فرصت‌ها و تهدیدهای به‌کارگیری هوش مصنوعی در حسابداری

با گسترش پیچیدگی‌های محیط کسب‌وکار و افزایش حجم داده‌ها، نیاز به ابزارهای نوین برای پردازش سریع، دقیق و هوشمند اطلاعات بیش‌ازپیش احساس می‌شود. در این راستا، هوش مصنوعی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دستاوردهای فناوری اطلاعات، تحولی اساسی در حرفه حسابداری ایجاد کرده است.

از منظر فرصت‌ها، هوش مصنوعی توانسته است فرآیندهای سنتی حسابداری را به‌طور گسترده خودکارسازی کند. پردازش سریع حجم عظیمی از داده‌های مالی، افزایش دقت در ثبت و گزارشگری، کاهش خطاهای انسانی، بهبود کشف تقلب، تحلیل هوشمند ریسک و پیش‌بینی روندهای مالی ازجمله مهم‌ترین مزایای استفاده از این فناوری به شمار می‌روند. الگوریتم‌های یادگیری ماشین قادرند الگوهای پنهان در داده‌ها را شناسایی کرده و اطلاعاتی راهبردی در اختیار مدیران قرار دهند که در روش‌های سنتی به‌سختی قابل‌دستیابی است. درنتیجه، هوش مصنوعی نه‌تنها موجب افزایش بهره‌وری سازمانی می‌شود، بلکه نقش مهمی در ارتقای کیفیت تصمیم‌گیری و توان رقابتی بنگاه‌های اقتصادی ایفا می‌کند.

در کنار این فرصت‌ها، تهدیدها و چالش‌های مهمی نیز در مسیر به‌کارگیری هوش مصنوعی در حسابداری وجود دارد. نخستین چالش، وابستگی شدید خروجی سامانه‌های ( سیستم ها) هوشمند به کیفیت داده‌های ورودی است. درصورتی‌که داده‌ها ناقص، نادرست یا غیراستاندارد باشند، نتایج حاصل از تحلیل‌های مبتنی بر هوش مصنوعی می‌تواند گمراه‌کننده و حتی زیان‌بار باشد. ازاین‌رو، استقرار نظام‌های دقیق داده سنجی و کنترل کیفیت اطلاعات، پیش‌شرط بهره‌برداری اثربخش از این فناوری محسوب می‌شود.

چالش دوم، امنیت اطلاعات مالی است. داده‌های حسابداری ماهیتی حساس و راهبردی دارند و هرگونه نفوذ، سوءاستفاده یا افشای آن‌ها می‌تواند پیامدهای جدی اقتصادی و حقوقی برای سازمان‌ها به همراه داشته باشد. بنابراین، طراحی زیرساخت‌های ایمن، استفاده از پروتکل‌های رمزگذاری و نظارت مستمر بر سامانه‌های هوش مصنوعی ضرورت انکارناپذیر دارد.

درنهایت، تحول در نقش نیروی انسانی از دیگر پیامدهای اساسی ورود هوش مصنوعی به عرصه حسابداری است. حسابدار آینده صرفاً یک ثبت‌کننده اطلاعات نخواهد بود، بلکه به تحلیل‌گری دانشی، مسلط بر فناوری‌های نوین تبدیل می‌شود. عدم تطبیق نیروی انسانی با این تحولات می‌تواند منجر به تضعیف جایگاه حرفه‌ای حسابداران شود. ازاین‌رو، آموزش مستمر، بازآموزی مهارت‌ها و تلفیق دانش حسابداری با علوم داده و فناوری اطلاعات، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.

درمجموع، هوش مصنوعی فرصتی بی‌بدیل برای ارتقای کارآمدی، دقت و شفافیت در حسابداری فراهم کرده است، اما بهره‌برداری موفق از آن مستلزم مدیریت آگاهانه تهدیدها و چالش‌های پیش‌رو خواهد بود.

* مدیرعامل و عضو هیات مدیره موسسه تراز گستران نامی نصف جهان