شکاف بزرگ
دانشگاه و صنعت چگونه پیوند میخورند؟
ارتباط موثر میان دانشگاه و صنعت زمانی تحقق می‌یابد که دانشگاهها با تحقیقات درصدد به انتقال فناوری برآیند و این امر بدون نهادینه کردن پژوهش در دانشگاهها و همچنین، برآورده کردن نیازهای آموزشی متخصصان میسر نخواهد شد. دانشگاهها یکی از چندین نهادی هستند که در کنار واحد تحقیق و توسعه بنگاه‌های اقتصادی و همچنین نهادها و موسسات تحقیقاتی، اقدام به توسعه دانش و فناوری‌های نوین برای بنگاه‌های اقتصادی می‌کنند. علاوه بر توسعه دانش و فناوری‌های نوین، دانشگاهها توانایی کاربردی کردن و تجاری‌سازی دانش جدید را نیز دارند. مهم‌ترین عامل تجاری‌سازی تحقیقات دانشگاهی، مشارکت میان دانشگاه و صنعت و همچنین تاسیس شرکت‌های کوچک وابسته به دانشگاه است. برای اکثر دانشگاهها حتی آنهایی که تحقیقات پیشرفته‌ای دارند، همکاری با صنعت خود‌به‌خود به وجود نمی‌آید. درواقع، افرادی که درک خوبی از دو جهان متداول دانشگاه و کسب‌وکار دارند، می‌توانند نیروی محرک شرکت‌های موفق باشند.
اگرچه در سال‌های اخیر همکاری‌های دانشگاه و صنعت در برخی زمینه‌ها دستاوردهای مهمی برای کشور به ارمغان آورده است، اما این همکاری‌ها و تحقیقات در آموزش عالی کشور فاصله بسیاری با کشورهای پیشرفته دارد. این در حالی است که در آغاز قرن بیست و یکم دانش به عنوان منبعی راهبردی و حتی برتر از منابع طبیعی و اقتصادی قلمداد می‌شود و در این میان پاسخگویی به نیازهای جامعه، به‌ویژه در عرصه‌های فناوری، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. با ظهور اقتصادهای دانش‌بنیان در سراسر دنیا نیاز به همکاری بین صنایع و دانشگاهها بیش از پیش احساس می‌شود. یکی از مهم‌ترین ارکان تولید علم در هر کشوری، دانشگاه‌هاست.
دانشگاه نقش چشمگیری در رشد و توسعه اقتصادی، صنعتی، اجتماعی و فرهنگی جامعه خود دارد. هر چه این نقش بهتر تعریف شده باشد، اثرات آن نیز در جامعه پررنگ‌تر خواهد بود. در این بین دانشگاه‌هایی که در سطح بین‌المللی و جهانی در این زمینه فعالیت می‌کنند، جزو پیشتازان این حوزه هستند. این نوع دانشگاهها با دیدی بلندمدت راهبردهای خود را تعیین کرده‌اند و برای خود نقشی حیاتی از نظر اجتماعی و اقتصادی در جامعه درنظر گرفته‌اند. همکاری بین دانشگاه و صنعت در ظاهر تحقیقی مشترک است که براساس نیازی در صنعت تعیین می‌شود. شکاف بین مهارت‌های روز دنیا و آموزش‌های سنتی، باعث شده صنایع رقابتی که در سطح بین‌المللی کار می‌کنند، به دنبال همکاری با دانشگاه‌هایی باشند که آموزش‌های خود را همگام با بازارهای روز دنیا کرده‌اند. بنابراین این همکاری‌ها به نوآوری در زمینه آموزش منجر می‌شود و موجب می‌شود دانشگاهها نسلی از نیروهای کاری را ایجاد کنند که برای بازار کار بسیار جذاب خواهند بود.
در این زمینه پژوهشی با عنوان توسعه همکاری فن‌آوران دانشگاه و صنعت با به‌کارگیری درس‌آموخته‌ها و تجربیات موفق جهانی انجام شده است. مولفان این پژوهش‌ها عبارت‌اند از آرمان احمدی‌زاد، خسرو اکبری، محمد‌حسین ذنوبی و حیدر محمدی، پژوهشگران حوزه مدیریت و بازرگانی. این پژوهش در فصلنامه علمی پژوهش‌نامه بازرگانی منتشر شده است.
همکاری صنعت و دانشگاه در دنیا
در بخشی از این پژوهش به نمونه‌های موفق ارتباط صنعت و دانشگاه اشاره شده و آمده است: همکاری مایکروسافت، اینتل و سیسکو با دانشگاه ملبورن. در سال ۲۰۰۸ مایکروسافت، سیسکو و اینتل تفاهم‌نامه‌ای جهت همکاری با دانشگاه ملبورن امضا کردند. هدف این تفاهم‌نامه ایجاد بستر آموزش بر مبنای نیازهای قرن بیست‌ویکم بود. هدف آنها از این همکاری شناخت مهارت‌های فردی مورد نیاز برای دانش‌آموختگان در راستای نیازهای بازار کار بود. این همکاری ATC۲۱S-Assesment نامگذاری شد. برای دستیابی به این هدف اعضای اصلی این همکاری هسته مدیریتی برای اداره سه‌ساله این طرح تعیین کردند و قرار شد که هدایت این پروژه برعهده این هسته باشد. طرح مزبور از همکاری ۲۵۰ استاد و چند سازمان مانند سازمان یونسکو و سازمان همکاری و توسعه‌های اقتصادی (OCED) شکل گرفت. این همکاری دو نوع مهارت مجزا را مشخص کرد: اول، حل مسائل از طریق مشارکت و دوم، سواد دیجیتال. این تلاش سه‌ساله به تولید دانش کاربردی هم‌راستا با نیازهای شرکت‌های نامبرده منجر شد.
همچنین ایجاد موسسه تحقیقات اینگول اشتات توسط دانشگاه مونیخ با همکاری شرکت آئودی یکی دیگر از این موارد است. در سال ۲۰۰۴ قرارداد همکاری بین دانشگاه مونیخ و شرکت آئودی بسته شد که در این طرح قرار شد موسسه تحقیقاتی در نزدیکی محل شرکت آئودی با نام اینگول اشتات ایجاد شود و از بیش از ۱۰۰ دانشجوی دکترا حمایت شود تا در زمینه نوآوری به تحقیقات بپردازند و به آئودی کمک کنند تا در رقابت با مشتریان خود موفق باشد. شرکت آئودی چشم‌انداز برند برتر در بین خودروهای لوکس را برای خود متصور است و برای دستیابی به این مهم نیازمند نوآوری است. نحوه کار بدین صورت بود که دانشگاه افراد را معرفی کرده و شرکت آئودی لوازم مورد نیاز و بودجه برای تحقیقات را فراهم می‌کرد. همچنین دولت نیز مکانی برای انجام این پژوهش‌ها ایجاد کرد. موسسه اینگول اشتات مونیخ ارتباطات راهبردی را در مقیاس گسترده بین محققان دانشگاه و شرکت آئودی ایجاد کرد که تاثیری عمده بر تدریس و یادگیری بگذارد و همچنین قابلیت رقابت شرکت را به صورت چشمگیری افزایش دهد. از مزایای اجرای این طرح برای شرکت آئودی، نوآوری دائمی و مواردی مانند سبک‌تر شدن وزن خودرو، بهبود رابطه انسان و خودرو، فناوری تعلیق مدرن و همچنین بهبود روندهای مدیریتی در شرکت بوده است. همچنین به روند تبادل دانش بین دانشگاه و صنعت کمک شایانی کرده است. از جمله مزایای این طرح جذب ۸۰درصدی دانشجویان مشارکت‌کننده در این طرح توسط شرکت آئودی است که تمامی موارد فوق به ایجاد شرکتی قدرتمند در آینده خواهد منجر شد.
همکاری شرکت SKF و دانشگاه کمبریج یکی دیگر از این موارد است. گروه چندملیتی SKF از سال ۲۰۰۸ تاکنون پنج مرکز فناوری دانشگاهی را به عنوان بخشی از حرکت به سوی همکاری‌های راهبردی و بلندمدت در زمینه فناوری با دانشگاهها، توسعه داده است. این مراکز بر پایه همکاری‌های راهبردی با دانشگاهها متمرکز شده است. SKF در سال ۲۰۰۹ با ایجاد یک رابطه تحقیقاتی طولانی‌مدت و موفق با دانشگاه کمبریج، مرکز فناوری دانشگاهی را در دانشکده متالورژی و علم مواد دانشگاه تاسیس کرد. نحوه همکاری به این صورت است که دانشگاه در طول دوره‌های مختلف موضوعات و عناوینی را که از نظر تحقیقاتی ارزشمند و کاربردی است، تعیین می‌کند.
در بخش نتیجه‌گیری در این پژوهش آمده است: بررسی و تحلیل چالش‌های تجاری‌سازی دستاوردهای پژوهشی و فناوری کشور، نشان می‌دهد که مشکلات اصلی در این زمینه، عمدتاً به عدم تعریف درست پروژه‌های پژوهشی با هدف تجاری‌سازی و متناسب با نیازهای مشخص صنعت و جامعه، جهت‌گیری اندک پروژه‌های موجود برای پاسخگویی به نیازها در بازار ملی یا بین‌المللی، کمبود احساس نیاز بخش تولید و خدمات به نوآوری، کمبود تجربه و توان تخصصی موردنیاز برای تجاری‌سازی دستاوردها، مشخص نبودن نقش پژوهشگران در فرآیند تجاری‌سازی و کمبود انگیزه آنان برای حضور فعال در عرصه تجاری‌سازی مربوط می‌شوند. همکاری دانشگاهها و صنعت کشور در ارتباطات جزئی و ضعیف هستند و برای دانشگاهها ایجاد این ارتباطات از هر‌راهی هر‌چند با هزینه نیز همراه باشد، مهم است. این ارتباطات تنها برای سودآوری مالی ایجاد می‌شود و سودآوری مالی تنها از عواید حاشیه‌ای این طرح خواهد بود.
