در استان اصفهان افزون بر چهار هزار و ۶۰۰ نانوایی وجود دارد که بیش از یک‌هزار و ۴۰۰ نانوایی آن در کلانشهر اصفهان فعال است، از خرداد پارسال که طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان در کشور و اُستان اجرا شد، تغییرات زیادی در این حوزه شکل گرفت که به عقیده کارشناسان برآیند آن برای اقتصاد کشور مثبت خواهد بود.

پس از گذشت حدود یک سال از اجرای طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان و تجهیز نانوایی ها به کارتخوان هوشمند در کشور برخی مشکلات آن شناسایی و تصمیم هایی بمنظور اصلاح آن صورت گرفت که به گفته کارشناسان برخی از مشکلات، ناشی از کم اطلاعی درباره جزییات این طرح بوده است. پیش از اجرای طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان، شکاف قیمتی آرد دولتی و آزاد زمینه‌ساز قاچاق آرد دولتی شده بود و می رفت که این موضوع به یک معضل اقتصادی برای کشور تبدیل شود ولی با تدبیر دولت سیزدهم امروز شاهد آن هستیم که این چالش به میزان زیادی مرتفع شده است.

دولت سیزدهم مبتکر طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان است

به گفته مشاور وزیر اقتصاد، دولت سیزدهم مبتکر طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان است و با اجرای این طرح دولت توانست بدون اجرای آزادسازی قیمت و سهمیه‌بندی نان، میزان عرضه خارج از شبکه نان یارانه‌ای را به حداقل برساند. محمد جلال در گفت و گو با خبرنگار ایرنا ادامه داد: اجرای طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان باعث شد تا سهمیه و دسترسی به آرد دولتی نانوایانی که دارای رفتار متعهدانه‌ در قبال عرضه نان به مردم بودند بیشتر شود و سهمیه آن‌ها در چرخه افزایشی قرار بگیرد و اگر نانوایانی وجود داشته باشند که بنای تحویل آرد یارانه ای به مردم را ندارند از چرخه تولید خارج شوند.

وی تصریح کرد: اجرای طرح هوشمندسازی آرد و نان موجب افزایش قیمت آرد خارج از شبکه شد که می‌تواند در کاهش قاچاق آرد موثر باشد و از هدررفت منابع دولت در توزیع آرد و نان جلوگیری کند.

وی خاطرنشان کرد: اجرای طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان سبب شکسته شدن برخی نرخ های غیرواقعی شد بطوریکه برخی از این نرخ ها هم اکنون در مسیر نزولی شدن قرار دارد. مشاور وزیر اقتصاد اظهار‌کرد: دولت در یک سال گذشته با اجرای طرح هوشمندسازی آرد و نان و تجهیز نانوایی ها به کارتخوان سه هدف را پیگیری کرد، مورد اول کاهش ‌عرضه خارج از شبکه آرد و نان و شکسته شدن برخی نرخ‌های غیرواقعی بود، هدف دوم ترمیم اقتصاد نانوایان و هدف سوم ارتقای کیفیت نان است که در برنامه‌های امسال پیگیری می‌شود.

طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان، از شناورسازی سهمیه آرد تا برخورد قاطع با متخلفان

اجرای طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان و تجهیز نانوایی ها به دستگاه کارتخوان نظرهای مختلفی را به همراه داشته است که رصد میدانی خبرنگار ایرنا حاکی است که برخی شهروندان اصفهانی به مسائلی مانند تعداد نان و صف‌های طولانی ایجاد شده در جلوی نانوایی اشاره می کنند و گلایه‌مند هستند. مشاور وزیر اقتصاد در پاسخ به خبرنگار ایرنا درباره بروز این مشکلات در نانوایی ها گفت: در زمان حاضر برای خرید نان توسط مردم هیچ محدودیتی وجود ندارد و باید توجه داشت خریدهایی که حجم بالا دارند خرید عمومی مردم نیست.

جلال ادامه داد: برای خریدهایی که بمنظور مصارف خاص شکل می‌گیرد، مسیرهایی در طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان تعبیه شده است، بعنوان نمونه تحت عنوان «خرید کسب‌وکارها و نهادها» مجوزهایی به نانوایان اعطا شده که برخی نانوایان از وجود این روش‌ها اطلاعی ندارند. وی با یادآوری اهمیت اطلاع رسانی در این زمینه گفت: سهمیه‌ آرد نانوایان با تسامح و اغماض در نظر گرفته شده است تا مشکلات احتمالی در فرآیند تولید جبران شود.

وی خاطرنشان کرد: وقتی سیاستی در کشور انجام می شود تا زمان جاری‌سازی چند ماه لازم است تا افراد با این سیاست و فرآیند آشنا شوند، دولت نیز در این طرح به صورت تدریجی اقدام کرده و می‌کند تا حقی ضایع نشود. از طرفی رصد میدانی خبرنگار ایرنا نشان می دهد برخی نانوایان به کاهش سهمیه ها و زمان اندک ماندن آرد در نانوایی‌ها اشاره کرده و آن را عاملی برای آنکه نان کامل به دست مردم نرسد، تلقی می‌کنند. مشاور وزیر اقتصاد در پاسخ به خبرنگار ایرنا در این زمینه گفت: ادعایی مبنی بر کاهش سهمیه آرد ۲۵ درصد نانوایی‌ها مطرح می‌شود ولی کاهش در همه نانوایی ها صورت نگرفته و آرد معادل نانی که به مردم تحویل داده شده، بیانگر رقم اعلام شده است.

جلال ادامه داد: پیش از اجرای طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان و تجهیز نانوایی ها به کارتخوان هوشمند، بخشی از آرد کشور در قالب تراکنش‌های فروش نان به مردم، عرضه نمی‌شد ولی امروز ۷۵ درصد نانوایان بدون تغییر سهمیه و یا حتی با افزایش سهمیه مواجه شده اند.

وی اظهار‌کرد: با توجه به آنکه ممکن است برخی از نانوایان از وضعیت آرد اختصاص یافته و سایر حقوق خود اطلاعی نداشته باشند در جلسه ای که در شورای آرد و نان استان اصفهان برگزار شد، مقرر شد اگر کاهش، ناشی از عدم اطلاع باشد که به نظر پدیده نادری است با توجه به اختیارات استان در تغییر تخصیص آرد، این مشکل حل خواهد شد.

وی تاکید کرد: در یک سال اجرای طرح به نوعی مهاجرت آرد از واحدهایی که عرضه نان به مردم انجام نمی دادند به سمتی واحدهایی که نان عرضه می کردند، صورت گرفته است.

جلال با بیان اینکه شناورسازی سهمیه از سال گذشته آغاز شده است، اضافه کرد: در این زمینه بدنبال تفویض اختیارات به استان ها هستیم و با افزایش اختیارات استان ها اگر نیاز باشد تا تغییری در تخصیص آرد به وجود بیاید با صلاحدید مسؤولان استانی این امر انجام شود و با اجرای این طرح دیگر هیچ پدیده‌ای به نام محدودیت دسترسی به آرد نان را شاهد نخواهیم بود. وی خاطرنشان کرد: ماندن آرد در نانوایی و یا به اصطلاح، استراحت آرد لازم نیست که بیشتر از ۱۰ روز باشد و درست این است که همه نانوایان اندوخته‌ آردی به مدت سه تا پنج روز در نانوایی خود داشته باشند و اختیاراتی در این زمینه به استان ها داده شده است.

بررسی میدانی واحدهای خبازی اصفهان نیز نشان می‌دهد تعدادی از نانوایان نسبت به نرخ نان انتقاد دارند و معتقدند این کار صرفه اقتصادی چندانی ندارد. مشاور وزیر اقتصاد در این پیوند گفت: استان‌ها در موضوع نرخ‌دهی، تصمیم اولیه را می‌گیرند، هماهنگی ها در این زمینه انجام می‌شود و سپس از طرف دولت قیمت ها اعمال می‌شود، بنابراین کارگروه آرد و نان استان‌ها مرجع تصمیم‌گیری در این زمینه هستند.

جلال ادامه داد: البته تاکید دولت بر افزایش نرخ نان نیست ولی ممکن است در برخی نان‌های خاص بخشی از عقب‌ماندگی‌های‌ نرخی به شکل متناسب‌سازی نرخ نان رقم بخورد ولی دولت به دنبال استفاده از الگوهای غیرقیمتی است، یعنی عقب‌ماندگی‌های نرخی نان از محل کمک‌هزینه‌ها و سایر ایده‌ها برای نانوایان جبران شود.

وی خاطرنشان کرد: از محل کمک هزینه‌هایی که هم‌اینک نیز به نانوایان سراسر کشور پرداخت می‌شود و ایده‌های مکملی که در حوزه اقتصاد نانوایان وجود دارد و می‌تواند به تصویب کارگروه آرد و نان اُستان‌ها برسد، می‌توان به اقتصاد نانوایان کمک کرد تا نانوایی به یک شغل اقتصادی قابل دفاع تبدیل شود. وی با بیان اینکه تامین اقتصاد نانوایان مهم است، گفت: رئیس جمهور نیز بر این امر که اقتصاد نانوایان باید قابل دفاع باشد و به هیچ عنوان نباید مُتضرر شوند، تاکید دارد ولی ارتقای اقتصاد نانوایان بطور الزامی به معنی گران شدن نان نیست و دولت هم تاکیدی بر افزایش نرخ نان ندارد. از سوی دیگر، رصد میدانی خبرنگار ایرنا در اصفهان نشان می دهد برخی از مردم به وجود نرخ‌های متفاوت عرضه نان حتی در یک نانوایی انتقاد دارند. مشاور وزیر اقتصاد در این زمینه گفت: بخش نظارتی بطور کامل در اختیار استان است و هرچند نظر دولت و رئیس جمهور بر آن است که اقتصاد نانوا باید قابل دفاع باشد ولی در طرف مقابل برخورد با متخلفان نیز بسیار قاطع خواهد بود.

جلال افزود: در شورای آرد و نان استان اصفهان تصمیم هایی گرفته شد که موجب ترمیم خلاء درآمدی نانوایان اصفهانی می شود ولی ضرورت دارد برخود با متخلفان بطور جدی پیگیری شود.

وی خاطرنشان کرد: برنامه‌ای برای شناسایی متخلفان توسط مردم طراحی شده است که بر روی دستگاه های کارتخوان هوشمند مستقر در نانوایی نصب می شود.

 وی اظهار کرد: ساز و کار شناسایی برخی از تخلف ها تنها بر عهده مردم است و با برنامه‌ طراحی شده که تا پایان خرداد ارایه می شود مردم می‌توانند در صورت تمایل تجربه های منفی و مثبت خود از نانوایی که از آن نان خریداری کرده اند را در دستگاه های کارتخوان هوشمند مستقر در نانوایی‌ها ثبت کنند.  مشاور وزیر اقتصاد با بیان اینکه روزانه ۱۱ تا ۱۲ میلیون تراکنش خرید نان در کشور انجام می‌شود که حدود ۱۰ درصد کل تراکنش های کشور است، گفت: این تراکنش‌ها اطلاعات زیادی در اختیار تصمیم‌گیران قرار می دهد و می توان از این بستر برای ارتقای کیفیت نان و گزارش تخلف های احتمالی استفاده کرد.

وی یادآور شد: سازوکار شناسایی موارد تخلف نانوایان می‌تواند با سامانه موجود بر عهده مردم گذاشته شود و در این سامانه تجربه‌های مردم در خرید نان مانند گرانفروشی، کم‌فروشی، ثبت تراکنش غیرواقعی و یا حتی تجربه های مثبت آن‌ها در زمینه عرضه نان با کیفیت، برخورد مناسب نانوایان و رعایت بهداشت از طریق این سیستم قابل دریافت و برنامه‌ریزی است.