«دنیای اقتصاد» در گفت‌وگو با حسین زاده دبیر اول کمیسیون انرژی مجلس بررسی می‌کند
بستر های توسعه انرژی
توزیع عادلانه فناوری در حوزه انرژی همواره دچار چالش بوده و برخی استان‌ها ازجمله استان‌های نفت‌خیز از پتانسیل‌ها و حمایت‌های بیشتری برخوردار بوده‌اند درحالی‌که استان‌هایی مانند اصفهان که دارای توانایی‌های زیادی در حوزه پالایش نفتی هستند توجه کمتری از سوی دولت به آن‌ها می‌شود.
به نظر شما آیا توزیع عادلانه فناوری،درآمدزایی و استفاده از توانمندی‌های حوزه انرژی چرا دچار اخلال است؟
سوال بسیار خوبی است و از آن مسائل در بحث انرژی کشور در تمام حوزه‌هاست و به آن کمتر پرداخته‌شده است.مهم‌ترین عامل در عدم توسعه‌یافتگی حوزه انرژی به بحث آمایش سرزمینی برمی‌گردد به این معنا که خیلی از نقاط در کشور وجود دارد که اصلا ظرفیت این کار را ندارند ولی این کار در آن صورت می‌گیرد.به‌عنوان‌مثال ما خوراک را از بندرگاه عسلویه می‌گیریم،در مرکز کشور پتروشیمی‌ها را احداث می‌کنیم و دوباره محصول را به همان بندر برای صادرات می‌فرستیم.
این کار چند عیب دارد اول بحث آمایش،دوم مشکلات زیست‌محیطی،سوم نارضایتی مردم،چهار هزینه بسیار بالایی که روی دست دولت در حوزه تامین آب و گاز و خوراک انرژی گذاشته می‌شود و پنج اینکه یک منطقه که مستعد این کار هست را محروم کرده‌ایم نتیجتا باید مثل خیلی از کشورهایی که در حوزه پارک‌های شیمیایی فعالیت می‌کنند ما نیز از آن تجربه استفاده کنیم.
مساله به این موضوع برمی‌گردد که در حوزه نفت و گاز، استانی نگاه نمی‌کنیم به‌هرحال ممکن است یک منطقه مخزن نفتی باشد که بین دو یا سه استان باشد و ارتباطی به دیگر استان‌ها ندارد اما ازآنجایی‌که در ایران تقسیم‌بندی نفتی وجود دارد مشکل خاصی نداریم اما در حوزه گاز مشکلات وجود دارد. در این حوزه عسلویه ۷۰درصد گاز کشور را تامین می‌کند،استان فارس هم که هم‌جوار بوشهر هست مستعد فعالیت در این حوزه است که الان هم قسمتی از گاز کشور را استان فارس توسعه می‌دهد بنابراین می‌طلبد که توسعه میدان‌های جدید در استان فارس مدنظر قرار بگیرد،همین‌طور در استان هرمزگان؛در حوزه نفت استانی مثل خوزستان سرآمد هست و بیش از ۹۰درصد نفت تولیدی ما را استان خوزستان و بوشهر تولید می‌کنند بنابراین می‌طلبد که توجه توسعه محور بیشتری به آن شود.
ما برای جلوگیری از خام فروشی که مورد تاکید مقام معظم رهبری هم هست باید گام برداریم که استان اصفهان نیز توانمندی پالایشگاهی زیادی دارد و باید در آن سرمایه‌گذاری شود.
آن چیزی که الان دچار آن هستیم بحث کمبود گاز در زمستان بخصوص برای صنایع است و در حوزه خطوط انتقال از جنوب به شمال چالش داریم و واقعیت مطلب این است که تناسب انتقال گاز را نداریم و مجبوریم که سوآپ گازی را پیگیری کنیم.
استان‌های غیرنفتی که استفاده استخراجی از انرژی در آن‌ها صورت نمی‌گیرد چه نقشی در تکمیل پازل انرژی در کشور دارند؟
استان‌های مستعد باید در حوزه ذخیره‌سازی فعالیت کنند.الان استان قم این توانمندی را دارد که ذخیره‌سازی در آن صورت بگیرد و در چند نقطه دیگر کشور نیز باید این کار صورت بگیرد و چون بحث تزریق گاز به منابع وجود دارد باید به موضوع ذخیره توجه بیشتر داشت. چیزی که می‌توان نگاه استانی به آن داشت، توسعه صنایع پتروشیمی با توجه به تنوع خوراک است و به‌هرحال یک نقاطی نزدیک‌به بازار مصرف، با آب‌بری کم و ارزآوری و ایجاد اشتغال می‌تواند محل مناسبی برای ساخت و توسعه پتروشیمی باشد.
با توجه به تحولاتی که در حوزه انرژی در سطح جهان رخ‌داده است،صنعت پالایش این قدرت را دارد که خود را برای تولید کاتالیست ها و انرژی‌های نو آماده کند؟وضعیت فعلی فناوری انرژی در ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟دانش‌بنیان‌ها درزمینه توسعه صنایع انرژی تا چه حد می‌توانند نقش بازی کنند؟
یکی از اصلی‌ترین راه‌های توسعه صنایع پیشران استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان است و وزارت نفت در این حوزه فعال است بخصوص در حوزه توسعه میدان‌های نفتی و گازی و پتروشیمی‌ها و محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان فعالیت خوبی انجام می‌دهد اما نسبت به فعالیت جهانی وضعیت خوب است اما وزارت نفت از این ظرفیت به‌خوبی استفاده می‌کند.
آیا استان‌های مرکزی کشور ازجمله اصفهان و یزد که توانایی تولید انرژی‌های تجدید پذیر دارند چرا آمار تولید انرژی بخصوص انرژی خورشیدی در این استان‌ها پایین است درحالی‌که توانایی آن وجود دارد
وقتی از انرژی صحبت می‌شود انرژی تجدید پذیر هم جز انرژی‌های پاک و مصرف‌شده است و تمام اروپا و کشورهای آمریکایی رو به انرژی‌های نو می‌آورند و از سوخت‌های هیدروژنی استفاده می‌کنند اما کشور ما با توجه به وابستگی‌های حوزه انرژی سنتی عمل می‌کنیم هرچند کارهای خوبی انجام‌شده است و بخصوص در حوزه تولید برق از طریق انرژی‌های تجدید پذیر صورت می‌گیرد و شهرهای زیادی مستعد این حوزه هستند.تابش مستقیم بیش از ۲۰۰روز آفتاب را در کشور داریم و نوع تابش نیز مستعد انرژی تجدید پذیر است و می‌طلبد که با یک افق جدید برنامه‌ریزی داشته باشیم تا از دیگر کشورهای جهان عقب نمانیم.
نکته آخر
در حوزه انرژی انتظار ما از وزارت نفت و صنایع این است که با توجه به یارانه‌های پنهان نزدیک ۸۰میلیارد دلار در سال، می‌طلبد که در حوزه بهینه‌سازی سرمایه‌گذاری داشته باشیم که سریع‌تر به نتیجه می‌رسد و به‌هرحال امروزه هر واحد سرمایه‌گذاری در حوزه بهینه‌سازی معادل ده برابر سرمایه‌گذاری در حوزه تولید هست یعنی یک دلار در حوزه بهینه‌سازی سرمایه‌گذاری کنید معادل ۱۰دلار در تولید هست نتیجتاً باید به حوزه بهینه‌سازی توجه جدی داشت.
