غرق در فضای مجازی
غنی‌سازی اوقات فراغت با هزینه‌های نجومی
تب‌وتاب اوقات فراغت
طبق استانداردهای بین‌المللی، تعداد روزهای فراغت در کشورهای دیگر ۸۰ روز در سال و این رقم در کشور ما ۹۰ روز است.
که بر طبق گفته متولیان مربوطه امسال برای این ۹۰ روز برنامه‌های اوقات فراغت در ۳۰ هزار پایگاه تابستانی سراسر کشور تا پایان تابستان برگزار می‌شود.
کلاس‌هایی که با ورود به فصل تابستان و تعطیلی مراکز آموزشی، آغازشده و تلاش بر غنی‌سازی اوقات فراغت دانش آموزان و حتی دانشجویان دارد.
واقعیت آن است استفاده از ساعات و روزهای عمر به‌عنوان گران‌بهاترین سرمایه برای افراد از مهم‌ترین، پند اندرزهایی است که تقریباً گوش همه ما به آن آشنا و معمولاً هم سعی بر آن بوده که این لحظات طلایی بیهوده هدر نرود.
به‌ویژه در سه‌ماهه تابستان که تب‌وتاب اوقات فراغت بیشتر و مقارن می‌شود با دوران کلافگی، سردرگمی وبی هدفی دانش آموزان و چالش‌هایی که خانواده‌ها در این زمینه با آن روبرو می‌شوند. چه‌بسا اهمیت همین مسئله به‌ظاهر، کم تأثیر به میزانی است که ازنقطه‌نظر کارشناسان تربیتی اگر به سنین نوجوانی و مسئله تخلیه انرژی و اوقات فراغت دقت فراوان شود تأثیرات بسیار خوبی بر حال و آینده آن‌ها خواهد گذاشت. اگر به‌درستی گذرانده شود سبب رشد فکری و جسمی و دور بودن از آسیب‌های اجتماعی می‌شود. و با توجه به این مقوله است که مسوولان مربوطه آموزش‌وپرورش در چند سال اخیر با جدیت بیشتری به دنبال پربار نمودن اوقات فراغت دانش آموزان برآمده به‌طوری‌که دستگاه‌های متولی به فراخور مسئولیت خود برنامه‌ریزی منسجم‌تری را برای این دوران در دستور کار خود قرار داده‌اند. مهدی نم‌نبات، معاون پرورشی و فرهنگی اداره کل آموزش‌وپرورش استان اصفهان از مشارکت بیش از ۴۰ درصدی دانش‌آموزان در فعالیت‌های اوقات فراغت در تابستان سال گذشته خبر می‌دهد و می‌گوید: حدود ۳۵۲ هزار و ۷۹۳ دانش‌آموز در این فعالیت‌ها شرکت کردند که بیش از ۴۰ درصد دانش‌آموزان است. وی اظهار می‌کند: غنی‌سازی اوقات فراغت دانش‌آموزان در راستای رشد همه‌جانبهٔ شخصیت آن‌ها، پاسخ به نیازهای علمی، تربیتی و مهارتی دانش‌آموزان، ارتقاء سطح دانش و بینش آن‌ها، تقویت روحیهٔ خودباوری و مسئولیت‌پذیری، تأمین سلامت جسمانی و روانی و استمرار فعالیت‌های تربیتی سال تحصیلی در طول تابستان اجرا می‌شود. و ادامه می‌دهد: فعال‌سازی و استفاده حداکثری از مدارس، استفاده از ظرفیت تشکل‌های مردم‌نهاد، توجه به برنامه‌های نخبگانی دانش‌آموزان، توجه به فعالیت‌های اجتماعی و گروهی محله محور ازجمله سیاست‌های راهبردی فعالیت‌های تابستانی دانش آموزان در استان است. معاون پرورشی و فرهنگی اداره کل آموزش‌وپرورش اصفهان با تأکید بر اهمیت استفاده از ظرفیت تشکل‌های دانش‌آموزی در برنامه‌های تابستانه امسال، بیان می‌کند: برنامه‌های اوقات فراغت در تابستان پیشرو به‌صورت دانش‌آموز محور طراحی‌شده تا پاسخگوی نیاز آن‌ها باشد. وی توضیح می‌دهد: برگزاری اردوهای یک‌روزه دانش‌آموزی، اردوی راهیان نور به مناطق عملیاتی غرب و شمال غرب، پیاده‌روی و برپایی موکب اربعین و رویداد عمومی و همگانی هفت‌در هفت ازجمله برنامه‌های در نظر گرفته‌شده است. که در ۷ پنجشنبه تابستان با محوریت جشن عمومی ولایت، جشن عمومی امامت، حجاب و عفاف، آیین‌های حسینی، شهدای مدافع حرم و پیاده‌روی همگانی اجرا خواهد شد.
مهارت‌آموزی در کنار برنامه‌های شاد و نشاط‌آور
باوجود سعی مسوولان آموزش و پروش استان اصفهان، نسبت به برگزاری کلاس‌های تابستانه اما همچنان مباحثی مطرح است که دغدغه‌هایی را برای خانواده موجب شده است.
فقدان توجه کافی به مهارت‌آموزی در آموزش‌های تابستانه از نخستین ایرادهایی است که نسبت به این برنامه‌ها عنوان می‌شود. درصورتی‌که ضرورت توجه به چنین مسئله‌ای یعنی تغییر نگاه‌ها به موضوع اوقات فراغت و قرارگیری مهارت‌آموزی در کنار برنامه‌های شاد و نشاط‌آور بسیار مهم است. از طرفی هم‌خانواده‌هایی که مصمم به ثبت‌نام فرزندان خود در کلاس‌های آموزشی و مهارتی خارج از حیطه آموزش‌وپرورش باشند با معضلی به نام گرانی روبرو هستند که اغلب درهمان آغاز راه نسبت به ثبت‌نام منصرف می‌شوند. همچنین اگر تفریحات تابستانی دیگری مانند استخر، فوتبال، تنیس و دیگر کلاس‌های ورزشی موردنظر قرار گیرد آن‌ها هم به‌طور ساعتی باقیمت‌های نجومی بسیار بالایی ارائه می‌شود.
بنابراین ازیک‌طرف کمبود دوره‌ها، کلاس‌ها و کارگاه‌های موردنیاز برای یک دانش آموزان در مقاطع مختلف مطرح است. هرچند،اصفهان کمتر با این چالش روبروست اما به‌هرحال ازآنجاکه در چند سال اخیر، اغلب کارگاه‌ها و رشته‌های فنی و حرفه‌ای بخش رایگان دولتی به بخش خصوصی واگذارشده‌اند دوره‌ها هم با نرخ گران‌تری ارائه می‌شود و ازاین‌رو بیشتر خانواده‌ها امکان تقبل این هزینه‌های سنگین را ندارند، به‌ویژه این چالش برای خانواده‌هایی که دارای چند فرزند هستند سخت ترهم می‌شود.
طبیعتا باوجوداین شرایط، فرزندان چنین خانواده‌هایی چاره‌ای جز گذراندن اوقات فراغت خود با انواع و اقسام فعالیت‌های بیهوده و تکراری مانند تلویزیون، فضای مجازی، بازی‌های رایانه‌ای، ورود دسته‌جمعی وبی نظارت به پارک‌ها و مراکز تفریحی ندارند. که عواقب این مسئله افزایش آمار آسیب‌های اجتماعی و کاهش سن استفاده از سیگار، مواد مخدر و مسکرات میان این رده‌های سنی است. کمترین آسیب هم برای سنین دبستان، هدر رفت اوقات فراغت سه تا چهارماهه‌ای است که در اختیار این گروه سنی قرار دارد و بیشترین بهره‌مندی را می‌توان از این زمان داشت.
مهرداد سعیدی آسیب‌شناس اجتماعی با تاکید بر ضرورت توجه به اوقات فراغت دانش آموزان به دنیای اقتصاد می‌گوید: به جرات می‌توان گفت که این زمان، بسیار مهم‌تر از دوران سال تحصیلی برای یک دانش‌آموز محسوب شده زیرا سرچشمه بخش بزرگی از آسیب‌های اجتماعی دانش‌آموزی در همین دوران شکل می‌گیرد.
وی اظهار می‌کند: حال با توجه به گرانی کلاس‌های آموزشی و مهارتی و تفریحی تابستانه و همچنین کمبود برخی از کلاس‌های مهارتی بسیاری از دانش آموزان در این دوران بلاتکلیف و سردرگم در کوچه‌ها و پارک‌ها و یا غرق در فضای مجازی هستند. که به‌غیراز آسیب‌های جسمی و روحی که اینترنت برای آن‌ها به همراه خواهد داشت.موضوع مهم دیگر، اشتراک در گروه‌های غیرمجاز و آموزش مسائلی است که پاک کردن آن از ذهن و روان دانش‌آموز تقریباً ناممکن و یا دشوار است. این کارشناس با اشاره به اینکه اصفهان از مراکز آموزشی و مهارتی بسیار خوبی برخوردار است می‌گوید: خوشبختانه اصفهان ازلحاظ تعداد آموزشگاه کمبودی ندارد اما قیمت‌ها باعث بی‌تمایلی به این کلاس‌ها شده است. اگرچه در مناطقی هم با موج استقبال روبرو هستیم و حتی خانواده‌هایی در این زمینه زیاده‌روی کرده و اجازه استراحت و در کنار خانواده بودن را به فرزند خود نمی‌دهند که آن نیز مشکل‌آفرین و بحثی دیگر است. اما باوجود گرانی کلاس‌ها و مشکلات اقتصادی،محلات ضعیف‌تر و خانواده‌های کم‌توان‌تر امکان ثبت‌نام فرزندان خود را ندارند. وی یادآور می‌شود: در چند سال اخیر مسوولان با ارائه برنامه‌های تابستانه در مساجد و مدارس و دیگر مراکز توانسته‌اند تا میزانی چالش‌های تابستانه را حل کنند. اما هنوز هم جای کار بسیار زیادی باقی است. به‌عنوان‌مثال مهارت‌آموزی در میان برنامه‌ها بسیار کم‌رنگ است درحالی‌که ضعف و مشکل این روزهای کشور ما نبود مهارت در میان دانش آموزان و دانشجویان است، مساله‌ای بسیار پراهمیت که می‌بایست موردنظر متولیان قرار داشته باشد.
در پایان توصیه این کارشناس به خانواده‌ها آن است که جدای از کلاس‌های آموزشی و ورزشی،اولویت آن‌ها برای فرزندانشان در دوران تابستان، فراهم‌سازی شرایطی در جهت مهارت‌آموزی مفید باشد.
محروم از آموزش و تفریح در تابستان
تورم بی‌سابقه این سال‌ها نه‌تنها تفریحاتی مانند سفرهای باکیفیت را به کمترین میزان خود رسانیده بلکه باعث شده است سهم کلاس‌های تفریحی، ورزشی آموزشی هم از سبد خانواده‌ها کمتر شود و بعضا به صفر برسد.
استخر، نقاشی، موسیقی، رباتیک، زبان خارجی و...ازجمله کلاس‌های موردعلاقه دانش‌آموزانی است که با گذر از یک سال تحصیلی علاقه‌مند به شرکت در آن‌ها هستند. اما با هزینه‌های سرسام‌آور از این کلاس‌ها محروم و در عوض برنامه‌های بدون نتیجه‌ای را برای وقت‌گذرانی جایگزین می‌کنند.
و این در حالی است که تفریح و آموزش از حقوق اولیه هر فردی به‌خصوص دانش آموزان است که در سنین کودکی، نوجوانی و جوانی قرار می‌گیرند و قطعا نیازمند آموزش‌هایی کارآمدتر و مهارت محورتر نسبت به سال تحصیلی هستند. اما متأسفانه تعداد زیادی از دانش آموزان در همین اصفهان که انواع و اقسام دوره‌های تابستانی برگزار می‌شود بنا بر دلایل اشاره‌شده در این گزارش، امکان برخورداری از چنین آموزش‌هایی را ندارند.
موضوعی که به نظر می‌رسد ضرورت توجه بسیار بیشتر و جدی‌تری را از سوی نهادهای مربوطه دارد.
