جنگ مالی
درواقع اقدامات آمریکا و غرب علیه جمهوری اسلامی ایران گستره چشمگیری همچون: تهدید و تطمیع (سیاست چماق و هویج)، تهدید به استفاده از نیروی نظامی و قهرآمیز، عملیات پنهان در چارچوب اقدامات ستیزهجویانه و تحریم اقتصادی را در برمیگیرد.
با توجه به مذاکراتی که در روزها و ماههای اخیر میان ایران و کشورهای ابرقدرت در جریان است، بحث تحریمهای ظالمانه علیه ایران به موضوع روز بسیاری از محافل و رسانهها تبدیلشده است. از همین رو مطلبی که پیش رو دارید، به بهانهی محاصرهی اقتصادی ایران توسط آمریکا و اروپا در ابتدای انقلاب، در پی آن است که یادآور شود وضع تحریمهای ظالمانه علیه ایران مسالهای نیست که به دستیابی ایران به فناوری هستهای مربوط شود و سابقهای بس طولانی دارد. از همین رو، در این گزارش بهمرور تحریمهایی که غرب بهقصد براندازی جمهوری اسلامی و یا تغییر رفتار این نظام سیاسی دنبال نموده است، خواهیم پرداخت. در تاریخ ۷ آوریل ۱۹۸۰م. کارتر با صدور دستور ویژهی شمارهی (۱۲۲۰۵)، فروش و عرضهی هرگونه کالا و خدمات، بهجز مواد غذایی و دارویی، به ایران را ممنوع کرد. بر اساس دستور ویژهی (۱۲۲۱۱) به تاریخ ۱۷ آوریل ۱۹۸۰م.، وارد نمودن هرگونه کالا از ایران نیز ممنوع شد. این دستورات هم با استناد به قانون (IEEPA) صادر شد. پس از پایان داستان گروگانگیری در روزهای پایانی ریاستجمهوری کارتر، وی با صدور ۱۰ دستور ویژه تمام تحریمها بر ضد ایران را لغو کرد اما دولت بعدی (ریگان) در عمل فقط ممنوعیت مربوط به صادرات و واردات را اجرا نمود و به بهانههای مختلف از آزاد کردن اموال ایران طفره رفت. آمریکا از سال ۱۹۸۳م. تحریمی یکجانبه موسوم به عملیات «استانج» را بر ضد ایران آغاز کرد.
کتاب «جنگ مالی» با عنوان فرعی تحریمهای مالی ایالاتمتحده علیه ایران نوشته وحید نوری با مقدمه شیرین هانتر، استاد دانشگاه جورج تاون از سوی انتشارات نگارستان اندیشه منتشر شد. این کتاب دارای 7 بخش اصلی شامل تکوین رژیم حقوقی مبارزه با پولشویی پیش از دستور کارهای سیاسی، رژیم حقوقی مبارزه با پولشویی و دستور کارهای سیاسی-امنیتی، بنیانهای اقتصادی-مالی، فنی-حقوقی و بوروکراتیک تحریمهای مالی آمریکا، تحریمهای مالی آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران قبل از دولت دونالد ترامپ، تحریمهای مالی آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران در دولت دونالد ترامپ، تاثیرات اقتصادی تحریمهای مالی ایالاتمتحده بر جمهوری اسلامی ایران، تاثیرات تحریمهای مالی آمریکا بر امنیت نظامی و سیاسی جمهوری اسلامی ایران و تعدادی زیر بخش در هر فصل است.
قدرتهای بزرگ ازجمله ایالاتمتحده میتوانند از طیف متنوعی از ابزارها بهمنظور هدایت سیاست خارجی و پاسخ به تهدیدات امنیتی خود استفاده کنند؛ گزینه نظامی، دیپلماسی، کمکهای خارجی و تحریم ابزارهای اصلی هدایت سیاست خارجی ایالاتمتحده به شمار میروند. از پایان جنگ سرد، «تحریم» بهعنوان سیاستی در میانه دیپلماسی از یکسو و مداخله نظامی از سوی دیگر، به گزینه اول و پیشفرض ایالاتمتحده در پاسخ به طیف گستردهای ازآنچه واشنگتن «تهدیدات بینالمللی» مینامد، بدل شده است.
گستره این تهدیدات متاثر از تعارض روزافزون منافع و پیشرفتهای تکنولوژیک، روزبهروز در حال افزایش است و مسایل حقوق بشری، پولشویی، جرایم سازمانیافته، تروریسم، اشاعه سلاحهای کشتارجمعی، تهدیدات سایبری، اختلافات ژئوپلیتیک و... را شامل میشود.
در مقدمه این کتاب به قلم شیرین طهماسب هانتر، استاد دانشگاه جورج تاون میخوانیم: «از دهه 1990 میلادی به بعد تحریمهای تجاری، مالی و بانکی به یکی از ابزارهای مهم سیاست خارجی آمریکا بدل شده است. این تحریمها به دلایل گوناگون اتخاذ و اعمالشدهاند و شدت و درجه فراگیری آنها در زمانهای مختلف فرق داشته است. در میان کشورهایی که هدف تحریم قرارگرفتهاند ایران شدیدترین و فراگیرترین و طولانیترین تحریمها را متحمل شده است.»
تحریمهای ایران ابتدا بعد از گروگان گرفتن دیپلماتهای آمریکایی در ایران در سال 1979 شروع شد و بهتدریج به میزان فراگیری و شدت آن افزوده شد. در سال 1996 کنگره آمریکا بر اساس تحریم Iran-Lybia Sanction تحریمهای جدیدی بر این مساله اعمال کرد. نکته قابلتوجه در مورد این تحریمها آن است که بر اساس ابتکار سنای آمریکا و بهخصوص سناتور آلفونس داماتو از نیویورک اعمال شدند و نه توسط رییس جمهور یا حتی وزارت خارجه و حتی خزانهداری آمریکا. محرک اصلی این اقدام اعطای یک قرارداد نفتی به شرکت کونوکو Conoco بود.
جنگ مالی نه افسانه است نه اغراق؛ حداقل برای کشوری چون ایران که در یک دهه گذشته آماج شدیدترین تحریمها در تاریخ روابط بینالملل بوده است. این جنگ بر «تحریمهای مالی» استوار است که بهواقع پارادایم نوینی را در سیاست تحریم پدید آورده و اکنون به ابزار نخست سیاست خارجی ایالاتمتحده بدل شده است. بنمایههای تحریم مالی در رژیم حقوقی مبارزه با پولشویی، گسترش سلاحهای کشتارجمعی و حملات سایبری گسترشیافته و از مجرای گروه ویژه اقدام مالی FATF جهانی شده است. کتاب «جنگ مالی» از این منظر به ارزیابی تکوین و تکامل تحریمهای مالی پرداخته و در گام بعد، کاربست این تحریمها بر جمهوری اسلامی ایران و تاثیرات سیاسی اقتصادی آن را مورد واکاوی قرار داده است.
کتاب «جنگ مالی» نوشته وحید نوری در 307 صفحه از سوی انتشارات نگارستان اندیشه منتشر شد.