بازآفرینی شهری نیازمند آسیب‌شناسی

در این نشست که هم‌زمان با دیگر شهرهای کشور برگزار شد علیرضا قاری قرآن مدیرکل راه و شهرسازی استان اصفهان، مدیران و مسوولان شهری در شهر اصفهان، سازندگان و توسعه گران و نیز شهروندان ساکن در بافت‌های فرسوده حضور داشتند و طی آن مدیران و مسوولان وقت شهر بم در زمان وقوع زلزله، به همراه مدیران شرکت بازآفرینی شهری ایران به‌عنوان سفیران نوسازی به بیان تجربیات خود در حوزه نوسازی و مقاوم‌سازی مسکن و ضرورت توجه به این موضوع پرداختند.

علیرضا قاری قرآن مدیرکل راه و شهرسازی استان اصفهان در این نشست گفت: بافت فرسوده عمدتاً بافت‌های تاریخی، میانی و پیرامونی (سکونتگاه‌های غیررسمی) را شامل می‌شود که مهم‌ترین آن بافت‌های تاریخی بوده و اصفهان دارای این قبیل بافت‌های ارزشمند است.

او افزود: بافت میانی خیلی کمتر تصویر تاریخی و میراثی دارد اما متاسفانه در دهه‌های گذشته این بافت دچار پوچی و از طرفی خالی از سکنه شده و نیاز است با سرعت بیشتری بازآفرینی شود.

مدیرکل راه و شهرسازی استان اصفهان گفت: بافت‌های پیرامونی که تحت عنوان سکونتگاه‌های غیررسمی شکل می‌گیرد از دیگر دسته‌های بافت فرسوده است که به نظر می‌رسد برای ایجاد الگوی مناسب برای مبحث بافت فرسوده، نگاه به پهنه‌های پیرامونی مناسب‌تر است.

وی با تاکید بر اعمال‌نظر و مشارکت مردم در مبحث بازآفرینی شهری گفت: این‌که درگذشته برخی طرح‌ها با شکست مواجه می‌شد و یا مشکلات دیگری را ایجاد می‌کرده، نیاز به آسیب‌شناسی دارد تا از کنار این بررسی‌ها به سمت و سویی در حوزه بازآفرینی شهری برویم که اشتباهات گذشته تکرار نشود.

قاری قرآن تصریح کرد: همواره یکی از مهم‌ترین علت شکست برخی طرح‌های حوزه بازآفرینی عدم مشارکت مردم است لذا برای اینکه پروژه‌هایی همچون همت‌آباد، حصه و قائمیه داشته باشیم نیاز است تا شرایط به سمتی برود که خود مردم در عرصه حضورداشته باشند و ایفای نقش کنند. وی افزود: سکونتگاه‌های غیررسمی فضای مناسبی است برای تغییر وضعیت موجود به وضعیت بهتر، لیکن ضروری است به حفظ شرایط اجتماعی و فرهنگی هر محله یا مجموعه و ظرفیت پذیرش جمعیتی آن توجه ویژه شود.

لزوم درس‌آموزی از زلزله بم

همچنین مصطفی خضری معاون توسعه مدیریت و منابع استانداری اصفهان و جانشین استاندار اصفهان در امور محرومیت‌زدایی، توانمندسازی و بازآفرینی شهری در این نشست تخصصی بر لزوم درس‌آموزی از اتفاقاتی مانند زلزله بم برای مردم و مدیران شهری در راستای بازآفرینی شهری و نوسازی کالبدی محلات هدف تاکید کرد.

وی در خصوص میزان تاثیرگذاری این نشست‌ها بیان داشت: اولاً این جلسات یادآوری می‌کند که خطری در کمین شهروندان محلات بافت فرسوده است تا گَرد فراموشی بر این حادثه غمبار ننشیند و همچنین ما را رهنمود می‌کند برای اقدامات جدی‌تر و برنامه‌های موثر بیشتر پیرامون نوسازی و بهسازی، لذا ازاین‌رو این جلسات به شیوه تذکری خوب به نظر می‌رسد.

جانشین استاندار اصفهان در امور محرومیت‌زدایی، توانمندسازی و بازآفرینی شهری بابیان اینکه مردم می‌بایست در زمینه نوسازی و بهسازی اهتمام ویژه داشته باشند گفت: متولیان وظیفه سنگین‌تری دارند و می‌بایست بسترسازی کنند کار بازآفرینی را تا شاهد محلات بهتری باشیم.

وی گفت: موضوع بازآفرینی شهری و مخاطبان و ذی‌نفعان آن مهم‌ترین مساله کشور است، ازاین‌رو باید به این موضوع بیشتر از ساختارهای اداری، اجرایی و به‌دوراز نگاه نمایشی بپردازیم.

خضری بابیان اینکه می‌بایست از حادثه زلزله بم درس بگیریم، ادامه داد: حدود ۲۰ میلیون نفر از شهروندان در شهرها درگیر بافت‌های فرسوده، میانی، تاریخی، حاشیه‌ای و به‌نوعی بدمسکنی هستند که همین یک دلیل برای توجه به این حوزه کافی است.

وی تصریح کرد: علاوه بر اینکه جان شهروندان ساکن در این بافت‌ها در معرض خطر است، کرامت آن‌ها نیز به دلیل وجود ناهنجاری‌ها خدشه‌دار می‌شود.

جانشین استاندار اصفهان در امور محرومیت‌زدایی، توانمندسازی و بازآفرینی شهری با اشاره به اینکه در ماده ۱۱۱ قانون شهرداری‌ها که دهه ۴۰ تصویب‌شده، از این محلات به محله‌های قدیمی و غیربهداشتی یادشده است، خاطرنشان کرد: این محلات به دلیل بی‌توجهی دولت‌ها و شهرداری‌ها شکل‌گرفته است، بنابراین اطلاق چنین عنوانی به این محلات خوب نیست، هرچند در بلندمدت این عنوان تغییر کرده است، اما کافی نیست.

وی تاکید کرد: طرح بازآفرینی شهری دارای ارکانی است که مهم‌ترین رکن آن مردم هستند، درحالی‌که به این رکن مهم توجه نمی‌شود.

خضری بابیان اینکه هرگونه برنامه‌ریزی در این حوزه باید برای مردم و ارتقای کیفیت زندگی آن‌ها باشد، ادامه داد: بازآفرینی شهری فقط به معنای ساخت‌وساز مسکن نیست، بلکه برای ارتقای کیفی زندگی مردم باید در حوزه اشتغال و مسائل اجتماعی تسهیلگری کنیم.

وی بابیان اینکه اولویت در طرح‌های بازآفرینی شهری اقتصاد محله و ارتقای زندگی در طرح کالبدی و دیگر شئون زندگی مردم است، گفت: قانون جامع در حوزه بازآفرینی شهری وجود ندارد و ساختار مناسب نیز در این راستا نداریم.

اصفهان؛ الگوی مناسب ساماندهی بافت فرسوده

زهرا اسکندری مشاور حوزه نوسازی و توانمندسازی بافت‌های ناکارآمد و فرسوده شهری در حاشیه این نشست اظهار‌کرد: این پویش در راستای یادآوری فاجعه زلزله بم و هشدار و اخطار به همگان در خصوص سامان دادن به فضای شهری و بخصوص مقاوم‌سازی خانه‌ها هم‌زمان در ۱۰۰ شهر طی سه روز به جریان افتاد.

وی افزود: در نظر است پس‌ازاین رویداد، برنامه‌های مشخصی با هماهنگی و همکاری شهرداری و دولت با مشارکت مردم در این مناطق برنامه‌ریزی و اجرا شود.

مشاور حوزه نوسازی و توانمندسازی بافت‌های ناکارآمد و فرسوده شهری بابیان اینکه در استان اصفهان شناسایی محدوده‌ها به‌خوبی انجام‌شده است گفت: می‌توان با الگوهای مناسبی برای تامین مسکن هم در بافت‌های فرسوده و هم در سکونتگاه‌های غیررسمی برنامه‌ریزی کرد و به سمت نوسازی و تامین مسکن پیش رفت.

در حاشیه این نشست ندا حسنی کارشناس حوزه بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان در خصوص دستاوردهای این نشست‌ها توضیح داد: با توجه اینکه بازآفرینی شهری موضوعی بین بخشی است لذا تلاش ارگان‌های مختلفی را می‌طلبد به همین دلیل این قبیل گردهمایی‌ها که با حضور مسوولان دستگاه‌های اجرایی مرتبط برگزار می‌گردد موجب هماهنگی و جلوگیری از موازی کاری می‌شود.

گفتنی است هدف از برگزاری این نشست انتقال آموزه‌های زلزله بم باهدف ترویج فرهنگ نوسازی، بهسازی و مقاوم‌سازی واحدهای فرسوده و ناایمن در شهرها و محلات توسط خود مردم اعلام شد.