فرود نرم یا فرود سخت؟
همچنین نرخ رشد نقطهبهنقطه تورم هسته یا Core CPI در دسامبر ۳.۹ درصد بوده که هرچند نسبت به ماه گذشته حدود ۱ دهم درصد کمتر شده ولی هنوز بالاست. نرخ تورم نیز در ماه دسامبر افزایشی شد بهطوریکه از ۳.۱ درصد در ماه نوامبر به ۳.۴ درصد افزایش یافت و همین موجب افزایش تردیدها نسبت به شروع کاهش نرخ بهره از مارس امسال و درنتیجه نوسان روبه پایین قیمت جهانی طلا شد ولی دادههای اخیر از شاخص قیمت تولیدکننده در آمریکا که نشان از افت ۱ دهم درصدی این شاخص در ماه دسامبر داشت، باری دیگر بازارها را نسبت به شروع کاهش نرخ بهره در آمریکا تا مارس امسال خوشبین کرد. این سومین ماه پیاپی بود که شاخص قیمت تولیدکننده منفی میشد.
هرچند همانطور که اشاره شد، مهمترین شاخص برای فدرال رزرو، نرخ تورم PCE بهویژه نرخ تورم هسته آن است و فعلا دادههای ماه دسامبر این شاخص مهم قیمتی منتشرنشده و تا ۲۶ ژانویه باید صبر کرد. اگر روند کاهشی این شاخص قیمتی فوقالعاده مهم نیز بمانند شاخص CPI در ماه دسامبر متوقفشده باشد، طبیعتا فشارها بر طلا افزایش خواهد یافت و تردیدها نسبت به شروع روند کاهش نرخ بهره از مارس امسال بیشتر میشود. در غ این صورت، باید ماه مارس را قطعی دانست.
از طرفی، در رابطه با وضعیت بازار کار، معنای آخرین آمارهای بازار کار آمریکا این است که هنوز بازار کار در این کشور با شرایط خوبی مواجه بوده و همین، مساله کاهش نرخ بهره را با مانع مواجه میکند. مثبت بودن شاخصهایی همچون اشتغال به معنای لزوم حفظ سیاست پولی انقباضی نیز هست که البته برای بازارهایی همچون طلا خبر خوبی محسوب نمیشود.
این دوره افزایش نرخ بهره تا ۵.۵ درصد، سریعترین دوره افزایش نرخ بهره در تاریخ اقتصاد آمریکا و بیشترین افزایش نرخ بهره از دهه ۸۰ میلادی به اینسوی، بهحساب میآید ، در حال حاضر نیز منحنی بازده اسناد خزانه بشدت تندشده و بازدهی اوراق کوتاهمدت یکماهه حدودا ۱ درصد بالاتر از اوراق بدهی بلندمدت یا دهساله قرارگرفته ک بر اساس تجربیات تاریخی در دورههای افزایش نرخ بهره، این آخرین شاخص پیشرو برای پیشبینی احتمال سرایت رکود به اقتصاد آمریکاست.
در اینکه با تغییر ریل سیاست پولی و شروع کاهش نرخ بهره در آمریکا، شاهد کاهش نرخ رشد اقتصاد و... خواهیم بود، شکی نیست ولی آنچه مهمتر است بهجز زمان شروع کاهش نرخ بهره، پس از شروع کاهش نرخ بهره خواهد بود که آیا بازار با فرود نرم مواجه خواهد شد یا فرود سخت؟
استفاده از آخرین دادههای اقتصاد آمریکا و استقرای تاریخی میتواند در پاسخ به این سال، به ما کمک کند.
بهطور تاریخی در تمامی تجربیات افزایش نرخ بهره در آمریکا که این افزایش با شدت و قدرت دنبال شده و شیب منحنی بازده نیز نزولی و تند بوده، اقتصاد آمریکا با Hard landing یا فرود سخت مواجه شده که در حال حاضر نیز دقیقا با چنین شرایطی مواجهیم.
از طرفی علت تداوم رونق اقتصاد، علیرغم اجرای سیاست پولی انقباضی تاکنون، یکی، اثرات تزریق ۵ تریلیون دلاری ناشی از کووید در اقتصاد این کشور و تحریک پسانداز و مصرف بوده به شکلی که موجب افزایش نرخ پسانداز در آمریکا تا سطح ۱۰ درصدی شده بود ولی اثر این تزریق تقریبا در حال اتمام است که افت اخیر نرخ پسانداز به ۴ درصد نشاندهنده آن است..
از طرفی، در سالهای گذشته بدلیل اجرای یک دوره طولانی سیاست نرخ بهره صفر یا نزدیک به صفر، شاهد انبساط شدید بدهی در آمریکا بودهایم بهطوریکه نسبت کل بدهی در اقتصاد آمریکا به gdpاین کشور به بالای ۸۲۰ درصد رسید که بیسابقه وهم بشدت نگرانکننده است. متوسط این نسبت در ۳۰ سال گذشته بسیار پایینتر از این بوده . از سویی دیگر، میانگین سررسید این بدهیها بشدت کاهشیافته بهطوریکه از ۹ سال به ۵ سال رسیده!این یعنی در هرسال میباید رقمی در حدود ۳۵ تریلیون دلار بدهی جدید، بابت جایگزینی بدهیهای قبلی و تامین مالی اقتصاد، منتشر شود.
این یعنی شرایط کلی اقتصاد آمریکا، نسبت بهتمامی دورههای تاریخی مشابه، بشدت پیچیده و خطرناکتر شده. کما اینکه نرخ یا هزینه تأمین مالی این بدهیها در یک سال گذشته ۴ درصد رفته بالا و اولین اثرات این افزایش نرخها را در بازار مسکن این کشور و افت شدید قیمتها دیدیم.