حمل‌ونقل ناکارآمد

حمل‌ونقل و توسعه اقتصادی شهرها

بدون وجود شبکه حمل‌ونقل، تاسیسات و تجهیزات جانبی و ناوگان مطلوب، تصور رشد و توسعه عمومی کشور ورشو اقتصاد شهرها غیرممکن به نظر می‌رسد. در رشد و توسعه اقتصاد شهرها در مقطع زمانی فعلی و روند گسترش آن نمی‌توان نقش سیستم‌های حمل‌ونقل را در بهینه‌سازی هزینه‌ها، زمان سفر، سرعت جابجایی، ایمنی و سطح خدمات ارایه شده، انکار کرد. هر شهر برای اعتلای توان اقتصادی، فرهنگی، امنیتی و اجتماعی، داشتن شبکه حمل‌ونقل گسترده از نیازهای اولیه محسوب می‌شود. تاثیر چنین ویژگی باعث شده تا به حمل‌ونقل به‌عنوان  بک بخش اقتصادی و خدماتی مهم نگریسته شود.

بخش حمل‌ونقل به‌صورت کوتاه‌مدت، بلندمدت و میان‌مدت بر متغیرهای اصلی اقتصاد شهرها مانند تولید کل، تولید در بخش‌های مختلف اقتصادی، اشتغال کل و شاخص هزینه زندگی تاثیر می‌گذارد. آثار کوتاه‌مدت شامل آثار مربوط به افزایش یا کاهش هزینه زندگی به‌طور مستقیم از طریق هزینه‌های حمل‌ونقل هر خانواده و به‌طور غیرمستقیم  از طریق تاثیر روی  قیمت سایر کالاها و خدمات متاثر از قیمت‌های حمل‌ونقل است. آثار میان‌مدت شامل تاثیر قیمت‌های حمل‌ونقل بر روی مصرف خدمات جایگزین از قبیل ارتباطات بوده و آثار درازمدت  مربوط به تغییر مبانی محاسبات اقتصادی طرح‌های تولیدی و عمرانی است. به‌طورکلی ترکیب فعالیت‌های تولیدی در هر منطقه  و به‌تبع آن ترکیب بافت تولید، ترکیب اشتغال، حجم تولید، اشتغال‌زایی، سرمایه‌گذاری و تولید، حجم درآمد سرانه و سایر متغیرهای اقتصادی می‌تواند از تغییرات قیمت حمل‌ونقل تاثیر بپذیرند.

سیستم بهینه

اصلی‌ترین مشکل طراحان و برنامه ریزان شهری آن است که ضمن حفظ ابعاد توسعه پایدار شهر، نسبت به ایجاد سیستم حمل‌ونقل شهری کارآمد و جلوگیری از انحراف آن به دستگاه‌های غیر بهینه و پرخطر اقدام نمایند. آنچه امروز در طراحی سامانه‌های شهری انجام می‌شود تدوین برنامه‌های جامع شهر باهدف ایجاد حداکثر تطابق ممکن بین سیاست‌های شهرسازی و کاربری زمین از یک‌سو و سیستم‌های حمل‌ونقل شهری بهینه با توجه به خصوصیات شبکه شهری و اقتصاد شهرها از سوی دیگر است.

به شهر باید به‌عنوان مجموعه‌ای از روابط عناصر و مردم نگر بست که در یک مکان استقراریافته‌اند. عناصر شهری از هم جدا نیستند و با یکدیگر ادغام‌شده‌اند. با کاهش تعداد مسافر در حمل‌ونقل عمومی، جنبه‌های اقتصادی سیستم از بین می‌رود به‌طوری‌که امروزه در دنیا تاکسی یکی از غیراقتصادی‌ترین سیستم‌های حمل‌ونقل و مونوریل در ردیف بعد از آن قرار دارد. طبق این پژوهش‌ها حتی اتوبوسرانی هم به دلایلی غیراقتصادی است. حال باید این پرسش مطرح شود که چرا در اصفهان مردم تاکسی‌های اینترنتی را به استفاده از تاکسی، اتوبوس و مترو ترجیح داده‌اند؟

راهبرد

برای دستیابی به سیستم حمل‌ونقل پایدار و همسو با توسعه اقتصادی شهرها و سیاست‌های کلان کشور، راهبردهای متعددی را می‌توان مطرح کرد. حمایت از حمل‌ونقل یکپارچه که تمام گزینه‌های مدیریتی و فنی را شامل می‌شود و توجه کافی به نیازهای همه اقشار جامعه دارد، ازجمله استراتژی‌های حمل‌ونقل محسوب می‌شود. ترغیب استفاده از ترکیب کارآمدی از اشکال حمل‌ونقل شامل پیاده‌روی، دوچرخه سواری و وسایل عمومی و شخصی با نرخ گذاری مناسب و سیستم‌های نظارتی و فرهنگ سازی نیز در بهبود وضعیت حمل‌ونقل درون شهرها موثر است.

ارتقا و بکارگیری موارد بازدارنده که تمایل برای استفاده از وسایل موتوری را کاهش داده و در پی آن راهبندان های طولانی که نتیجه‌ای به غیر از تخریب محیط زیست و سلامت شهروندان  و اقتصاد شهر ندارد، کاهش می‌یابد.