کتاب جوهره مکان
رویکردهای جدید در جهان مدتی است خلأ هویتی و معنایی دوران مدرنیسم با تشخیص داده و تلاش‌های گسترده‌ای را برای پیوند انسان معاصر با گذشته خود آغاز کرد است. این پدیده را می‌توان در چشم‌اندازهای جدیدی که نسبت به محیط و بسترهای شکل‌گیری و بالیده شدن تمدن‌های جهانی ایجادشده، مشاهده کرد. در دوران پست‌مدرن جریان‌هایی در حوزه زیستگاه‌های بشری آغازشده که تحت نظریاتی همچون «زمینه گرایی و منطقه‌گرایی» سعی دارد از دستاوردهای گذشته بهره برده و آن‌ها را برای نیازهای امروز انسان بازتعریف کند. ردپای چنین نگرشی را می‌توان در فعالیت معماران و طراحان شهری و به‌خصوص در کشورهای توسعه‌یافته به‌خوبی تشخیص داد.
به نظر می‌رسد که آن‌ها به دنبال معنای جدیدی برای زیست انسان هستند که در امتداد زیستن گذشتگان است.
چنین نگرش‌هایی و درعین‌حال تلاش گروهی از معماران در ایران طی چند دهه گذشته و به‌طور خاص در کلان‌شهر تاریخی اصفهان انگیزه‌ای شد برای کتاب «جوهره مکان». این کتاب به دنبال آن است که با شناخت نظریات شکل‌گرفته در جهان در پیوند دوباره معماری با محیط و بستر خود، آن‌ها را با نیازهای امروز ایران در حوزه سکونتگاه‌ها پیوند بزند. این پیوند با نگاه و اندیشه انتقادی همراه است تا منتقدانه به تاریخ معاصرمان که سراسر بدفهمی و فراموش‌کاری است بنگریم؛ سپس آنچه می‌توانیم از گذشته برای امروز بازخوانی کنیم را بشناسیم و درنهایت اصفهان را الگویی برای این بازخوانی قرار دهیم.
این کتاب نشان می‌دهد که گروهی از معماران معاصر که به اهمیت امتداد سنت عظیم قدمایی ما در معماری پی برده بودند، چگونه تلاش کردند که با اندیشه ورزی دوباره در باب محیط غنی شهر اصفهان، بناهای معاصر خود را با نبض این موجود زنده هماهنگ کنند.
این تلاش‌ها به دستاوردهایی ختم شده که بی‌شک معماران دیگر می‌توانند از آن بیاموزند و بر آن بیفزایند. البته این آموختن و افزودن اگر با نگاه انتقادی همراه نباشد به نظر نمی‌رسد که بتواند گسترش یابد و همه‌گیر شود.
این کتاب آغازی است برای یک حرکت متوالی و ممتد و دعوتی است برای همه آن‌هایی که به ضرورت‌های چنین رویکردهایی در معماری پی برده‌اند. کسانی که ورای سودجویی‌ها، سطحی‌نگری‌ها و مدپرستی‌ها، شهرهای ما را هرروز بیشتر از پیش غیرقابل‌سکونت می‌یابند. گروهی که پی برده‌اند رسالت معمار در دوره معاصر چنین است که بسیار بیشتر از آنکه خط بکشد باید بخواند، بنویسد و منتقدی راستین نسبت به وضعیت موجود باشد. نقدی بنیادین از سازوکارهای شکل‌گرفته از ساختارهای معیوب که امکان میراثی اندیشیدن را از معمارش دریغ کرده است.
این کتاب حاصل تلاش پدیدآورندگانی دلسوز و آینده‌نگر و گروهی جدی و آگاه است که در کنار یکدیگر، هرکدام بخشی از ساختار این کتاب را شکل داده و نشان دادند که می‌توان متفاوت و خلاف جریان مرسوم در حوزه معماری اندیشید و محتوا ساخت.
نویسنده درباره کتاب گفته است: «کتاب «جوهره مکان» بر اساس دغدغه وجود خلأها و کمبودها در معماری نوین واردشده به کشورمان، نوشته‌شده است.
معماری ما از زمانی تحت تأثیر معماری غربی قرار گرفت و نتوانست خود را از بند این فرهنگ غالب رها کند. زمانی بود که آخرین متدهای معماری از آن‌طرف دنیا وارد می‌شد و ما هم آن‌ها را در ایران دنبال کردیم. در این کتاب به دنبال این بودیم به راه‌حلی برسیم که هم پیام فرهنگی ما را منتقل کند و هم از بداهت برخوردار باشد. هر مکان ویژگی‌هایی دارد که اگر درست درک شود، اثر شما می‌تواند آن انطباق و هماهنگی را با محل پیرامونی خود برقرار کند. درواقع این از دغدغه‌های کشورهای جهان اول بوده است تا بتوانند هویت خود را تقویت کنند و تداوم ببخشند. این کتاب از دیدگاه‌های مختلف در خصوص زمان شروع معماری و اینکه چه عوامل و گرایش‌های فیزیکی و غیر فیزیکی در معماری تأثیر داشته‌اند، شروع می‌شود. بخشی‌هایی از این کتاب به محورهایی همچون تاریخچه نگرش معماری در ایران و کشورهای شبیه ایران و تغییر و تحولاتی پس‌ازآن می‌پردازد. در خاتمه کتاب نیز به این نکته که باوجود سیطره معماری غربی و مدرن، این تحولات در اصفهان از چه زمانی شروع‌شده است و امروز چه وضعیتی داریم پرداخته‌شده است. در کتاب «جوهره مکان» تلاش شده است به جمع‌آوری اطلاعاتی پرداخته‌شده است که دغدغه هماهنگی اقلیم و معماری را داشته و سعی کرده است، رنگ و بویی از معماری را در اثر خود تجلی دهد.»
