وقت تلاطم
چرخ کدام بازارها در چرخه انتخابات درست نمی‌چرخد؟
این درحالی است که حضور چهره‌های افراطی در میان نامزدها، رشد قیمت دلار و واکنش منفی بازار سهام را به طور موقت، به همراه دارد. اطلاعات بازار مسکن نیز حکایت از رشد اندک قیمت خانه در تهران در پی انتخابات 1396 و 1400 دارد که سیگنال نااطمینانی را مخابره می‌کند. در مجموع بازارها و اقتصاد کشور در روزهای انتخاباتی در فضای ابهام به سر می‌برد و حضور چهره‌های مختلف سیاسی بر روند قیمتی بازارها موثر است.
واکنش معتدل بورس به تحولات انتخاباتی
مروری بر تحولات بورس تهران نشان می‌دهد طی سالیان اخیر و پنج انتخاباتی که بازار سهام به خود دیده است، رفتار متعادلی از طریق این بازار نسبت به این تحول مهم سیاسی، به ثبت رسیده است. شاخص کل بورس به جز انتخابات 1384 و 1400، همواره واکنش مثبت، ولو اندکی مثبت از خود نشان داده است. این موضوع حکایت از آن دارد که بورس به چهره‌های انتخاباتی احترام می‌گذارد. در سال 1384، حضور چهره‌ای افراطی نظیر احمدی‌نژاد در انتخاباتی که پس از دو دوره ریاست اصلاح‌طلبان برگزار می‌شد، واکنش منفی بورس را به همراه داشت. شاخص کل بورس یک ماه مانده به انتخابات، با افت بیش از یک‌درصدی دست رد به احمدی‌نژاد زد. رئیس‌جمهوری که بورس را قمارخانه می‌دانست، نتوانست با استقبال اهالی بازار سرمایه همراه شود. این درحالی است که در انتخابات 1400 نیز پس از وعده و وعید دولت دوازدهم درخصوص بورس، که به ترکیدن حباب و سقوط بی‌سابقه‌ای از 19 مرداد 99 منجر شده بود امیدها به رونق بورس کاهش یافت و در ایام انتخابات سیزدهم در بهار سال 1400 بورس کاهش 2 درصدی را به ثبت رساند که البته در ادامه سال و استقرار دولت جدید تا حدی رو به رشد گذاشت. این درحالی است که در انتخابات سال 1388، شاخص بورس به استقبال انتخابات رفت و بازدهی بیش از چهار درصدی نصیب بازار سهام شد که در انتخابات‌های اخیر بی‌سابقه بود. عملکرد قابل قبول دولت روحانی در دوره اول ریاست‌جمهوری و حضور دوباره وی به عنوان نامزد هم با واکنش حدود سه‌درصدی در سال 1396 همراه شد. کارنامه بورس در دولت‌های مختلف نیز در ادامه واکنش‌های آنها قبل از انتخابات بوده است. دولت اول احمدی‌نژاد، بورس را به قعر رکود فرستاد و در دوره دوم به واسطه رشد دلار، رونق به بورس بازگشت. در دوره دوم روحانی نیز کاهش سیاست‌های انقباضی در بازار پول و رشد قیمت ارز به کمک بورس آمد و رکوردهای عجیبی به ثبت رسید. ضمن آنکه وعده‌های کابینه دولت سیزدهم در حوزه بورس و عملی‌نشدن آنها، بازار سرمایه را در یک سال اخیر به رکود برده است.
بازار دلار و طلا، محتاط‌تر از همیشه
بازار ارز به طور رسمی 11 انتخابات را به خود دیده است. رفتار دلار در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که نوسانات این ارز به دلیل افزایش تحریم‌ها و ناترازی‌های اقتصادی افزایش یافته است. اما عموماً دلار طی فاصله یک ماه مانده تا انتخابات، نوسانات محدودی دارد. حرکات دلار عمدتاً بین منفی سه تا مثبت سه درصد بوده است. به جز در انتخابات 1400 که فنر دلار به دلیل برخی از اقدامات و تحریم‌ها در دولت قبل رها شده بود و دولت سیزدهم نیز به طور کامل در مهار کردن دامنه نوسان ارز، موفق نبود. در انتخابات سال 1360، به دلیل تحکیم نظام ارزی ثابت در کشور دلار تحول خاصی به خود ندید. اما در سال‌های 1364 و 1368 دلار افت حدود دودرصدی را تجربه کرد. قیمت ارز، در انتخابات 1372 نیز کاهش یک درصدی را به ثبت رساند. این درحالی است که تحولات انتخاباتی سال 1376 به رشد بیش از 1.5درصدی قیمت ارز منجر شد. در رویدادهای انتخاباتی سال‌های 1380، 1384 و 1388 نیز به دلیل تسلط جبهه اصلاحات بر فضای سیاسی کشور دلار نوساناتی نزدیک به صفر را تجربه کرد. فقط یک بار در جنجال‌های ریاست‌جمهوری تکانه‌های دلار از پنج درصد عبور کرد و آن هم انتخابات سال 1400 بود. روی کارآمدن چهره‌ای مانند رئیسی، ابتدا امیدها به احیای مذاکرات را کاهش داد. اما دولت سیزدهم، با حفظ روابط با همسایگان و احیای روابط با عربستان و امارات، مذاکرات میان ایران و غرب را به طور غیرمستقیم پیش برد و بازار واکنش مثبتی به این رویه نشان داد.
در بازار سکه نیز واکنش‌ها شبیه به دلار بود. سکه در سال 1396 بیش از پنج درصد افت کرد و در سال 1396 بدون تغییر باقی ماند. این در حالی است که به دلیل رشد قیمت ارز در سال 1400، قیمت سکه در بازار رسمی افزایش ارتفاع پنج درصدی را تجربه کرده بود. آمارها از بازار مسکن نیز حکایت از آن دارد که مسکن تهران در دو انتخابات 1396 و 1400 حدود سه تا چهار درصد رشد قیمتی را تجربه می‌کند. این درحالی است که ابهامات قبل از انتخابات تا حدودی بر نااطمینانی‌ها می‌افزاید و رشد قیمت مسکن تا حدودی منطقی است.
