استخوان‌لای‌زخم گوشت
بازار گوشت قرمز اصفهان تنظیم نیست
طبق آمار گمرک ایران، در ۶ماهه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته واردات گوشت قرمز چند برابر شده اما درازای آن قیمت این کالا از تنظیم خارج و به ازای آن تولید داخل دچار زیان و کاهش شده است. هرچند می‌توان کاهش ورود گوشت به کشتارگاه‌های کشور ظرف دو سال اخیر را به خشک‌سالی وسیع و کاهش تولید گوشت نسبت داد ولی دامداران از انباشته شدن تولید خود و نبود بازار آن در سال جاری صحبت کرده و زیان خود را به واردات گوشت نسبت می‌دهند. حالا شواهد نشان میدهد که همه سود واردات گوشت به جیب واردکننده و صاحبان تولید گوشت صنعتی و رستوران‌داران رفته است.
کاهش مصرف در اصفهان
بهمن سال گذشته معاون وقت توسعه بازرگانی و صنایع سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان از کاهش چهار کیلوگرمی سهم گوشت قرمز در سبد مصرفی خانوارهای اصفهانی ظرف یک سال خبر داد. جمشید اسکندری به مهر توضیح داد که میزان مصرف گوشت قرمز برای جمعیت بیش از پنج میلیون و ۳۰۰ هزارنفری استان اصفهان در سال ۱۴۰۲ چیزی نزدیک به ۱۲ کیلوگرم به ازای هر نفر است که نسبت به سال ۱۴۰۱با توجه به مسائل و مشکلات اقتصادی کاهش چهار کیلوگرمی مصرف گوشت قرمز در سبد خانوارهای اصفهانی اتفاق افتاده است. به گفته او سرانه مصرف گوشت قرمز گوسفندی به ازای هر نفر در استان اصفهان ۱۰ کیلوگرم و نیاز سالیانه ۵۳ هزار تن بوده اما سرانه مصرف گوشت قرمز گوساله دو کیلوگرم به ازای هر نفر و نیاز سالیانه ۱۱ هزار تن است.
میزان تولید گوشت گوسفند یا دام سبک در سطح استان اصفهان حدود ۲۷ هزار تن است که با توجه به مصرف ۵۳ هزار تنی در استان ۲۶ هزار تن کمبود در اصفهان وجود دارد که باید از طریق واردات از طریق سایر استان‌ها و حتی خارج از کشور تامین شود. میزان تولید گوشت گوساله در استان اصفهان چیزی در حدود ۴۵ هزار تن بوده که با توجه به مصرف ۱۱ هزار تنی در داخل استان ۳۴ هزار تن تولید مازاد مصرف وجود دارد که به سایر استان‌های کشور صادر می‌شود.
با توجه به کمبود تولید گوشت گوسفند و گوشت مازاد مصرف گوساله در داخل استان طبیعی است که گوشت‌های منجمد و گرم گوساله که باهدف تنظیم بازار در بازارهای محلی و فروشگاه‌های زنجیره‌ای استان توزیع می‌شود، مورد اقبال عمومی قرار نمی‌گیرد که البته قیمت این گوشت‌ها نیز دولتی نبوده و با نرخ بازار آزاد تفاوت اندکی دارد. درحالی‌که اخبار سراسری از واردات و توزیع گوشت گرم گوسفندی در پایتخت تصویرهای متنوعی پخش می‌کند اما سهم سفره خانوارهای اصفهانی از این گوشت‌ها "هیچ" بوده است. به‌طور متوسط سالی یک‌بار گوشت‌های گوسفند منجمد ران و سردست وارداتی در بازارهای روز شهرداری اصفهان توزیع می‌شود که قیمت آن با پایتخت بسیار تفاوت دارد.
به گفته، رئیس شورای تامین کنندگان دام، منصور پوریان، قیمت کنونی هر کیلو گوشت گوسفندی وارداتی ۲۷۰ هزار تومان و گوساله ۳۱۵ هزار تومان است. این ارقام به دلیل افزایش قیمت ارز نیما در آستانه تغییر هستند و پیش‌بینی می‌شود که قیمت گوشت گوسفندی به ۳۲۰ هزار تومان و گوشت گوساله به ۳۴۰ هزار تومان برسد. این در حالی است که قیمت ران و سردست منجمد وارداتی گوسفند که پس از یک سال، اواخر مهرماه در بازارهای روز شهرداری اصفهان توزیع شد، بیش از ۴۰۰هزار تومان بود! در حال حاضر ران تازه گوسفندی درجه‌دو تازه در بازار اصفهان ۵۱۰هزار تومان و قیمت ران درجه‌یک گوسفندی حدود۷۰۰هزارتومان عرضه می‌شود.
جزئیات گزارش مرکز آمار که با تاخیر منتشرشده، در بخش تورم مواد غذایی نشان میدهد در مهرماه۱۴۰۳، تورم نقطه به نقطه خوراکی‌ها، ۳۳.۶ درصد بوده و تورم گروه گوشت قرمز و گوشت ماکیان عدد ۴۸.۵درصد را ثبت کرده است.
رشد سه برابری قیمت گوشت
قیمت دام زنده که به‌جای خرید گوشت برای بخشی از مصرف‌کننده‌ها اهمیت دارد از یک سال قبل تا الان حدود ۶۰ درصد افزایش پیداکرده است.
قیمت دام زنده امروز به‌طور متوسط در کل کشور در حالی به حدود کیلویی ۲۴۵ هزار تومان رسیده که این عدد یک سال قبل در چنین روز‌هایی کیلویی ۱۵۱ هزار تومان اعلام می‌شد. عدد کیلویی ۲۴۵ هزار تومان دام زنده، در کشتارگاه‌های سطح کشور از مرز کیلویی ۵۰۰ هزار تومان اندکی بیشتر می‌شود و قصاب‌ها طبق آمارهای رسمی هر کیلو گوشت گوساله و گوسفندی را به ترتیب ۵۵۴ و ۶۱۸ هزار تومان به مردم می‌فروشند.
قیمت دام زنده امروز در استان‌های مختلف کشور به‌طور متوسط کیلویی ۲۹۷ هزار و ۸۰۰ تومان گزارش‌شده است. این عدد به‌عنوان قیمت دام زنده گوسفندی محاسبه‌شده و قیمت دام زنده گوساله به کیلویی ۱۹۳ هزار و تقریبا ۳۰۰ تومان می‌رسد.
قیمت دام زنده گوسفندی البته مثل خود گوشت گوسفندی یا گوساله، در هر استان و شهری بسته به میزان تولید فرق دارد می‌شود. قیمت دام زنده گوسفند و گوساله در کل کشور با همه این نرخ‌ها و محاسبات به کیلویی ۲۴۵ هزار و ۶۰۰ تومان می‌رسد که نسبت به یک سال قبل در چنین روز‌هایی حدود ۶۰ درصد بیشتر است.قیمت گوسفند زنده در استان اصفهان۲۶۰ تا ۳۰۰هزار تومان و گوساله۱۷۵ تا ۱۸۵ هزار تومان عرضه می‌شود.
قیمت گوشت گوسفندی در کشتارگاه‌های سراسر کشور کمی بیش از کیلویی ۶۰۰ هزار تومان است و این عدد برای هر کیلو گوشت گوساله به حدود کیلویی ۳۸۰ هزار تومان رسیده است. قیمت گوشت گوساله در کشتارگاه‌های اصفهان بین ۳۸۰ تا ۴۰۰ هزار تومان تغییر دارد.
طبق آخرین آمارهای رسمی قیمت گوشت گوساله و گوسفند به ترتیب کیلویی ۵۵۴ و ۶۱۸ هزار تومان محاسبه‌شده است. باید توجه داشت قیمت گوشت اعلامی از سوی مرکز آمار به شکل متوسط اعلام می‌شود و خرید گوشت راسته و قلوه‌گاه اختلاف معناداری پیدا می‌کند.
قیمت گوشت گوسفندی در بازار طبق داده‌های مرکز آمار ایران در حالی به کیلویی ۶۱۸ هزار تومان رسیده که از خرداد سال قبل تا امروز تقریبا روندی مشابه قیمت دام زنده و گوشت کشتار داشته است. قیمت گوشت گوسفندی از یک سال قبل به این‌طرف از کیلویی ۳۷۱ هزار تومان با رشد ۶۶ درصدی از مرز کیلویی ۶۰۰ هزار تومان عبور کرد و قیمت گوشت گوساله با جهش ۶۳ درصدی از کیلویی ۳۳۹ هزار تومان به کیلویی ۵۵۴ هزار تومان تبدیل‌شده است.
قیمت گوشت گوسفندی به‌این‌ترتیب از دامداری تا قصابی رشد ۱۵۰ درصدی را تجربه می‌کند و قیمت گوشت گوساله با افزایش ۱۹۰ درصدی نسبت به دامداری به دست مشتری می‌رسد.
وضعیت عجیب بازار گوشت
در حالی که واردات گوشت تازه و منجمد به چند برابر سال گذشته رسیده اما مصرف‌کننده و تولیدکننده از وضعیت فعلی بازار و قیمت‌ها راضی نبوده و قیمت‌ها هم هرچند به ثبات رسیده اما خبر از نوسان صعودی در آینده نزدیک دارد.
آمارهای ۶ماهه گمرک نشان میدهد تاکنون ۱۲۶هزار و ۸۵۱ تن گوشت قرمز اعم از گاوی و گوسفندی به ارزش ۷۳۹ میلیون و ۹۰۱هزار دلار وارد کشور شده، این در حالی است که در همین بازه زمانی در سال گذشته تنها ۳۲هزار تن گوشت قرمز به ارزش ۱۶۵ میلیون و ۶۰۰هزار دلار وارد کشور شده بود. مقایسه واردات گوشت قرمز در ۶ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته نشان میدهد واردات گوشت قرمز ۳۲۳درصد به لحاظ وزنی و ۳۵۰درصد به لحاظ ارزشی رشد داشته است و بنابراین نباید در بازار رشد قیمت و یا کمبودی وجود داشته باشد اما وضعیت بازار راوی حکایت دیگری است. در ۶ ماه اول سال ۱۴۰۳ حدود ۷۳۹ میلیون و ۹۰۰هزار دلار برای گوشت، ارز هزینه شده ولی شواهد نشان میدهد نه‌تنها تولیدات تولیدکنندگان داخلی که محصولات وارداتی هم باقیمت واقعی به دست مصرف‌کننده نمی‌‌‌رسد. به نظر می‌رسد باید به دنبال یافتن گره اصلی بازار در زنجیره تامین گوشت هم در حوزه تولید داخل و هم در واردات بود.
در سال ۱۳۹۷ مصرف سرانه گوشت قرمز حدود ۱۲ کیلو و مرغ ۲۴ کیلو و ارز کالاهای اساسی نیز حدود ۸ میلیارد دلار ثبت شد. از آن سال تا به امروز سرانه مصرف گوشت قرمز به ۸ کیلوگرم کاهش، مرغ به ۳۲ کیلوگرم افزایش و ارز کالاهای اساسی هم به ۱۵میلیارد دلار افزایش‌یافته است. بنابراین سیاست‌گذاری این سال‌های بازار به دلایلی به نتایج لازم نرسیده است.
از سوی دیگر نتایج طرح آمارگیری کشتار دام کشتارگاه‌های رسمی کشور در ماه شهریور سال ۱۴۰۳ منتشر شد که بر اساس نتایج این طرح، وزن گوشت قرمز عرضه‌شده انواع دام‌های ذبح‌شده در کشتارگاه‌های رسمی در شهریور ۱۴۰۳ درمجموع ۳۳۶۲۶ تن گزارش‌شده که سهم گوشت گاو و گوساله بیش از سایر انواع دام بوده است. همچنین مقایسه عملکرد کشتارگاه‌های رسمی کشور در شهریور ۱۴۰۳ با ماه مشابه سال ۱۴۰۲ نشان‌دهنده کاهش ۱۵ درصدی مقدار عرضه گوشت قرمز در کشتارگاه‌های رسمی کشور است. مقدار تولید گوشت در شهریور ۱۴۰۳ نسبت به ماه مشابه سال ۱۴۰۲ برای گوسفند و بره ۱۹ درصد، برای بز و بزغاله ۱۴ درصد، برای گاو و گوساله ۱۲ درصد، برای گاومیش و بچه گاومیش ۲۵ درصد و برای شتر و بچه شتر ۲۷ درصد کاهش داشته است. دامداران اعتقاددارند که واردات گوشت قرمز باعث کاهش تولید بوده اما مسوولان نظر دیگری دارند.
به گفته کاظمی، مدیرعامل اتحادیه دامداران استان اصفهان، واردات بی‌رویه گوشت منجمد و گرم از کشورهای دیگر با ارز ترجیحی بوده و باعث شده تولیدات دامداران اعم از سبک و سنگین انباشته‌شده و بازار فروش وجود ندارد. با توجه به اینکه سرمایه در گردش این بخش توسط دولت تامین نشده، بیم کاهش جمعیت دامی هم در کشور و هم در استان اصفهان پیش‌بینی می‌شود.
اما منصور پوریان، رییس شورای تامین کنندگان دام تاکید می‌کند که واردات گوشت نه‌تنها کسری داخلی را جبران کرده بلکه جمعیت دامی کشور را نیز به شکل قابل‌توجهی افزایش داده است. با واردات مناسب گوشت قرمز، نه‌تنها به کاهش فشار بر بازار کمک شده بلکه تنوع منابع عرضه نیز افزایش‌یافته است. به گفته او در حال حاضر، گوشت‌های وارداتی چه به شکل گرم و چه به شکل منجمد، به میزان کافی در بازار موجود است و مشکلی ازنظر تامین وجود ندارد.
