تنش آبی در ایران
میانگین افزایش دمای یکدرجهای در هر دهه!!
تغییراتی که در هزاران سال میتوانست اتفاق بیفتد، تنها در سی سال اخیر ، خاورمیانه و بیشازپیش ایران را تحت تاثیر قرار داده است .
ایران کشوری با اقلیم گرم و خشک ، میانگین افزایش دمای بیشازحد ، الگوی نادرست مصرف آب و دیگر مشکلات ناشی از عدم مدیریت منابع آبی است ، کاهش میزان بارندگی سال آبی در دهههای اخیر و خشکسالی که گریبان ایران را گرفته است از مهمترین مسائلی است که ضرورت بر تحقیق و سرمایهگذاری گسترده در این حوزه دارد.
بر اساس اطلاعات مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی ، در طول ۳۰ سال اخیر به ازای هر دهه یک درجه افزایش دما بهصورت میانگین ثبتشده است.
به گفته محققان با افزایش دمای هوا، همچنین افزایش آلودگیها نیز در این اقلیم گرم و خشک بیشازپیش بر روند خشکسالی دامن میزند، ایران در حال تجربه مشکلات جدی آب است. خشکسالیهای مکرر همراه با برداشت بیشازحد آبهای سطحی و زیرزمینی از طریق شبکه بزرگی از زیرساختهای هیدرولیک و چاههای عمیق، وضعیت آب کشور را به سطح بحرانی رسانده است. از نشانههای این وضعیت خشک شدن دریاچه و رودخانهها و تالاب ها ، کاهش سطح آبهای زیرزمینی و فرونشست زمین ، تخریب کیفیت آب، فرسایش خاک ، بیابانزایی و طوفان گردوغبار بیشتر است.
بر اساس آماری که از کتاب حقایق جهان به دست آمده است ، ایران در رتبه پنجم در استفاده از آب شیرین را جدول جهانی دارد . چیزی بالغبر ۸۸/۴۳ کیلومتر مکعب است . این در حالی است که سهم ایران از جمعیت جهان ۱.۳ درصد و از منابع آبی ۲درصد است.
از این سهم آب شیرین، ۶ در صد صرف مصارف خانگی ، ۲ درصد صنعتی و ۹۲ درصد کشاورزی را شامل میشود .
با توجه به دادههای statista یکی از بزرگترین پایگاه دادههای بازار، آمار و بینش جهان ایران تا سال ۲۰۵۰ در رده «تنش آبی» فوقالعاده زیاد «extermely high» قرار دارد.
نقشه شماره یک
مفهوم تنش آب نسبتاً جدید است. تنش آب مشکل دریافتن منابع آب شیرین برای استفاده است، که علت آن تخلیه منابع است. بحران آب وضعیتی است که در آن آب قابل آشامیدن و غیر آلوده در یک منطقه کمتر از تقاضای آن است.
با این اوصاف آیا کشاورزی و سهم آب مصرفی از منابع آبی در این شاخه کاری صحیح است؟
به گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد ( فائو) گزارشی از وضعیت مصرف آب کشاورزی در ایران منتشر کرد. بر اساس این گزارش، کشت گندم، برنج و ذرت در ایران میتواند باعث از بین رفتن ۷۰ درصد اراضی شود. چراکه کشت این محصولات در ایران سه برابر میانگین جهانی آب مصرف میکند. از سوی دیگر، ایران جزو کشورهایی است که جبران منابع آب در آن بهسختی انجام میپذیرد.
با توجه به آنچه گفته شد و آنچه بهعنوان تنش آبی در آینده ایران پیشبینیشده است، با گسترش تحقیق و توسعه و ارایه راهکارهای اصولی در این حوزه شاید بتوان این آمار و ارقام را تا حدودی کنترل کرد .