کمبود امکانات بهداشتی در نقشجهان
اصفهان با وجود پتانسیل های خاص گردشگری از بناهای تاریخی تا بافت شهری منحصر به فرد، در زمینه ی گردشگری دچار ضعف های قبل توجهی است. هرچند فارغ از گردشگرانی که از شهر ها و کشور های دیگر به اصفهان می آیند، شهروندان اصفهانی نیز نوعی گردشگر برخی نقاط محسوب می شوند که باید برای وضعیت رفاهی گردشگری آنان فکری اساسی کرد. مشخصا در فصل های گرم سال، شب های نقش جهان پر از شهروندانی است که برای گذران چند ساعت به آنجا مراجعه کرده و ساعتی را در چمن های نقش جهان میگذرانند. این شهروندان برای گذراندن زمان خود در چنین نقطه ی مهمی از شهر که جنبه ی جهانی از نظر گردشگری دارد، نیازمند امکاناتی اولیه هستند. از دسترسیها تا نور و سرویسهای بهداشتی و.... در حالیکه اطراف نقش جهان، چندان امکانات قابل توجهی برای شهروندان وجود ندارد. مشخصا سرویسهای بهداشتی اطراف میدان در ساعات شلوغ جوابگوی مردم نیست و موجب دردسر و ایجاد صفهای طولانی و کاهش کیفیت بهداشتی این نقاط می شود. وقتی حرف از سرویس بهداشتی عمومی بین راهی پیش میآید چه تصوری در ذهنمان شکل میگیرد؟ حتما توالتهای کثیف با نور کم و لامپ سوخته و بوی بد و شیر آب خراب و صف طولانی و آخر سر کسی که میز کوچکی برای خودش دست و پا کرده و دقیقا جلوی در ورودی گذاشته و پول میخواهد و تا پول ندهید حق خروج ندارید! پولی که به نظر خیلیها پول زور است چرا که در مقابل، مکانی تمیز و در خور شأن یک شهروند استفاده نکردهاند. البته راه دور نرویم؛ سرویسهای بهداشتی درونشهری هم دستکمی از توالتهای بین شهری ندارند. یا شیلنگ و شیر آب و لامپش را معتادان به یغما بردهاند یا تهویه نمیشود و دیوارهایش کبره بسته یا قول میدهم نشنیده باشید که گردشگران فرنگی موقع سفر به کشورمان با خودشان قرص ضد ادرار میآورند تا وقتی برای گردش چند ساعتی از هتل بیرون میزنند، کارشان به توالت نکشد. با توجه به گستره فرهنگ گردشگران ملل مختلف و نیز رویکرد کشور ما به صنعت گردشگری، برای رونق این صنعت باید سرویسهای بهداشتی دارای استانداردهای جهانی ساخته شود، سرویسهایی که مناسب استفاده گردشگران داخلی و خارجی، معلولان، سالمندان، کودکان و بانوان باشد. هرچند کم و بیش، موضوع سرویس های بهداشتی بصورت جسته و گریخته در کشور و اصفهان(جهانشهری که اولویت اول آن توسعه و رونق گردشگری است) مطرح شده اما هنوز بطور شایسته به آن پرداخته نشده است. در ادامه توجه شما را به گفتوگو یکی از فعالان گردشگری اصفهان جلب میکنیم که در این زمینه تلاشها و بررسیهای قابل توجهی داشته است:
بانویی از شهر اصفهان، چند سالی است که با انجام تحقیقات گسترده در داخل و خارج در این زمینه و حتی راه اندازی انجمن موسوم به ‹توالت ایران›، بهطور جدی به پیگیری این مبحث پرداخته است.
«فرشته بهجت» در گفتوگویی در باره اهمیت سرویسهای بهداشتی اظهار کرد: توالت مانند جنگ، کمبود آب و غذای سالم، یکی از جدیترین مشکلات عصر مُدرن به شمار میرود. نیاز به سرویس بهداشتی یکی از نیازهای فیزیولوژیک روزمره بدن انسان است و امکان حذف یا به تاخیرانداختن آن وجود ندارد. رعایت نکردن نظافت و بهداشت در توالتهای عمومی منجر به افزایش خطر ابتلا به بیماریهای عفونی در استفاده کنندگان بخصوص بانوان می شود. وجود سرویس بهداشتی مناسب جزو شاخصههای رفاه اجتماعی است همچنان که این مکانِ پنهان، نمایانترین نقطهای است که حتی قضاوت در باره تمدن یک کشور از آنجا آغاز میشود. توالتهای عمومی ایران نیاز به سرمایهگذاری عمده در سه بخش «طراحی صحیح»،«نگهداری» و «آموزش کاربران» دارد. وجود توالتهای مُدرن و استاندارد منطبق با رضایت گردشگران ایرانی و غیر ایرانی، مالاً سهم عمده ای در بهبود وضعیت اقتصادی جامعه دارد. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰ نزدیک به یک میلیون و پانصد هزار نفر در ایران دچار معلولیت هستند و سرویسهای بهداشتی ساخته شده در گذشته و حتی توالتهای ساخته جدید نیز برای این افراد، استاندارد و مناسب نیست.
وی ویژگیهای کمی و کیفی سرویسهای بهداشتی استاندارد را برشمرد و افزود: حداکثر فاصله استاندارد ۵۰۰ متری بین هر سرویس(بویژه مکانهای گردشگری شهرها)، دسترسی مناسب در هر ۲۵ کیلومتر برای بیرون از شهرها، نورگیری طبیعی، شیرآلات هوشمند، تهویه مناسب، طرح معماری ساختمان، طراحی فضاهای داخلی و استفاده آسان برای معلولان، سالمندان و کودکان و بانوان از جمله این ویژگی هاست. طبق استاندارد جهانی باید به ازای هر یکهزار و ۱۰۰ مرد یک چشمه دستشویی و بدلیل نیاز بیشتر بانوان، به ازای هر ۵۵۰ نفر زن یک چشمه دستشویی وجود داشته باشد. وضعیت کمی و کیفی توالتها در کشور ما نه تنها به کابوس بازدیدکنندگان و گردشگران خارجی تبدل شده بلکه مشکلات فراوانی برای شهروندان و مسافران داخلی نیز ایجاد کرده است. با توجه به اینکه هر انسان بطور متوسط سه سال از عمر خود را در این مکانها بسر میبرد و نیز با عنایت به تاکید دین اسلام بر نظافت (اینکه طهارت شرط صحت بعضی از عبادات است)، خواه ناخواه توجه به ملاحظات بهداشتی این اماکن بسیار حائز اهمیت است. همچنین نبود سرویسهای بهداشتی متعدد و توزیع نشدن مناسب آنها در مناطق روستایی و شهری(خاصه با توجه به تجمع جمعیتی در آن)، میزان آلایندگی خاک و محیط زیست را افزایش میدهد و حتی این کمبودها ممکن است سبب رفع حاجت افراد نیازمند به سرویس بهداشتی در محیط های عمومی و فضای سبز شود.