نگاهی به جایگاه دانشگاه‌های اصفهان در تولیدات علمی «فناوری آب»
موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام(ISC) روز شنبه به ارائه گزارشی از تولیدات علمی ایران در حوزه فناوری آب براساس داده‌های پایگاه «وب آو ساینس»(WOS) از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ میلادی پرداخت؛ پایگاه وب آو ساینس یک نمایه استنادی علمی است که امکان جستجوی استنادی جامع و همچنین دسترسی به پایگاه داده‌های مختلف را فراهم می‌کند.
بر اساس این گزارش، تولیدات علمی در ۱۱ موضوع فناوری آب مورد بررسی قرار گرفته که طبق آن، ایران در بسیاری از حوزه‌ها شامل تقطیر ناگهانی چند مرحله‌ای، تقطیر چند اثره، تقطیر فشرده‌سازی بخار، اسمز معکوس، اسمز پیش‌رونده، تقطیر غشایی، فناوری کشت عمودی و نور پخشیده، رتبه نخست را در بین کشورهای پیشرو اسلامی به خود اختصاص داده است.
همچنین ایران در تولیدات علمی مربوط به فناوری‌های «تقطیر ناگهانی چند مرحله‌ای» و «نور پخشیده» به ترتیب با ۸۱۰ و ۸۲۴ مدرک ثبت شده، رتبه هشتم را در سطح جهانی کسب کرده است.
نگاهی به وضعیت تولیدات علمی دانشگاه‌های کشورمان در حوزه‌های مرتبط با فناوری آب نیز نشان می‌دهد که از بین ۱۱ موضوع منتخب، دانشگاه تهران در پنج موضوع و علوم پزشکی تهران در چهار موضوع رتبه نخست را دارند و جایگاه نخست در زمینه «اسمز معکوس» متعلق به دانشگاه اصفهان و در زمینه «فناوری بارورسازی ابرها» مربوط به دانشگاه تبریز است.
نگاهی به جایگاه دانشگاه‌های اصفهان در تولیدات علمی «فناوری آب»
دانشگاه اصفهان با ثبت ۱۳۲ مدرک علمی در باره اسمز معکوس در پایگاه استنادی وب آو ساینس، بیشترین تعداد تولیدات علمی را در این زمینه در بین دانشگاه‌های کشورمان دارد؛ اسمز معکوس یا وارونه(Reverse Osmosis) فرایند تصفیه آبی است که در آن از فشار برای معکوس کردن جریان اسمزی آب از درون یک غشای نیمه‌تراوا به‌منظور تولید آب خالص و حذف یون‌ها، مولکول‌ها و ذرات بزرگتر حل‌شده در آب استفاده می‌شود. این فناوری در صنایع تصفیه و شیرین‌سازی آب کاربرد زیادی دارد.
در تولیدات علمی مربوط به «فناوری نور پخشیده» نیز دانشگاه کاشان با ۶۴ مدرک در بین مراکز آموزش عالی کشورمان، رتبه دوم را دارد؛ این فناوری در بهره‌وری مصرف آب در بخش هایی مانند تولید گلخانه ای کاربرد دارد.
دانشگاه صنعتی اصفهان با ۳۲ و دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا با ۲۸ مدرک نیز به ترتیب رتبه‌های هشتم و دهم را در تولیدات علمی فناوری نور پخشیده دارند.
بر اساس این گزارش، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در تولیدات علمی با موضوع الکترودیالیز با ۶۰ مدرک رتبه چهارم را در کشور به خود اختصاص داده است؛ الکترودیالیز(EDI) یکی از روش های کاربردی در تصفیه و شیرین سازی آب و بر پایه اختلاف پتانسیل الکتریکی و استفاده از غشاهای تراوایی است.
دانشگاه اصفهان همچنین در تولیدات علمی با موضوع «تقطیر فشرده‌سازی بخار»(از فناوری‌های کاربردی برای شیرین‌سازی آب) و دانشگاه صنعتی اصفهان در زمینه «پلیمرهای سوپر جاذب» (فناوری کاربردی برای کاهش مصرف آب در صنایع مختلف بویژه کشاورزی) در رتبه پنجم در بین مراکز آموزش عالی کشور قرار گرفتند.
از طرفی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در تولیدات علمی مرتبط با «تقطیر چند اثره» و «تقطیر غشایی» به ترتیب با ۲۸ و ۱۳۶ مدرک ثبت شده رتبه هفتم را در بین دانشگاه‌های کشورمان دارد.
فناوری های مرتبط با آب امروزه با توجه به کمبود منابع آبی و خشکسالی از اهمیت ویژه ای در کشورهای مختلف برخوردار است و پژوهش‌های زیادی در این زمینه در دانشگاه ها و مراکز علمی و تحقیقاتی انجام می شود.
آمریکا و چین از نظر تعداد مدارک علمی منتشر شده در فناوری‌های مربوط به حوزه آب در پایگاه وب آو ساینس، رتبه‌های نخست و دوم را به خود اختصاص داده‌اند.
اصفهان با حدود ۲۰۰ هزار دانشجو، هفت هزار و ۲۰۲ عضو هیات علمی و ۱۸۰ دانشگاه و موسسه آموزش عالی، دومین استان دانشگاهی کشور است.
