آشنایی با جامعه ی حسابداران رسمی ایران
چشم‌انداز، ماموریت و هدف‌های راهبردی جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران
«جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران» با اتکال بر آموزه‌های الهی و بهره‌گیری از دستاوردهای مترقی حسابداری و حسابرسی با احساس مسئولیت در برابر جامعه و اعضا، مأموریت خود را با تنظیم امور و اعتلای حرفه حسابداری و حسابرسی کشور و نظارت حرفه‌ای بر کار حسابداران رسمی، از طریق زیر بر عهده دارد:
۱. تشکّل حسابداران رسمی؛
۲. بهبود و گسترش خدمات حرفه‌ای از طریق کمک در تهیه، تدوین، اشاعه و ارتقای اصول و استانداردهای حسابداری، حسابرسی، خدمات مالی و آیین رفتار حرفه‌ای؛
۳. بالا بردن دانش، تخصص و مهارت حسابداران رسمی از طریق گسترش و بهبود آموزش، انجام تحقیقات و انتشار نشریات تخصصی و حرفه‌ای؛
۴. حمایت از حقوق حرفه‌ای اعضا و رعایت حقوق ذینفعان و ایجاد سازوکار مستقل و شفاف، پویا و پایا جهت تأمین نیازهای جامعه؛
۵. برقراری ارتباط مستمر فنی و حرفه‌ای بین اعضا و هم‌افزایی در تهیه گزارش‌های اطمینان بخشی؛
۶. ارتباط با مؤسسات و تشکّل‌های حرفه‌ای بین‌المللی و در صورت نیاز عضویت در آنها؛
۷. توسعه، ارتقا و تعالی حرفه حسابداری برای حمایت از پیشرفت اقتصادی- اجتماعی کشور؛
۸. جذب افراد مستعد و شایسته و رشد و ارتقای دانش، تخصص و مهارت سرمایه انسانی و اثرگذاری در قدرتمند شدن اقتصاد و آینده پایدار کشور؛
۹. کمک به زمینه رشد و تعالی مدیران در واحدهای مورد حسابرسی برای ایجاد تحولات مطلوب.
چشم‌انداز
در افق ۱۴۱۴، جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران نهادی است یادگیرنده، نظام‌مند، نوآور و مستقل مبتنی بر سرمایه‌ی انسانی حرفه‌ای، دانش‌محور و توانمند؛ پیشران در اعتماد و اطمینان بخشی، پاسخ‌گویی، مسئولیت‌پذیری، کیفیت‌افزایی، شفاف‌سازی، هدایتگری، ارزش‌آفرینی و متعالی‌سازی در تراز جهانی و دارای قدرت نفـوذ و اثـرگذاری به‌عنـوان مرجعیت علمی و حرفـه‌ای با برند معتبر شناخته شده در سطح منطقه.
هدف‌های کلان
هدف‌های کلان جامعه حسابداران رسمی ایران عبارت است از:
۱. تجهیز به فناوری روز و ارائه خدمات باکیفیت برتر، مبتنی بر ICT؛
۲. دستیابی به برند برتر منطقه و شناخته شده در سطح بین‌المللی؛
۳. ثروت‌افزا و ارزش‌آفرین برای اعضا و رضایت‌مندی ذینفعان؛
۴. دستیابی به اکوسیستم متعالی ارائه‌ی خدمات حرفه‌ای؛
۵. دستیابی به مرجعیت حرفه‌ای و علمی؛
۶. حفظ و ارتقای کیفی استقلال و جایگاه اثرگذار.
حسابدار رسمی کیست؟
حسابدار رسمی عنوانی است که به حسابداران حرفه‌ای باصلاحیت گفته می‌شود. این دسته از حسابداران با داشتن مجوز قانونی و با تأسیس مؤسسه‌ی حسابرسی، می‌توانند خدماتی در زمینه‌ی انواع حسابرسی، بازرسی قانونی، نظارت بر تصفیه، ارزیابی سهام و سهمالشرکه، مشاوره‌ی مالی، خدمات حسابداری و مالیاتی و داوری مالی را طبق ضوابط جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران ارائه دهند.
حسابداران رسمی شاغل و غیرشاغل
آن دسته از حسابداران رسمی که تمام وقت خود را به ارایه خدمات تخصصی و حرفه‌ای تخصیص دهند و دارای مـشاغـل دیگری اعم از موظف و غیرموظف (به استثنای اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی و سایر مشاغل آموزشی با رعایت مقررات استخدامی مربوط) نباشند، حسابدار رسمی شاغل نامیده می‌شوند و در غیر این صورت حسابدار رسمی غیر شاغل شناخته خواهند شد.
انتخاب حسابداران رسمی
انتخاب حسابداران رسمی طبق «آیین‌نامه‌ی تعیین صلاحیت حسابداران رسمی و چگونگی انتخاب آنان مصوب ۲۲/ ۵/ ۱۳۷۴ هیأت وزیران» صورت می‌گیرد بر این اساس هیأتی به‌نام «هیأت تشخیص صلاحیت حسابداران رسمی» مرکب از هفت نفر حسابدار متخصص و متعهد به انتخاب وزیر امور اقتصادی و دارایی تشکیل شده است که وظیفه‌ی انتخاب حسابداران رسمی را برعهده دارد.
از شرایط اصلی داوطلبان عنوان حسابدار رسمی، داشتن حداقل مدرک کارشناسی در رشته‌ی حسابداری، داشتن حداقل شش سال سابقه کار حسابرسی بعد از اخذ مدرک کارشناسی و قبولی در آزمون‌های تستی و تشریحی حسابداری، حسابرسی و قوانین (مالیات‌ها، تجارت، محاسبات و مرتبط) است که سالیانه برگزار می‌شود.
خدمات تخصصی و حرفه‌ای
حسابداران رسمی با تشکیل مؤسسه‌ی حسابرسی و با رعایت قوانین و مقررات حاکم در این خصوص مجاز به ارائه‌ی خدمات تخصصی و حرفه‌ای زیر هستند:
• انواع حسابرسی؛
• بازرسی قانونی؛
• نظارت بر تصفیه؛
• ارزیابی سهام و سهمالشرکه؛
• مشاوره‌ی مالی؛
• طراحی و پیادهسازی سیستم مالی؛
• خدمات مالی و حسابداری و مالیاتی؛
• داوری مالی؛ و
• خدمات کارشناسی به مراجع قضایی.
جایگاه حقوقی جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران
جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران، طبق تبصره‌ی۲ «قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفه‌ای حسابداران ذی‌صلاح به عنوان حسابدار رسمی» به صورت مؤسسهای غیردولتی، غیرانتفاعی و دارای استقلال مالی و شخصیت حقوقی مستقل تشکیل شده و در تاریخ ۱۱/ ۱۱/ ۱۳۸۰تحت شماره ۱۳۷۰۷ به عنوان مؤسسهای غیرتجاری به ثبت رسیده است.
فعالیت حسابداران رسمی
تنها مؤسسات حسابرسی و حسابداران رسمی شاغل انفرادی به صورت مستقل مجاز به ارایه‌ی خدمات تخصصی و حرفه‌ای می‌باشند. سایر حسابداران رسمی مشتمل بر حسابداران رسمی تحت استخدام سازمان حسابرسی و مؤسسات حسابرسی مجاز به ارایه‌ی خدمات مزبور به صورت مستقل از محل استخدام نیستند. همچنین حسابداران رسمی غیر شاغل نیز مجاز به ارائه‌ی خدمات مورد اشاره با عنوان حسابدار رسمی نیستند.
فعالیت مؤسسات حسابرسی
مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران براساس مفاد ماده‌ی ۲۵ اساسنامه‌ی جامعه توسط حداقل سه نفر حسابدار رسمی دارای حداقل سه سال سابقه‌ی مدیریت حسابرسی، پس از صدور مجوز توسط جامعه در اداره‌ی ثبت شرکت‌ها به‌عنوان مؤسسه‌ی غیرانتفاعی غیرتجاری ثبت می‌شوند.
علاوه بر وجود حداقل سه نفر شریک حسابدار رسمی با شرایط مزبور برای تشکیل مؤسسه‌ی حسابرسی، ارائه‌ی خدمات تخصصی و حرفه‌ای با استفاده از کارکنان حرفه‌ای در رتبه‌های حسابرس، حسابرس ارشد، سرپرست، سرپرست ارشد و مدیر حسابرسی صورت می‌گیرد.
پایبندی اعضای جامعه به آیین رفتار حرفه‌ای
حسابدارانی که به عضویت جامعه‌ی حسابداران رسمی در می‌آیند با امضای سوگندنامه‌ای تعهد می‌کنند که در اجرای وظایف خود به عنوان حسابدار رسمی به اصول زیر پایبند باشند:
- رعایت اصول و ضوابط حرفه‌ای
- حفظ درستکاری، بی‌طرفی و استقلال حرفه‌ای
- اخلاق و رازداری حرفه‌ای
- اعتلای نام و منزلت اجتماعی حسابدار رسمی
- حفظ شئون حرفه‌ای
نظارت بر فعالیت حسابداران رسمی
• مدیریت امور نظارت حرفه‌ای جامعه
براساس آیین‌نامه‌ی نظارت حرفه‌ای به منظور حفظ و افزایش کیفیت خدمات حرفه‌ای، هماهنگی در روش‌های انجام امور حسابرسی و بازرسی قانونی و پیشگیری از رفتار ناسازگار با شئون حرفه‌ای و ضرورت گذراندن دوره‌های بازآموزی اعضا، همچنین رعایت قوانین و مقررات حاکم بر فعالیت، جامعه بر کار حرفه‌ای مؤسسات حسابرسی و حسابداران رسمی شاغل نظارت مستمر دارد.
• کار گروه کنترل کیفیت جامعـه
کلیه‌ی اعضای شاغل حداقل یک بار در سال توسط همکاران کارگروه مورد کنترل کیفیت کار قرار می‌گیرند و نتایج ارزیابی‌های انجام شده در رتبه‌بندی اعضا استفاده و در صورت مشاهده‌ی موارد عدم رعایت، موضوع به هیأت انتظامی بدوی ارجاع می‌شود.
• هیأت انتظامی بدوی
متشکل از ۳ نفر حسابدار رسمی غیر شاغل به انتخاب شورایعالی جامعه است که وظیفه‌ی رسیدگی به تخلفات انتظامی اعضای جامعه از مقررات مربوط را برعهده دارد. تنبیه‌های انتظامی به شرح زیر است:
۱) اخطار بدون درج در پرونده
۲) توبیخ با درج در پرونده
۳) ممنوعیت انعقاد هرگونه قرارداد ارایه خدمات حرفه‌ای
۴) تعلیق عضویت تا یکسال
۵) تعلیق عضویت یک تا پنج سال
۶) لغو عنوان حسابدار رسمی
• هیأت عالی انتظامی
متشکل از ۳ نفر عضـو و با ترکیب یک نفر حسابدار رسمی به انتخاب وزیر امور اقتصادی و دارایی به عنوان رئیس هیأت، یک نفر حسابدار رسمی غیر شاغل به انتخاب شورایعالی جامعه و یک نفر متخصص حقوق به انتخاب وزیر دادگستری می‌باشد.
متهم می‌تواند برای آرای ردیف (۳) تا (۶) هیأت بدوی درخواست تجدید نظر نماید که موضوع درخواست تجدید نظر در هیأت عالی انتظامی رسیدگی و رأی قطعی صادر و در خصوص تبیهات ردیفهای (۵) و (۶) قطعیت آرای هیأت عالی انتظامی منوط به تأیید وزیر امور اقتصادی و دارایی است.
عضویت جامعه‌ی حسابداران رسمی در IFAC
به منظور گسترش ارتباطات و آگاهی از آخرین دستاوردهای علمی و آموزشی و حرفه‌ای، جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران از سال ۲۰۰۴ میلادی به عضویت فدراسیون بین‌المللی حسابداران (IFAC) درآمده است. در حال حاضر فدراسیون بین‌المللی حسابداران (IFAC) متشکل از ۱۷۰ جامعه‌ی حرفه‌ای حسابداری از ۱۳۰ کشور است که کم‌وبیش شامل سه میلیون حسابدار رسمی در سرتاسر جهان می‌شود.
مرکز آموزش و تحقیقات حسابداران رسمی
مرکز آموزش و تحقیقات حسابداران رسمی با هدف ارتقای دانش حرفه‌ای و تخصصی شرکا، مدیران و کارکنان مؤسسات حسابرسی، داوطلبان عضویت در جامعه و سایر علاقه‌مندان، راه‌اندازی شده است.
رویکرد مرکز آموزش و تحقیقات حسابداران رسمی، اجرای آموزش‌های حرفه‌ای است، یعنی آموزش‌ها و فعالیت‌هایی که فرد را برای احراز شغل مورد نظرآماده کند و یا کارایی و توانایی وی را در انجام وظیفه مربوطه افزایش دهد. هدف از اجرای این آموزش‌ها، افزایش توانایی‌های مرتبط با کسب دانش، افزایش مهارت و ارتقای قدرت درک افراد و انجام مطلوبتر کار در محدوده‌ی وظایف شغلی و در نهایت، ارتقای سطح عمومی حرفه‌ی حسابداری و حسابرسی است.
مرکز آموزش و تحقیقات حسابداران رسمی با برگزاری دوره‌های منظم حرفه‌ای در حوزه‌های مختلف حسابداری، حسابرسی، مالیاتی، رفتار سازمانی، اقتصاد و محیط کسب‌وکار و سایر قوانین و مقررات مرتبط، تهیه و انتشار کتاب‌های تخصصی، بولتن‌ها و فیلم‌های آموزشی، مطابق با استانداردهای بین‌المللی آموزش حسابداری، به ارتقای دانش حسابداران و حسابرسان کمک می‌نماید. این مرکز سالانه طی چند نوبت برنامه‌های آموزشی برای رده‌های شغلی حسابرس، حسابرس ارشد، سرپرست، سرپرست ارشد و مدیر مؤسسات حسابرسی در زمینه استانداردهای حسابداری و حسابرسی، برگزار می‌کند. مرکز آموزش و تحقیقات حسابداران رسمی افزون بر برگزاری دوره‌های آموزشی برای اعضای خود، آماده‌ی همکاری با شرکت‌ها و سازمان‌های متقاضی در حوزه‌ی آموزش حرفه‌ای کارکنان نیز می‌باشد.
این مرکز تاکنون کتاب‌های زیر را منتشر کرده است:
• پرسش‌های چهارگزینه‌ای حسابرسی
• آیین رفتار حرفه‌ای
• پرسش و پاسخ‌های مالیاتی
• مجموعه قانون و مقررات جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران
• چک لیست‌های قانون تجارت و قانون محاسبات عمومی
• دستورالعمل حسابرسی صورت‌های مالی
• دستورالعمل تهیه و تنظیم پرونده و گزارش حسابرسی مالیاتی
• دیباچه‌ای بر حقوق مدنی
• حسابداری اموال، ماشین‌آلات و تجهیزات
• راهنمای بکارگیری استاندارد حسابداری شماره ۱۶ (آثار تغییر در نرخ ارز)
• حسابداری سرمایه‌گذاری‌ها ـ جلد نخست
• راهنمای به‌کارگیری استانداردهای بین‌المللی حسابرسی در حسابرسی واحدهای تجاری کوچک و متوسط (کتاب دوم ـ رهنمودهای عملی)
• باید و نبایدها در پذیرش و نخستین کاربری استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی
• استاندارد بین‌المللی گزارشگری مالی شماره ۶ اکتشاف و ارزیابی منابع معدنی
• آیین رفتار حرفه‌ای برای حسابداران حرفه‌ای
• ادغام مؤسسات حسابرسی در جهان
• اهمیت در حسابرسی صورت‌های مالی
• آزمون‌های جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران
• دستورالعمل حسابرسی بنگاه‌های کوچک
• دستورالعمل حسابرسی بنگاه‌های متوسط و بزرگ
• رهنمودهای بکارگیری چارچوب بین‌المللی اجرای حرفه‌ای حسابرسی داخلی
• اصول مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم
• واکاوی فاصله بین تئوری و عمل در رشته‌های حسابداری و حسابرسی و تعیین سرفصل‌های مفقوده در آموزش دانشگاهی
• راهنمای به‌کارگیری استانداردهای حسابداری (۲): حسابداری مالیات بر درآمد
• راهنمای حسابرسی صورت‌های مالی و تحلیل داده‌ها
همچنین مرکز آموزش و تحقیقات حسابداران رسمی مجموعه‌ای از کتاب‌های کاربردی کوچک شامل عناوین زیر منتشر کرده است:
• ادغام و تملیک: بررسی قوانین و مقررات موجود
• چارچوب کنترل داخلی برای حسابرسان مستقل
• ارزهای رمزنگاری‌شده (کریپتوکارنسی‌ها)
• آشنایی با استارتآپ‌ها: بررسی و شناخت فینتک‌ها
• ضوابط راهبری شرکتی در مؤسسات حسابرسی
• اصلاح ساختار حرفه‌ی حسابرسی مستقل
• مباحث جاری مالیاتی
از دیگر فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران، انتشار فصلنامه‌ی «حسابدار رسمی» است که به‌منظور ارتقای دانش حرفه‌ای اعضا و سایر علاقه‌مندان، در پایان هر فصل منتشر می‌شود. همچنین فصلنامه‌ی پژوهش‌های حسابرسی با هدف انتشار پژوهش‌های حرفه‌ای دانشگاهی دیگر فعالیت جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران در حوزه‌ی انتشارات است.
ضمناً، خبرهای مربوط به آخرین تحولات در حرفه‌ی حسابداری و حسابرسی نیز در پایگاه اینترنتی جامعه به نشانی www.iacpa.ir در دسترس علاقه‌مندان است.
مؤسسه‌ی حسابرسی خود را چه‌گونه انتخاب کنیم؟
بر اساس شواهد و بررسی‌های انجام شده، برخی از مؤسسه‌های حسابرسی به دلیل برخورداری از ویژگی‌ها و زیر ساخت‌های لازم، از ظرفیت و توانایی‌های مناسب برای پذیرش و اجرای خدمات حرفه‌ای در مقیاس‌های مختلف و نیز رعایت استانداردهای حرفه‌ای، قانونی و مقرراتی در ارتباط با کیفیت خدمات حرفه‌ای و کیفیت نحوه‌ی اداره‌ی مؤسسه، نسبت به مؤسسه‌های حسابرسی دیگر در ارتباط با مؤلفه‌هایی به شرح زیر، متمایز می‌باشند.
الف- استقلال حسابرس: توانایی لازم برای مقابله با فشارهای غیراصولی ارکان اجرایی واحد مورد رسیدگی در ارتباط با موارد تحریف و محدودیت و ... نیز موارد عدم رعایت قوانین و مقررات ارائه شده در گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی.
ب- مدیریت منابع انسانی: توانایی لازم برای جذب و نگهداری و آموزش و ارتقای دانش و مهارت‌های تخصصی کارکنان حرفه‌ای در رده‌های ارشد به‌عنوان مهمترین بخش از سرمایه مؤسسات حسابرسی و امکان پرداخت حقوق و مزایای مناسب به آنها.
پ- تنوع خدمات حرفه‌ای: توانایی ایجاد ساختارهای لازم برای متنوع کردن سبد خدمات تخصصی و حرفه‌ای و ورود به بازارهای جدید و ارتقای سطح درآمدی و تخصص در صنعت خاص.
ت- رعایت الزامات استاندارد کنترل کیفیت در سطح مؤسسه حسابرسی: توانایی ایجاد واحد کنترل کیفیت مستقل در ساختار سازمانی خود و نظارت داخلی بر کار خدمات حرفه‌ای ارائه شده توسط مؤسسه.
ث- کسب امتیاز بالاتر از رکن نظارتی جامعه: توانایی جاری‌سازی حداکثری شاخص‌های ارزیابی کیفیت کار و وضعیت مورد نظر جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران.
در اجرای مفاد ماده‌ی ٣١ اساسنامه‌ی جامعه، مبنی بر انتشار سالانه نتایج کنترل کیفیت (در سطح مؤسسه و کار حسابرسی) انجام شده، امتیاز مکتسبه به شرح زیر ارائه می‌شود:
• امتیاز الف: ٨٠١ تا ١٠٠٠
• امتیاز ب: ٦٥١ تا ٨٠٠
• امتیاز ج : ٥٠١ تا ٦٥٠
• امتیاز د : ٠ تا ٥٠٠
ج- نداشتن سوءپیشینه حرفه‌ای: رعایت کلیه استانداردهای حرفه‌ای. مقرراتی و قانونی در دوران فعالیت و فقدان سوابق انتظامی به خصوص ردیفهای (3) تا (6) تنبیه‌های انضباطی.
ح- به‌کارگیری فناوری‌های نوین: توانایی اجرای فعالیت‌های تحقیقاتی و تحصیل و استفاده از فناوری‌های نوین (حسابرسی سیستم‌های اطلاعاتی، کاربرد کامپیوتر در حسابرسی و ...) به منظور ارتقای کیفیت و انجام اقتصادی خدمات تخصصی و حرفه‌ای.
چ- ...
با توجه به موارد یاد شده، استفاده‌کنندگان از خدمات حسابرسی صورت‌های مالی و سایر خدمات تخصصی و حرفه‌ای قابل ارائه توسط مؤسسات حسابرسی عضو جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران، باید نکات و رهنمودهای بالا را برای شناسایی و انتخاب مؤسسات حسابرسی، ملحوظ نظر قرار دهند.
سامانه‌های اطلاعاتی جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران
الف- سامانه‌ی سحر (سامانه حسابداران رسمی)
در سال 1390 جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران سامانه‌ی سحر را بر روی شبکه اینترنت و با استفاده از توکن سخت‌افزاری راه‌اندازی کرد. این سامانه برای تعامل برخط فی‌مابین حسابداران رسمی، مؤسسات حسابرسی و جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران طراحی شده است به نحوی که فرایندهای قراردادها، گزارش‌های حسابرسی، اعضا، کارکنان مؤسسات حسابرسی و ثبت‌نام آموزش در این سامانه اجرایی شده است. در سال 1397 توکن سخت‌افزاری جمع‌آوری و به‌جای آن از سامانه‌ی پیامک موبایل برای احراز هویت استفاده می‌شود این سامانه در مجموع با توجه به تحولات فناوری اطلاعات در سه نوبت بازنویسی کامل و به‌روزآوری شده است.
نشانی سامانه‌ی سحر: sahar.iacpa.ir
ب – سامانه‌ی پردیس
سامانه‌ی پردیس در بهمن ماه سال 1395 برای ارتباط برخط با بانک‌ها و مؤسسات اعتباری و واحدهای ذی‌حسابی در سراسر کشور و ارائه‌ی یک نسخه‌ی PDF از اصل گزارش حسابرسی موجود در سامانه‌ی سحر راه‌اندازی شد. احراز هویت سامانه‌ی مذکور در ابتدا از طریق استفاده از توکن سخت‌افزاری بود اما از سال 1397 از سامانه‌ی پیامک موبایل استفاده می‌شود. این سامانه در مجموع با توجه به تحولات فناوری اطلاعات طی دو نوبت به‌طور کامل بازنویسی و به‌روزآوری شده است. سامانه‌ی پردیس از ابتدای راه‌اندازی تاکنون پاسخ‌گوی 175هزار فقره درخواست گزارش حسابرسی از جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران را بوده است.
نشانی سامانه‌ی پردیس: pardis.iacpa.ir
ج – سامانه‌ی جامع صورت‌های مالی (جام)
سامانه‌ی جامع صورت‌های مالی (جام ) در مهرماه سال 1397 برای ارتباط اطلاعاتی بین ذینفعان کلیدی گزارشگری مالی راه‌اندازی شد و از دی‌ماه همان سال با همکاری مشترک با مرکز توسعه تجارت الکترونیکی وزارت صمت موفق به طراحی و راه‌اندازی صورت‌های مالی به‌صورت داده‌های رقومی گردید. همچنین این سامانه مورد بهره‌برداری سامانه‌ی رتبه‌بندی و اعتبار سنجی وزارت صمت (برای رتبه‌بندی اشخاص حقیقی و حقوقی در زمینه‌ی صادرات و واردات) قرار گرفت. متعاقب آن با عنایت به مفاد آیین‌نامه‌ی پیشگیری از انباشت مطالبات غیرجاری بانکی و تکلیف وزارت امور اقتصادی و دارایی در راه‌اندازی سامانه‌ی جامع صورت‌های مالی، راه‌اندازی سامانه‌ی مذکور به جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران با همکاری سازمان حسابرسی محول شد. متعاقباً با مجموعه‌ای از اقدامات تکمیلی سامانه برای اجرای آیین‌نامه‌ی فوق آماده بهره‌برداری شد. با توجه به نظر وزارت امور اقتصادی و دارایی مقرر شده است که سامانه‌ی جام به صورت کامل و شامل تمامی فرآیندها برای صورت‌های مالی حسابرسی‌شده‌ی سال مالی منتهی به 30 آذر 1400 به بعد مورد بهره‌برداری رسمی قرار گیرد. علاوه بر این، از ابتدای مهر ماه سال 1400 فرایند درخواست گزارش حسابرسی و صورت‌های مالی (به صورت فایل PDF و اطلاعات مالی رقومی) برای استفاده‌ی ذینفعان (بانک‌ها، مؤسسات اعتباری، ذی‌حسابی‌ها و ...) در این سامانه راه‌اندازی شده است. در پی این راه‌اندازی، وب‌سرویس آن برای اتصال سامانه‌ی سمات (سامانه‌ی متمرکز الکترونیکی اطلاعات تسهیلات و تعهدات) بانک مرکزی به سامانه‌ی جام در آبان ماه سال جاری آماده و به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تحویل شده است. در مورد ویژگی‌های این سامانه نکات زیر قابل ذکر است:
1- در حال حاضر اطلاعات مالی 150ر20 فقره صورت‌های مالی به صورت اطلاعات رقومی حسابرسی شده و کنترل شده توسط مؤسسات حسابرسی عضو جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران و سازمان حسابرسی در سامانه‌ی مذکور موجود و آماده‌ی بهره‌برداری است.
2- سامانه‌ی جام توانایی ورود اطلاعات 14 نمونه صورت‌های مالی به شرح زیر را دارد:
o صورت‌های مالی نمونه بر اساس استاندارد حسابداری جدید
o صورت‌های مالی نمونه بر اساس استاندارد حسابداری 35
o صورت‌های مالی نمونه‌ی شرکت‌های پیمانکاری
o صورت‌های مالی نمونه‌ی شرکت‌های ساختمانی
o صورت‌های مالی نمونه‌ی شرکت‌های تأمین سرمایه
o صورت‌های مالی نمونه‌ی شرکت‌های سرمایه‌گذاری
o صورت‌های مالی نمونه‌ی شرکت‌های کارگزاری
o صورت‌های مالی نمونه‌ی شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری
o صورت‌های مالی نمونه‌ی صندوق سرمایه‌گذاری پروژه
o صورت‌های مالی نمونه‌ی صندوق سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان
o صورت‌های مالی نمونه‌ی صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه
o صورت‌های مالی نمونه‌ی شرکت‌های نهاد واسط
o صورت‌های مالی نمونه‌ی بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری
o صورت‌های مالی نمونه‌ی مؤسسات بیمه
3- سامانه‌ی جامع صورت‌های مالی از مرداد ماه 1399 به سامانه‌ی برخط اظهارنامه اشخاص حقوقی سازمان امور مالیاتی کشور متصل بوده و قابلیت تکمیل جداول مالی اظهارنامه مالیاتی به صورت خودکار از سامانه‌ی جامع صورت‌های مالی در صورت تمایل مؤدی مالیاتی را دارد.
4- بر اساس ماده‌ی ۳۰ آیین‌نامه‌ی اجرایی ماده (14) الحاقی قانون مبارزه با پول‌شویی «جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران مکلف است امکان استعلام برخط و بدون محدودیت صورت‌های مالی حسابرسی شده و ضمایم، گزارش‌های حسابرسی، گزارش‌های بازرس قانونی و سایر گزارش‌های منضم به صورت‌های مالی را برای اشخاص مشمول فراهم کند». این موضوع از طریق سامانه‌ی جام و تعاملات فی‌مابین با سامانه‌ی آیس (سامانه‌ی اعتبارسنجی بانکی) اجرایی شده است.
نشانی سامانه‌ی جامع صورت‌های مالی: jam.iacpa.ir
