظرفیت‌سازی لازم برای تحقق هدف تولید 55میلیون‌تن فولاد خام محقق شده و باتوجه به نیاز داخلی در این بخش، امکان صادرات 14میلیون‌تن پیش‌بینی شده است. در بخش آهن اسفنجی، تسریع در تکمیل و عملیات اجرای طرح‌های در دست اجرا ضروری است.
ظرفیت‌سازی لازم در بخش فرآوری کنسانتره و تولید گندله آهن، به‌صورت مطلوب انجام شده است. هدف فرآوری کنسانتره در طرح توازن فولاد کشور، 80 میلیون تن و تولید گندله آهن 76 میلیون تن است. باتوجه‌به کمبود سنگ‌‌آهن، اکتشاف معادن جدید در دست اقدام است. در حال حاضر به نظر می‌رسد که بزرگ‌ترین دغدغه این صنعت مواجهه با کمبود سنگ‌‌آهن استخراج شده باشد. در جدول شماره یک افزایش تولید بلوم و بیلت در سال 1399 نسبت به سال 1398 به وضوح قابل مشاهده است. اسلب نیز با رشد تقریبا 10درصدی همراه شده و این در حالی است که صادرات این گروه در سال 1399 نسبت به سال 1398 با کاهش همراه بوده است. با نگاهی کلی به جدول می‌توان شرایط نه چندان مساعد صادرات کل محصولات فولادی در سال 1399 نسبت به سال 1398 را ملاحظه کرد.
برآورد سودآوری شرکت‌ها
در این گزارش به بررسی سودآوری شرکت‌های فعال در بازار سرمایه که تولید‌کننده اسلب، بیلت و بلوم هستند پرداخته شده است. در بخش شمش فولادی، ظرفیت‌سازی لازم برای تحقق هدف تولید 55میلیون‌تن فولاد خام محقق‌شده و با توجه به نیاز داخلی در این بخش، امکان صادرات 14میلیون‌تن پیش‌بینی شده است.
در حال حاضر ظرفیت تولید واحدهای فعال در کشور معادل 5/ 37 میلیون تن است که سهم شرکت‌های بورسی نمایش داده‌شده در جدول شماره 2 از این ظرفیت معادل 10میلیون و 400 هزار تن است. با بررسی جدول شماره 2 مشاهده میشود که «فخوز» با ظرفیت تولید 3میلیون و 800 هزار تن بیشترین ظرفیت تولید را از آن خود کرده است. شرکت فولاد کاوه نیز با راه‌اندازی خط جدید یک میلیون و 200 هزار تنی خود از مهر ماه سال 1399 به ظرفیت 2 میلیون و 400 هزار تن رسیده است که با بهره برداری کامل از خط تولید دوم این شرکت تولید و فروش «کاوه» نیز برای سال جاری افزایش خواهد یافت. درآمد عملیاتی این شرکت‌ها تابعی است از نرخ بلوم و بیلت، اسلب جهانی و نرخ ارز داخلی. در ماه‌های گذشته با توجه به سیاست‌های چین و همچنین با وجود تورم جهانی پیش‌رو، قیمت‌های این محصولات نیز با رشد قابل‌توجهی از ابتدای سال 1400 همراه بوده‌اند، به طوری‌که نرخ هر تن اسلب از ابتدای سال 1400 از 592 دلار به 850 دلار و نرخ هر تن بیلت با گذشت تنها دو ماه از شروع سال از 547 به 675 دلار رسیده است. در این میان شرکت فولاد کاوه جنوب کیش با توجه به شروع به کار خط تولید جدید بیلت که ظرفیت شرکت را به دو برابر سال قبل افزایش خواهد داد و به اعداد 4/ 2 میلیون تنی خواهد رساند. بر این اساس این شرکت یکی از مستعدترین شرکت‌های این صنعت برای رشد در کوتاه‌مدت و بلندمدت است. با توجه به موقعیت استراتژیک شرکت فولاد کاوه جنوب کیش و توان صادراتی آن و با در نظر گرفتن پیشرفت پروژه مربوط به تولید 5 میلیون تنی گندله این شرکت برای سال 1401، این شرکت را در زمره پر پتانسیل‌ترین شرکت‌های صنعت فولادی قرار می‌دهد. در تحلیل حاضر میزان ظرفیت خط دوم تولید شرکت کاوه برای سال 1400 معادل 50درصد در نظر گرفته شده است که محتاطانه به نظر می‌رسد. شرکت فولاد خوزستان نیز با توجه به برداشته شدن بخش مهمی از موانع صادراتی توسط دولت می‌تواند در کنار شرکت کاوه از برترین‌های صنعت در نظر گرفته شود.
